Sterjo Spasse

Sterjo Spasse

Data i miejsce urodzenia	14 sierpnia 1914 Gollomboç (Albania)
Data i miejsce śmierci	12 września 1989 Tirana (Albania)
Narodowość	macedońska
Język	albański
Dziedzina sztuki	powieść
Ważne dzieła
Nga jeta në jetë - Pse!?

Sterjo Spasse (ur. 14 sierpnia 1914 we wsi Gollomboç w okręgu Korcza, zm. 12 września 1989 w Tiranie) – albański pisarz, pochodzenia macedońskiego.

Życiorys

Pochodził z rodziny chłopskiej pochodzenia macedońskiego, mieszkającej nad jeziorem Prespa. W 1932 ukończył szkołę pedagogiczną w Elbasanie (Shkolla Normale). W tym samym roku rozpoczął pracę nauczyciela w wiejskiej szkole w Derviçan, w pobliżu Gjirokastry, a następnie w Voskopojë. Był jednym z twórców pisma Normalisti, wydawanego do roku 1937, w którym prowadził rubrykę poświęconą zagadnieniom edukacji. Po zakończeniu II wojny światowej pracował jako inspektor w ministerstwie oświaty, wtedy też założył pismo Shkolla e re (Nowa szkoła). Z czasem w pełni poświęcił się pracy pisarza.

Pierwsze utwory pisał w czasie, kiedy uczył się w szkole pedagogicznej, jednak pierwszych wydań swojej prozy doczekał się w czasie pracy w wiejskich szkołach. Powstało wtedy najbardziej znane dzieło Spasse Nga jeta në jetë - Pse!?. Podobnie jak inny znany pisarz tego okresu - Haki Stërmilli, Spasse pisał swój utwór w konwencji dziennika, opisującego tragiczny los intelektualisty (Gjona Zaveriego) w zacofanym społeczeństwie albańskiej wsi. Dzieło to poprzez swoją nihilistyczną konwencję zyskało określenie roman i mohimit (powieść zaprzeczenia). W okresie powojennym powieść Spasse uznano za jedno z największych osiągnięć albańskiej prozy XX w. Kolejne powieści, wydane już w okresie powojennym w pełni związały Autora z nurtem socrealizmu.

Oprócz literatury pięknej pozostawił po sobie także podręczniki szkolne (Gramatyka albańska, Literatura obca) oraz tłumaczenia dzieł z języka angielskiego i francuskiego: Nędznicy Victora Hugo i Chaty wuja Toma - Harriet Beecher Stowe. W 1951 opracował i wydał antologię poezji bułgarskiej w języku albańskim.

Syn Sterjo Spasse - Ilinden jest także pisarzem. Imię pisarza nosi jedna z ulic w północnej części Tirany.

Dzieła

• 1934: Kurorë rinije (Korona młodości)
• 1935: Nga jetë në jetë - Pse!?, (Z życia do życia - Dlaczego ?), Korça, wyd. Drita.
• 1952: Ata nuk ishin vetëm (Nie byli osamotnieni)
• 1955: Afërdita përsëri në fshat (Aferdita ponownie we wsi)
• 1965: Buzë liqenit (Brzeg jeziora)
• 1966: Sokolesha.
• 1968: Të fala nga fshati (Pozdrowienia ze wsi).
• 1972: Zjarre. (Ogień)
• 1978: Ja vdekje, ja liri (Śmierć lub wolność)
• 1983: Kryengritësit. (Powstańcy)
• 1989: O sot, o kurr!.
• 2000: Letra nipit tim Arian : (Nga Maqedonia dhe Kosova-1975)

Tłumaczenia polskie

• 1960: Nie byli osamotnieni, tłum. z ros. J.Orłowski, Z.Stankiewicz, wyd.KiW
  • rec. Kozłowski M., Nowe Książki 1961/4, s.228-229

Ekranizacje

Bibliografia

• Gazetarë dhe publiciste shqiptare. Fjalor enciklopedik, red. Sejdin Cekani, Tirana 2006, ISBN 99943-678-5-4
• Robert Elsie: Historical Dictionary of Albania. Scarecrow Press: 2010, s. 427. ISBN 978-0-8108-6188-6.
• Strona poświęcona literaturze albańskiej. albanianliterature.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-27)].
• Vepra dhe jeta e Sterjo Spasses nderohen në Bibliotekën e Kongresit amerikan