Stefania Światłowska
 Stefania Światłowska (1945) | |
| Data i miejsce urodzenia | 8 kwietnia 1914 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku | Cmentarz w Żyrardowie |
| Zawód, zajęcie | |
| Odznaczenia | |
   | |
Stefania Światłowska (ur. 8 kwietnia 1914 w Eleonorhofie, zm. 6 sierpnia 2009 w Żyrardowie[1]) – polska pedagog, działaczka społeczna, nauczycielka greki, łaciny, angielskiego i niemieckiego. Członek honorowy Polskiego Towarzystwa Filologicznego (1988)[2].
Życiorys
Urodziła się we wsi Eleonorhof (dawna Kurlandia, obecnie Łotwa)[1]. W 1920, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, rodzice Stefanii przyjechali w nowe granice Polski i zamieszkali w Żyrardowie. Miała sześcioro rodzeństwa. W 1931 zdała maturę w Miejskim Gimnazjum im. Stefana Żeromskiego w Żyrardowie. W 1936 otrzymała dyplom magistra filologii klasycznej na Uniwersytecie im. J. Piłsudskiego w Warszawie. W 1937 ukończyła Studium Nauczycielskie, odbywając jednocześnie praktykę w Gimnazjum i Liceum im. Emilii Plater w Warszawie. Przed wybuchem II wojny światowej pracowała m.in. w:
- Gimnazjum i Liceum Humanistycznym Sabiny Tegazzo-Chmielewskiej w Warszawie;
- Gimnazjum i Liceum Marii Taniewskiej w Warszawie;
- Gimnazjum i Liceum im. Królowej Jadwigi w Warszawie.
W okresie okupacji hitlerowskiej pracowała przez dwa lata jako bibliotekarka w Szkole Handlowej w Żyrardowie, a potem w biurze handlowym w Zakładach Żyrardowskich. Prowadziła tajne nauczanie. W ramach tej akcji w latach 1941–1944 egzamin dojrzałości zdało w Żyrardowie 40 abiturientów, a Komisja Weryfikacyjna uznała wszystkie świadectwa za ważne.
Po II wojnie światowej Stefania Światłowska była zatrudniona m.in. w:
- 1945–1947 – Gimnazjum i Liceum im. Stefana Żeromskiego w Żyrardowie;
- 1947–1982 – VI Liceum Ogólnokształcącym im. Tadeusza Reytana w Warszawie, gdzie uczyła m.in. języka łacińskiego, angielskiego, greckiego, historii, propedeutyki filozofii i logiki, a w roku szkolnym 1959/1960 była wicedyrektorem szkoły;
- 1953–1959 – Prywatnym Liceum Ogólnokształcącym im. św. Augustyna w Warszawie.
W roku akademickim 1958/1959 pracowała też jako lektorka języka niemieckiego na Politechnice Warszawskiej (przed wojną uczyła się tego języka na kursach Hansa Fuhra w Warszawie).
Pełniła funkcję opiekunki społecznej. Na podstawie podań niezamożnych rodziców, postępów w nauce ich dzieci, a także wizyt w domach zgłaszała na radach pedagogicznych wnioski o przyznanie stypendiów i bezpłatnych obiadów.
Prowadziła miesięczne praktyki dla studentów – przyszłych nauczycieli licealnych – kończących filologię klasyczną.
Jej uczniowie startowali z powodzeniem w „Olimpiadzie Warszawskiej Języka Łacińskiego”, organizowanej przez Instytut Filologii Klasycznej Uniwersytetu Warszawskiego.
Mimo przejścia w 1976 na emeryturę pracowała nadal w LO im. Tadeusza Reytana. W roku szkolnym 1976/1977 została zwolniona z pracy z przyczyn politycznych, gdyż wraz z sześcioma innymi nauczycielami szkoły (m.in. Ireneuszem Gugulskim i Wojciechem Fałkowskim) podpisała list w sprawie powołania specjalnej komisji sejmowej dla zbadania wydarzeń czerwcowych 1976 roku[3]. Od 1977 była rozpracowywana przez Służbę Bezpieczeństwa w ramach Sprawy Operacyjnego Rozpracowania (SOR) o kryptonimie „Panna”[4]. Do pracy wróciła w roku szkolnym 1981/1982 na skutek interwencji „Solidarności”, próśb uczniów i ich rodziców. Był to jej ostatni rok w szkole.
Należała do Związku Nauczycielstwa Polskiego, była prezesem koła ZNP w LO im. Tadeusza Reytana. Współautorka Małego słownika polsko-łacińskiego. Została pochowana na cmentarzu w Żyrardowie[1].
W 2009 roku LO im. Tadeusza Reytana ustanowiło Nagrodę im. Stefanii Światłowskiej[5]. W 2010 roku w siedzibie szkoły przy ul. Wiktorskiej 30/32 w Warszawie otwarto Salę im. prof. Stefanii Światłowskiej[6]. W 2016 roku Jerzy Axer poświęcił Stefanii Światłowskiej artykuł naukowy Stefania Światłowska: An Extraordinary Teacher, opublikowany w książce Classics and Class: Greek and Latin Classics and Communism at School (Warszawa – Lublana 2016)[7].
Odznaczenia i nagrody
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (1954)
- Nagroda Polskiego Towarzystwa Filologicznego (1969)
- Złota Odznaka ZNP (1971)
- Nagroda Ministra Oświaty i Wychowania I stopnia (1972)
- Złoty Krzyż Zasługi (1973)
- Nagroda Kuratora Oświaty i Wychowania (1976)
Przypisy
- ↑ a b c Stefania Światłowska. reytan.edu.pl. [dostęp 2020-09-04].
- ↑ Antiquorum non immemores... Polskie Towarzystwo Filologiczne (1893–1993). Księga zbiorowa. Warszawa – Wrocław: Polskie Towarzystwo Filologiczne. Ośrodek Badań nad Tradycją Antyczną Uniwersytetu Warszawskiego, 1999, s. 326–327. ISBN 83-901603-8-2.
- ↑ Pamięci Profesora Wiesława Żurawskiego. wne.uw.edu.pl. [dostęp 2020-08-25].
- ↑ Marcin Gugulski. Dwaj nawróceni. „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej”. Nr 7 (102), s. 92, lipiec 2009. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej. ISSN 1641-9561.
- ↑ Nagroda im. Stefanii Światłowskiej. reytan.edu.pl. [dostęp 2022-06-05].
- ↑ Jan Cywiński: Stefa mądra i dzielna. warszawa.wyborcza.pl, 8 kwietnia 2010. [dostęp 2020-08-25].
- ↑ David Movrin (red.), Elżbieta Olechowska (red.): Classics and Class: Greek and Latin Classics and Communism at School. Warszawa – Lublana: Wydawnictwo DiG; Faculty of „Artes Liberales”, University of Warsaw; Znanstvena založba Filozofske fakultete Univerze v Ljubljani, 2016, s. 329–336. ISBN 978-83-7181-943-8.
Bibliografia
- Dorota Nadgrabska, „Od Smolnej Dolnej do Wiktorskiej – historia szkoły w stulecie Reytana 1905–2005”
- Ludwik Stomma, Disce puer latine, „Polityka” nr 3 (21 stycznia 2006)
Media użyte na tej stronie
Autor:
Kolekcja należy do muzeum: Muzeum użytkownika pieczarek
[na:] myvimu.com, Licencja: CC BY-SA 2.0Złota Odznaka ZNP
Autor: MMalawski, Licencja: CC BY-SA 3.0
Stefania Światłowska, łacinniczka z LO im. Reytana - zdj. z 1969r.
Autor: Bumka86, Licencja: CC BY 3.0
Stefania Światłowska - zdjęcie z 1945 r.