Stobierna (powiat dębicki)

Stobierna

wieś
Budynek Ochotniczej Straży Pożarnej
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	dębicki
Gmina	Dębica
Liczba ludności (2020)	1000[1]
Strefa numeracyjna	14
Kod pocztowy	39-200[2]
Tablice rejestracyjne	RDE
SIMC	0818723[3]
Położenie na mapie gminy wiejskiej Dębica Stobierna
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Stobierna
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Stobierna
Położenie na mapie powiatu dębickiego Stobierna
50°01′58″N 21°29′36″E/50,032778 21,493333

Stobierna – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim, w gminie Dębica^[3].

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnowskiego.

Położenie

Miejscowości dawnego powiatu dębickiego, w tym Stobierna, leżą na pograniczu Pogórza Karpackiego i Kotliny Sandomierskiej. Najstarsze ślady osadnictwa na terenie Stobiernej sięgają czasów młodszej epoki kamiennej (neolitu), o czym świadczą znalezione tutaj siekierki gładzone z półkolistym ostrzem. Ich właściciele – przedstawiciele kultury ceramiki wstęgowej rytej, kreskowo – kłutej lub lendzielskiej prowadzili osiadły tryb życia, osiedlali się chętnie na glebach urodzajnych, w pobliżu rzek i małych cieków wodnych, na łagodnych wzniesieniach terenowych lub dobrze nasłonecznionych zboczach. Trudnili się garncarstwem oraz wyrobem narzędzi z krzemienia i kości zwierząt, rolnictwem, hodowlą, a także łowiectwem i zbieractwem.

Historia

Geneza Stobiernej, podobnie jak wielu innych wsi ziemi dębickiej, sięga czasów Kazimierza Wielkiego (XIV wiek), kiedy po zajęciu przez Polskę Rusi Czerwonej, rozpoczęto proces zasiedlania nadgranicznego obszaru pomiędzy Wisłoką a Wisłokiem, wydzierając połacie lasu puszczy sandomierskiej. Wtedy powstała Stobierna, która była wówczas wsią prywatną^[5]. Jan Długosz wymienia ją jako wieś należącą do parafii Lubzina (XV wiek). Prawdopodobnie należała ona początkowo do rodu Gryfitów, którzy posiadali w okolicy Dębicy wiele posiadłości, natomiast od 1536 r. przechodzi we władanie rodu Ligęzów (Piotra Ligęzy) herbu Półkozic.

Przez ten okres Stobierna dzieliła losy całej ziemi dębickiej – w tym klęski żywiołowe, takie jak powodzie i epidemie oraz najazdy wrogów.

W 1772 r., w wyniku pierwszego rozbioru wieś znalazła się w granicach Austrii. Od 1784 roku Stobierna stały się własnością rodu Raczyńskich. W 1791 r. Stobierna wraz ze Stasówką i Nagawczyną weszły do nowo utworzonej parafii z Zawadzie, gdzie rozwijał się kult cudownego obrazu Matki Boskiej i gdzie przybywały rzesze pielgrzymów. W 1899 roku hrabia Karol Raczyński założył w Stobiernej ochronkę oddaną w opiekę Sióstr Służebniczek z Dębicy. W 1919 powstała tam szkoła.

Podczas I wojny światowej obszar Stobiernej stał się miejscem zaciekłych walk pomiędzy amiami rosyjską i austriacką, co spowodowało duże zniszczenia^[5].

Okres dwudziestolecie międzywojennego nie spowodował większego rozwoju wsi, mimo że w pobliskiej Dębicy i Pustkowiu realizowano główne inwestycje COP-u. Stobierna pozostał wsią o walorach turystycznych.

W czasie II wojny światowej obszar Stobiernej był terenem działania licznych grup partyzanckich, ze względu na swoje położenie i bliskość lasów. Partyzanci atakowali transporty niemieckie na trasie Zawada – Stobierna. 21 lipca 1943 do wsi przybyło Gestapo i żandarmeria niemiecka w poszukiwaniu partyzantów. Niemcy zatrzymali kilkunastu ludzi, trzech z nich rozstrzelali a resztę wywieźli do Dębicy, gdzie część z zatrzymanych została zamordowana^[6]. 6 sierpnia 1944 roku dokonano udanego ataku na kolumnę niemiecką prowadzącą zrabowane w Stobiernej konie. Aktywność partyzantów powodowała, jednak represję ze strony okupantów. Wielu mieszkańców poniosło śmierć.

Po drugiej wojnie światowej odbudowano szkołę, zniszczoną w czasie wojny. 1 września 1964 roku otwarto nowy budynek (obecnie nosi nazwę ZS im. Jana Pawła II).

W 1970 r. liczyła 1081 mieszkańców. Dzięki wybudowaniu asfaltowej drogi uzyskała lepsze połączenie komunikacyjne z Dębicą, co ułatwiło zatrudnianie się mieszkańców w dębickich zakładach pracy oraz kształcenie młodzieży w szkołach średnich.

Ostatnimi laty podjęto staranie, by w lepszy sposób wykorzystać walory letniskowe i turystyczne Stobiernej. W latach dziewięćdziesiątych XX wieku powstał wyciąg narciarski. Atrakcjami turystycznymi są też muzeum owadów oraz rekonstrukcja osady słowiańskiej.

Galeria

Zobacz też

• Stobierna

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Stobierna (2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 345 .
• Strona internetowa ZS Stobierna