Stogi (województwo pomorskie)

Stogi

wieś
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	malborski
Gmina	Malbork
Liczba ludności	430
Strefa numeracyjna	55
Kod pocztowy	82-200[1]
Tablice rejestracyjne	GMB
SIMC	0152030
Położenie na mapie gminy wiejskiej Malbork Stogi
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Stogi
Położenie na mapie województwa pomorskiego Stogi
Położenie na mapie powiatu malborskiego Stogi
54°04′34″N 18°58′31″E/54,076111 18,975278

Fragment satrej zabudowy wsi

Stogi (dawniej Hejbudy, niem. Heubuden) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie malborskim, w gminie Malbork na obszarze Wielkich Żuław Malborskich. Miejscowość została założona w procesie tzw. osadnictwa olęderskiego.

W 1820 mieszkało tu 301 osób, w tym 202 wyznania mennonickiego^[2].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.

Zabytki

Według rejestru zabytków NID^[3] na listę zabytków wpisany jest cmentarz mennonicki, nr rej.: A-1250 z 30.08.1989.

W Stogach znajduje się jeden z największych cmentarzy mennonickich (największy na Pomorzu) z XVIII/XIX wieku, na którym chowano ewangelików i menonitów. Dość znaczna liczba zachowanych nagrobków i steli, w tym jedna wrośnięta w drzewo^[4], a zarazem najstarszy (z 1768) w Polsce cmentarz mennonicki.

Jego historia sięga XVII wieku. Cmentarz o powierzchni 2,6 ha jest podzielony na dwie części. W pierwszej była niegdyś kaplica, w drugiej – najstarszej – znajduje się część grzebalna. Rzędy drzew dzielą teren cmentarza na 6 kwater. Zachowało się 260 obramowań grobów (tumb) ze sztucznego kamienia (mogiły pojedyncze, podwójne i dziecięce), a także 90 nagrobków pochodzących z okresu od I poł. XIX w. do II wojny światowej. Jest wśród nich 78 stel, zakończonych trójkątnym naczółkiem i charakterystycznych dla kultury mennonickiej. Z inskrypcji na płytach wynikają informacje dotyczące np. pozycji zmarłych w lokalnej społeczności, miejscu zamieszkania, zwyczajach; natomiast na rewersach steli znajdują się cytaty z Biblii lub epitafia^[2]. Cmentarz jest bogato zadrzewiony. Poza lipami rośnie tu kilka świerków posadzonych na początku XX wieku oraz pomnikowy dąb o odwodzie 440 cm i wysokości 20 metrów. Wiek dębu określa się na 300 lat^[5].

Do końca lat 50. XX w. przy cmentarzu stała wzniesiona po 1768 świątynia mennonicka (niem. Bethaus), która w późniejszym okresie została rozebrana^[6].

Cmentarz został odrestaurowany. Na kościele katolickim pod wezwaniem św. Wincentego a’Paulo znajduje się tablica upamiętniająca pracę na rzecz renowacji cmentarza mennonickiego^[7].

Zobacz też

• Cmentarz mennonicki w Stogach
• Stogi Malborskie – przystanek kolejowy
• inne miejscowości o nazwie Stogi

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Galeria zdjęć (ang.)