Stela z Antakya
Stela z Antakya – kamienna stela z czasów panowania asyryjskiego króla Adad-nirari III (810–783 p.n.e.) odnaleziona przypadkowo przez rolnika w 1968 roku nad Orontesem, w pobliżu miasta Antakya w Turcji[1][2]. Zgodnie z umieszczoną na niej inskrypcją klinową stela ta upamiętniać miała wspólne wyznaczenie przez Adad-nirari III i Szamszi-ilu, jego dowódcę wojsk, nowej granicy pomiędzy wasalnymi królestwami Zakkura z Hamat i Atarszumki z Arpadu[1]. Obecnie zabytek ten znajduje się w Muzeum Archeologicznym w Antakya (nr inwent. 11832)[1][3].
Opis
Zachowana stela ma wysokość 127 cm, szerokość 52 cm i grubość 31 cm[1]. Na jej powierzchni widnieją pewne uszkodzenia - brakuje górnej części przedstawienia reliefowego i lewego brzegu inskrypcji[1]. Na przedstawieniu reliefowym, umieszczonym w górnej części steli, ukazane zostały dwie stojące postacie zwrócone w kierunku znajdującego się między nimi długiego przedmiotu w kształcie kolumny[1]. Postacie przedstawiać mają najprawdopodobniej Adad-nirari III, asyryjskiego króla, oraz Szamszi-ilu, jego dowódcę wojsk (turtanu)[3]. Umieszczony między nimi przedmiot wskazywać ma najprawdopodobniej na obecność bóstwa[a][3].
Pod przedstawieniem reliefowym znajduje się inskrypcja klinowa, która zajmuje dolną część steli[3]. Jej początek podaje imię, tytuły i przodków Adad-nirari III[1]. Dalej mowa jest o wyznaczeniu przez Adad-nirari III i Szamszi-ilu nowej granicy pomiędzy królestwami Zakkura z Hamat i Atarszumki z Arpadu[1]. Nowe ustalenia graniczne korzystne były dla tego ostatniego, któremu Zakkur przekazać musiał kontrolę nad miastem Nahlasi i wszystkimi otaczającymi to miasto ziemiami[1]. Inskrypcja kończy się klątwą skierowaną przeciw wszystkim tym, którzy chcieliby przesunąć granicę lub zniszczyć ustawioną na niej stelę[4].
Duża rola przypisywana w inskrypcji Szamszi-ilu, turtanu Adad-nirari III, skłoniła niektórych uczonych do postawienia tezy, iż to właśnie on, a nie król asyryjski, mógł być tym, który kazał wznieść stelę[2]. To jemu też, a nie Adad-nirari III, przypisać najprawdopodobniej należy główna rola w rozstrzygnięciu dysputy granicznej pomiędzy Zakkurem a Atarszumki[3][5].
Zobacz też
Uwagi
- ↑ Podobny przedmiot przedstawiony został na steli z Pazarcık, innym zabytku pochodzącym z czasów panowania Adad-nirari III. Chodzi tu najprawdopodobniej o wyobrażenie boskiego sztandaru, ukazanego w formie długiego drzewca zakończonego na górze symbolem bóstwa.
Przypisy
Bibliografia
- Grayson A.K., Assyrian Rulers of the Early First Millennium B.C. II (858–745 B.C.), tom 3 z serii The Royal Inscriptions of Mesopotamia. Assyrian Periods (RIMA 3), University of Toronto Press, 1996.
- Kuan J.K., Šamši-ilu and the 'Realpolitik' of Israel and Aram-Damascus in the Eighth Century BCE, w: Dearman J.A., Graham M.P. (red.), The Land that I Will Show You: Essays on the History and Archaeology of the Ancient Near East in Honor of J. Maxwell Miller, A&C Black, 2002, s. 135-151.
Linki zewnętrzne
- The Antakya stela (ang.). livius.org. [dostęp 2015-08-12].
Media użyte na tej stronie
Autor: Maarten Sepp, Licencja: CC BY-SA 4.0
Photograph from Antakya Archaeological Museum