Stepan Kowaliw

Stepan Kowaliw
Степан Ковалів
Stefan Kowaliw, Drozd, Drozdyszczyn, Stefan Pjatka, Płeskaczka, Estko
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

25 grudnia 1848
Bronica

Data i miejsce śmierci

26 kwietnia 1920
Borysław

Małżeństwo

Anna

Dzieci

Roman, Jarosława

Krewni i powinowaci

Antoni Bielak (zięć)

Stefan Mychajłowycz Kowaliw, ukr. Стефан Михайлович Ковалів, pol. Stefan Kowalów, ps. Stefan Kowaliw, Drozd, Drozdyszczyn, Stefan Pjatka, Płeskaczka, Estko (ur. 25 grudnia 1848 w Bronicy, zm. 26 kwietnia 1920 w Borysławiu) – ukraiński nauczyciel, pedagog, pisarz, publicysta, autor podręczników szkolnych.

Życiorys

Z pochodzenia był Rusinem. Ukończył Seminarium Pedagogiczne we Lwowie w 1875. Został nauczycielem, od 1879 pracował w Borysławiu, gdzie był dyrektorem szkoły[1]. Był także autorem podręczników szkolnych[2]. Był jednym ze współautorów nowej – ukraińskiej – opowieści kulturotwórczej, dyskutującej z polską wizją ruskości. Zajmuje czołowe miejsce wśród pisarzy drugiej połowy XIX wieku. Przyjaźnił się z Iwanem Franką. Stefan Kowaliw i Iwan Franko, jako pierwsi wprowadzili do literatury ukraińskiej tematykę robotniczą. W swoich utworach i publicystyce bronią interesów robotników i mieszkańców Borysławsko-Drohobyckiego Zagłębia Naftowego. Opowiadania z cykl Obrazki galicyjskiej Kalifornii autorstwa Kowaliwa przepełnione są drastycznymi i niekiedy brutalnymi obrazami rzeczywistości galicyjskiego społeczeństwa ogarniętego „gorączką naftową”.

W opowiadaniu Dobrze zarobił (Добре заробив, 1900) podjął kwestię odsuwania Rusinów ze sfery przemysłowej, i zastępowania ich polską siłą roboczą. Pisarz zwrócił uwagę na monopolizację galicyjskiego przemysłu drzewnego i naftowego przez Żydów, ale również Polaków, którzy sprowadzając do pracy Mazurów, odbierają możliwość zarobku miejscowym Rusinom. Jednym z motywów literackich jego twórczości, podobnie jak w dziełach Franki i Jaryczewkiego, jest zjawisko latynizacji Rusinów galicyjskich.

W opowiadaniu Pomnik na połoninie (Памятник на Kлuвi, 1891) pisarz piętnuje za pomocą ośmieszenia działalność misyjną galicyjskich jezuitów, którzy upowszechniali negatywny obraz ruskiego unity.

Publikował jako pisarz i publicysta. Został pochowany w Borysławiu.

Jego żoną była pochodząca z Wiednia baronówna Julia[3] wzgl. Anna z domu L'Estoque, a ich dziećmi byli: Roman (ur. 1879, nauczyciel Gimnazjum w Sanoku[4]), Jarosława (ur. 1888, w 1907 została żoną profesora sanockiego gimnazjum, Antoniego Bielaka[3], zmarła 10 czerwca 1910 w wieku 22 lat)[5][6][7])[8]. Jego wnukiem był Iwan Kowaliw (1916-1987), skrzypek, dyrygent, pedagog.

Imieniem Stepana Kowaliwa nazwano ulicę w Borysławiu.

Przypisy

  1. ↑ Z odległości lat.... W: Franciszek Bielak: Z odległości lat. Wspomnienia i sylwetki. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1979, s. 36. ISBN 83-08-00193-9.
  2. ↑ Stefan Kowaliw. /brunoschulz.info. [dostęp 2017-10-16].
  3. ↑ a b Księga małżeństw 1905–1912 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 34 (poz. 45).
  4. ↑ Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. R. 2. Warszawa / Lwów: 1926, s. 179.
  5. ↑ Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 4, nr 200 z 3 listopada 1907. 
  6. ↑ Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, nr 8 z 19 czerwca 1910. 
  7. ↑ Podziękowanie. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 4, nr 9 z 26 czerwca 1910. 
  8. ↑ Z odległości lat.... W: Franciszek Bielak: Z odległości lat. Wspomnienia i sylwetki. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1979, s. 36, 40, 61. ISBN 83-08-00193-9.

Bibliografia

Stefan Kowaliw, Pomnik na połoninie, Przetłumaczyła Katarzyna Glinianowicz, [w:] Katarzyna Glinianowicz, [Z cienia polskości Ukraińska proza galicyjska przełomu XIX i XX wieku https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/11437/glinianowicz_z_cienia_polskosci_ukrainska_proza_galicyjska_2015.pdf], Kraków 2015, s. 209-216. ISBN 978-83-233-3851-2 [dostęp: 2021-10-13]

Katarzyna Glinianowicz, „Z cienia polskości Ukraińska proza galicyjska przełomu XIX i XX wieku”, Kraków 2015, ISBN 978-83-233-3851-2

Media użyte na tej stronie

Kovaliv.jpg
Степан Михайлович Ковалив (1848-1920)