Stilbaceae

Stilbaceae
Ilustracja
Nuxia oppositifolia
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

jasnotowce

Rodzina

Stilbaceae

Nazwa systematyczna
Stilbaceae Kunth
Handb. Bot.: 393. 21-28 Sep 1831[3]
Typ nomenklatoryczny

Stilbe P.J. Bergius (1767)[3]

Stilbaceaerodzina roślin z rzędu jasnotowców (Lamiales). Obejmuje 9 rodzajów z 39 gatunkami[2]. Zasięg występowania większości przedstawicieli obejmuje Kraj Przylądkowy w Afryce Południowej, nieliczni (Nuxia, Halleria) są szerzej rozprzestrzenieni w Afryce Subsaharyjskiej, na Madagaskarze i Maskarenach oraz południowych krańcach Półwyspu Arabskiego[2][4]. Różne gatunki z tej rodziny wykorzystywane są jako ozdobne[4].

Anastrabe integerrima
Halleria lucida
Retzia capensis

Morfologia

Pokrój
Większość rodzajów reprezentowana jest przez wrzosopodobne krzewy o pędach prosto wzniesionych i słabo rozgałęzionych, ale należą tu także byliny, krzewy (także okazałe – Nuxia) i drzewa (Halleria i Nuxia)[2][4].
Liście
U roślin wrzosopodobnych wąskie i równowąskie, zachodzące na siebie, z brzegami podwiniętymi, zebrane w okółkach po 3 do 7. U Nuxia i Halleria liście szerokie, wyrastają po 3–4 w okółkach[4].
Kwiaty
Zebrane w główkowate lub cylindryczne kwiatostany na szczycie pędu głównego i odgałęzień. Rzadziej kwiaty wyrastają w kątach liści i na pniach (kaulifloria). Kwiaty wsparte są zwykle parą przysadek. Działek kielicha jest 5 i bywają one zarówno zrośnięte jak i wolne. U roślin wrzosopodobnych płatki promienistej lub dwuwargowej korony występują w liczbie 4 lub 5, są wąskie, niewielkie (do 12 mm długości) od wewnątrz owłosione (także u Nuxia). Płatki u roślin z rodzaju Retzia osiągają do 5,5 cm długości i mają barwy pomarańczowo-czerwone z ciemniejszymi plamkami. Pręciki występują w liczbie 4 (jeden zredukowany) lub 5 (u Retzia). Zalążnia jest górna, jedno lub dwukomorowa. Zalążki są w komorach pojedyncze, dwa lub liczne[2][4].
Owoce
Torebki wsparte trwałym kielichem i koroną[2].

Systematyka

W wąskim ujęciu rodzina Stilbaceae obejmuje 6 rodzajów wrzosopodobnych roślin endemicznych dla Kraju Przylądkowego. W szerszym ujęciu włączane są do nich spokrewnione, choć nierzadko dość odmiennie morfologicznie rodzaje[2].

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)[2]
jasnotowce

Plocospermataceae





Carlemanniaceae



Oleaceae oliwkowate





Tetrachondraceae





Peltantheraceae




Calceolariaceae



Gesneriaceae ostrojowate






Plantaginaceae babkowate




Scrophulariaceae trędownikowate




Stilbaceae





Byblidaceae byblisowate



Linderniaceae linderniowate






Pedaliaceae połapkowate, sezamowate



Martyniaceae martyniowate



Acanthaceae akantowate





Bignoniaceae bignoniowate






Schlegeliaceae



Lentibulariaceae pływaczowate





Thomandersiaceae



Verbenaceae werbenowate






Lamiaceae jasnotowate




Mazaceae




Phrymaceae




Paulowniaceae paulowniowate



Orobanchaceae zarazowate

















Wykaz rodzajów[2][5]
  • Anastrabe Bentham
  • Bowkeria Harvey
  • Charadrophila Marloth
  • Ixianthes Bentham
  • Halleria L.
  • Nuxia Lamarck
  • Stilbe Bergius
  • Thesmophora Rourke

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
  2. a b c d e f g h i Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
  3. a b James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – S. University of Maryland. [dostęp 2016-12-30].
  4. a b c d e Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 317. ISBN 1-55407-206-9.
  5. List of Genera in STILBACEAE, [w:] Vascular plant families and genera [online], Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2016-12-30] (ang.).

Media użyte na tej stronie

Anastrabe integerrima 2c.JPG
Autor: Consultaplantas, Licencja: CC BY-SA 4.0
Jardín Botánico de Barcelona.
Nuxia oppositifolia00.jpg
Autor: Penny English00, Licencja: CC BY-SA 3.0
Nuxia oppositifolia (Hochst.) Benth. growing on edge of Bubye river, near boundary of BVC and Bubiana Conservancy, Zimbabwe. S 21 16.315 / E029 54.623
Retzia capensis (heuningblom) - the only member of the family Retziaceae.jpg
Autor: Derek Keats from South Africa, Licencja: CC BY-SA 2.0
Retzia capensis (heuningblom) - the only member of the family Retziaceae.
Halleria lucida, blomme, Iphithi NR, g.jpg
Autor: JMK, Licencja: CC BY-SA 3.0
Flowers of a Tree fuchsia in Iphithi Nature Reserve, Gillitts, KZN