Stellan Skarsgård

Stellan Skarsgård

Stellan Skarsgård (2017)
Imię i nazwisko

Stellan John Skarsgård

Data i miejsce urodzenia

13 czerwca 1951
Göteborg

Zawód

aktor

Współmałżonek

My Skarsgård
(1975-2007; rozwód)
Megan Everett
(od 2009)

Lata aktywności

od 1968

Strona internetowa

Stellan John „Skarzie” Skarsgård[1][2] (ur. 13 czerwca 1951 w Göteborgu) – szwedzki aktor filmowy, teatralny i telewizyjny. Okazjonalnie zajmuje się również produkcją filmową[3].

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w Göteborgu[4] jako syn Gudrun (z domu Larsson) i Jana Skarsgårda[5]. W dzieciństwie często wraz z rodziną przeprowadzał się i mieszkał, między innymi, w takich miejscowościach jak Helsingborg, Totebo, Kalmar, Marielund i Uppsala[6].

Kariera

W wieku siedemnastu lat zadebiutował na szklanym ekranie w serialu dla młodzieży Bombi Bitt och jag (Bombi Bitt i ja, 1968), a tytułowa rola Bombi Bitta przyniosła mu dużą popularność wśród masowej widowni[7].

W 1972 dołączył do Królewskiego Teatru Dramatycznego w Sztokholmie[8], gdzie grał m.in. w sztukach Augusta Strindberga - Ett drömspel (1986) czy Mistrz Olof (1988). Przez całe lata 70. i 80. występował w szwedzkich produkcjach teatralnych i filmowych, m.in. u Allana Edwalla, Bo Widerberga i Carla-Gustava Nykvista.

Międzynarodowy rozgłos zyskał dzięki rolom w Prostodusznym mordercy (1982) Hansa Alfredsona, za którą otrzymał Srebrnego Niedźwiedzia dla najlepszego aktora na 32. MFF w Berlinie, oraz w nominowanym do Oscara filmie Wół (1991) Svena Nykvista[9]. Ponadto do jego osiągnięć z tego okresu zalicza się rolę Raoula Wallenberga z obrazu Dobry wieczór, panie Wallenberg (1990)[10].

Pod koniec lat 80. rozpoczął pracę w Stanach Zjednoczonych[11]. Pojawił się w niewielkich rolach inżyniera w Nieznośnej lekkości bytu (1988) Philipa Kaufmana i rosyjskiego wojskowego Tupolewa w Polowaniu na Czerwony Październik (1990) Johna McTiernana.

Na szybkim rozwoju jego kariery w dużym stopniu zaważyło spotkanie z Larsem von Trierem. Wystąpił w pięciu jego filmach. W Przełamując fale (1996)[12] zagrał toksycznego, sparaliżowanego męża głównej bohaterki, kreowanej przez Emily Watson. Ponadto pojawił się w epizodach w Królestwo II (1996), Tańcząc w ciemnościach (2000), Dogville (2002) i Melancholii (2011)[13].

Koniec lat 90. i początek XXI wieku zaowocowały interesującymi rolami w ambitnych obrazach amerykańskich, takich jak Buntownik z wyboru (1997) Gusa van Santa (profesor matematyki), Amistad (1997) Stevena Spielberga (idealistyczny abolicjonista), Time Code (2000) Mike’a Figgisa (spec od reklamy z problemem alkoholowym) czy Duchy Goi (2006) Miloša Formana (Francisco Goya). Skarsgård nie stroni również od produkcji czysto komercyjnych. Pojawił się u boku Roberta De Niro i Jeana Reno w Roninie (1998) Johna Frankenheimera, a także w horrorach Renny'ego Harlina: Piekielna głębia (1999) i Egzorcysta: Początek (2004).

W 2006 dołączył do obsady popularnej serii Piraci z Karaibów. Dotychczas w roli awanturnika-ojca Willa Turnera wystąpił w dwóch częściach: Skrzyni umarlaka (2006) i Na krańcu świata (2007)[14].

Ma za sobą także przygodę z musicalem. W Mamma Mia! (2008) Phyllidy Lloyd, gdzie zagrał obok Meryl Streep, Pierce’a Brosnana i Colina Firtha, zaśpiewał piosenki „Our Last Summer” i „Take a Chance on Me” z repertuaru ABBY. W 2018 roku powrócił do musicalu w roli Billa w kontynuacji opowieści o Donnie i jej córce w filmie Ola Parkera Mamma Mia: Here We Go Again![15].

Mimo intensywnej pracy w Stanach Zjednoczonych nie zrezygnował z udziału w produkcjach rodzimych. Wystąpił w głównej roli w Bezsenności (1997) Erika Skojldbjaerga, której amerykański remake kilka lat później nakręcił Christopher Nolan. Za rolę alkoholika Tomasa z Aberdeen (2000) Hansa Pettera Molanda dostał nominację do Europejskiej Nagrody Filmowej[16]. W następnym roku otrzymał to samo wyróżnienie, tym razem za rolę Wilhelma Furtwänglera, słynnego niemieckiego kompozytora, decydującego się na pozostanie w hitlerowskich Niemczech, w obrazie Istvána Szabó Sztuka wyboru (2001)[17]. Pojawił się w teledysku Lykke Li do piosenki „Sadness is a blessing” (2011).

Życie prywatne

27 kwietnia 1975 poślubił My Sonję Marie Agnes, z którą ma sześcioro dzieci: pięciu synów – Alexandra (ur. 25 sierpnia 1976), Gustafa (ur. 12 listopada 1980), Sama (ur. 5 czerwca 1982), Billa (ur. 9 sierpnia 1990) i Valtera (ur. 25 października 1995) oraz córkę Eiję (ur. 27 lutego 1992)[18]. 1 maja 2007 doszło do rozwodu. 12 stycznia 2009 ożenił się z Megan Everett[19]. Mają dwóch synów: Ossiana (ur. 26 kwietnia 2009) i Kolbjörna (ur. 24 sierpnia 2012).

Jest zdeklarowanym humanistą i ateistą[20]. Stwierdził że jeśli „Bóg jest tak próżny, że wymaga dla siebie uwielbienia, to nie jest tego uwielbienia godny”.

Wybrana filmografia

RokTytuł filmu / serialuReżyserRola
1968Bombi Bitt i ja (serial TV)Bengt LagervistBombi Bitt
1982Prostoduszny mordercaHans AlfredsonSven
1984Åke i jego światAllan EdwallEbenholtz
1987Droga węża na skaleBo WiderbergKarl Orsa
1987Hip, hip hurra!Kjell Gredemalarz Søren Krøyer
1988Nieznośna lekkość bytuPhilip Kaufmaninżynier
1989Kobiety na dachuCarl-Gustav NykvistWilly
1990Polowanie na Czerwony PaździernikJohn McTiernankmdr por. Viktor Tupolev
1990Dobry wieczór, panie WallenbergKjell GredeRaoul Wallenberg
1991WółSven NykvistHelg Roos
1992WiatrCarroll BallardJoe Heiser
1996Przełamując faleLars von TrierJan Nyman
1997BezsennośćErik Skojldbjaergdetektyw Jonas Ekström
1997Królestwo IILars von Trieradwokat Stiga Helmera
1997Buntownik z wyboruGus Van Santprofesor Gerard Lambeau
1997AmistadSteven SpielbergTappan, idealistyczny abolicjonista
1998RoninJohn FrankenheimerGregor, rosyjski ekspert od komputerów
1999Piekielna głębiaRenny Harlindr Jim Whitlock
2000Tańcząc w ciemnościachLars von Trierlekarz
2000Time CodeMike FiggisAlex Green
2000AberdeenHans Petter Molandalkoholik Tomas
2001Dom GlassówDaniel SackheimTerrence „Terry” Glass
2001Sztuka wyboruIstván SzabóWilhelm Furtwängler
2002ZakładnikBob RafelsonTyrone
2002DogvilleLars von TrierChuck
2003Helena TrojańskaJohn Kent HarrisonTezeusz
2004Król ArturAntoine FuquaCedric, okrutny wódz Sasów
2004Egzorcysta: PoczątekRenny HarlinOjciec Merrin
2005Torte BlumaBenjamin RossFranz Stangl
2006Duchy GoiMiloš FormanFrancisco Goya
2006Piraci z Karaibów: Skrzynia umarlakaGore VerbinskiBill „Rzemyk” Turner
2007Piraci z Karaibów: Na krańcu świataGore VerbinskiBill „Rzemyk” Turner
2007Reguła – WΔZTom Shanklanddetektyw Edward „Eddie” Argo
2008Mamma Mia!Phyllida Lloydpisarz-podróżnik Bill Anderson
2009Anioły i demonyRon Howardkomandor Richter
2009Frankie and AliceGeoffrey Saxdoktor Oz
2010Pewien dżentelmenHans Petter MolandUlrik
2010Wyspa skazańcówMarius HolstHåkon
2011MelancholiaLars von TrierJack
2011Dziewczyna z tatuażemDavid FincherMartin Vanger
2011ThorKenneth BranaghErik Selvig
2012AvengersJoss WhedonErik Selvig
2013Thor: Mroczny światAlan TaylorErik Selvig
2013NimfomankaLars von TrierSeligman
2014Obywatel rokuHans Petter MolandNils Dickman
2014KopciuszekKenneth BranaghWielki Książę
2015Avengers: Czas UltronaJoss WhedonErik Selvig
2017Borg/McEnroe. Między odwagą a szaleństwemLennart BergelinJanus Metz Pedersen
2018Mamma Mia: Here We Go Again!Ol Parkerpisarz-podróżnik Bill Anderson
2019CzarnobylJohan RenckBoris Szczerbina
2021DiunaDenis VilleneuveBaron Vladimir Harkonnen
2022Andor (serial TV)Tony Gilroy

Nagrody i wyróżnienia

RokTytuł filmuWyróżnienie
1982Prostoduszny mordercaSrebrny Niedźwiedź dla najlepszego aktora na 32. MFF w Berlinie
Złoty Żuk (najlepszy szwedzki aktor)
1989Kobiety na dachuZłoty Żuk (najlepszy szwedzki aktor)
2000Aberdeennom. do Europejskiej Nagrody Filmowej (najlepszy aktor)
2001Sztuka wyborunom. do Europejskiej Nagrody Filmowej (najlepszy aktor)

Przypisy

  1. Birthday.se - Vi vet när dina vänner fyller år (szw.). Birthday.se. [dostęp 2017-11-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-15)].
  2. Personalidade: Stellan Skarsgård (Suécia) (port.). InterFilmes.com. [dostęp 2015-12-20].
  3. Stellan Skarsgård (ang.). Listal. [dostęp 2019-02-15].
  4. Stellan Skarsgård (13 de Junho de 1951) (port.). Filmow. [dostęp 2019-02-15].
  5. Stellan Skarsgaard Biography (1951-) (ang.). Filmreference.com. [dostęp 2019-02-15].
  6. Hollywood’s Lonely Hero (ang.). Stellanonline.com. [dostęp 2019-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-15)].
  7. Stellan Skarsgård – Actor (rum.). CineMagia.ro. [dostęp 2019-02-15].
  8. Stellan Skarsgård (wł.). MYmovies. [dostęp 2019-02-15].
  9. Stellan Skarsgård (cz.). ČSFD.cz. [dostęp 2019-02-15].
  10. Stellan Skarsgård (ang.). Rotten Tomatoes. [dostęp 2015-12-20].
  11. Tomasz Bielenia (2015-05-12): Stellan Skarsgard: Nagość nie stanowi dla mnie problemu (pol.). Interia.pl. [dostęp 2019-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-09-10)].
  12. Stellan Skarsgård (ang.). Famous Male Exposed. [dostęp 2012-10-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-15)].
  13. Rebecca Flint Marx: Stellan Skarsgård Biography (ang.). AllMovie. [dostęp 2022-05-01].
  14. Ryan Gilbey (2012-04-05): Stellan Skarsgård: 'I'm a castrated bull' (pol.). „The Guardian”. [dostęp 2019-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-09-10)].
  15. Catherine Shoard: Stellan Skarsgård: ‘My tips for fatherhood? Don’t lie. Even about Santa Claus’ (ang.). „The Guardian”, 2021-11-25. [dostęp 2022-05-01].
  16. Stellan Skarsgård (fr.). AlloCiné. [dostęp 2019-02-15].
  17. Stellan Skarsgård Awards (ang.). AllMovie. [dostęp 2022-05-01].
  18. Stellan Skarsgård (ang.). TV.com. [dostęp 2019-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-16)].
  19. Stellan Skarsgård Actor (ang.). TV Guide. [dostęp 2019-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-15)].
  20. Stellan Skarsgård Pictures (ang.). FanPix.Net. [dostęp 2019-02-15].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Golden Globe icon.svg
Autor: User:Bryan Derksen, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Stylized silhouette of the Golden Globe award, for use as an icon.
Stellan Skarsgård at the 2017 Berlinalevds.jpg
(c) Elena Ringo http://www.elena-ringo.com, CC BY 4.0
Stellan Skarsgård at the press conference of Return to Montauk at the 2017 Berlin International Film Festival