Stogi (województwo pomorskie)

Stogi
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

malborski

Gmina

Malbork

Liczba ludności 

430

Strefa numeracyjna

55

Kod pocztowy

82-200[1]

Tablice rejestracyjne

GMB

SIMC

0152030

Położenie na mapie gminy wiejskiej Malbork
Mapa konturowa gminy wiejskiej Malbork, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Stogi”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Stogi”
Położenie na mapie powiatu malborskiego
Mapa konturowa powiatu malborskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Stogi”
Ziemia54°04′34″N 18°58′31″E/54,076111 18,975278
Fragment satrej zabudowy wsi

Stogi (dawniej Hejbudy, niem. Heubuden) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie malborskim, w gminie Malbork na obszarze Wielkich Żuław Malborskich. Miejscowość została założona w procesie tzw. osadnictwa olęderskiego.

W 1820 mieszkało tu 301 osób, w tym 202 wyznania mennonickiego[2].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.

Zabytki

Według rejestru zabytków NID[3] na listę zabytków wpisany jest cmentarz mennonicki, nr rej.: A-1250 z 30.08.1989.

W Stogach znajduje się jeden z największych cmentarzy mennonickich (największy na Pomorzu) z XVIII/XIX wieku, na którym chowano ewangelików i menonitów. Dość znaczna liczba zachowanych nagrobków i steli, w tym jedna wrośnięta w drzewo[4], a zarazem najstarszy (z 1768) w Polsce cmentarz mennonicki.

Jego historia sięga XVII wieku. Cmentarz o powierzchni 2,6 ha jest podzielony na dwie części. W pierwszej była niegdyś kaplica, w drugiej – najstarszej – znajduje się część grzebalna. Rzędy drzew dzielą teren cmentarza na 6 kwater. Zachowało się 260 obramowań grobów (tumb) ze sztucznego kamienia (mogiły pojedyncze, podwójne i dziecięce), a także 90 nagrobków pochodzących z okresu od I poł. XIX w. do II wojny światowej. Jest wśród nich 78 stel, zakończonych trójkątnym naczółkiem i charakterystycznych dla kultury mennonickiej. Z inskrypcji na płytach wynikają informacje dotyczące np. pozycji zmarłych w lokalnej społeczności, miejscu zamieszkania, zwyczajach; natomiast na rewersach steli znajdują się cytaty z Biblii lub epitafia[2]. Cmentarz jest bogato zadrzewiony. Poza lipami rośnie tu kilka świerków posadzonych na początku XX wieku oraz pomnikowy dąb o odwodzie 440 cm i wysokości 20 metrów. Wiek dębu określa się na 300 lat[5].

Do końca lat 50. XX w. przy cmentarzu stała wzniesiona po 1768 świątynia mennonicka (niem. Bethaus), która w późniejszym okresie została rozebrana[6].

Cmentarz został odrestaurowany. Na kościele katolickim pod wezwaniem św. Wincentego a’Paulo znajduje się tablica upamiętniająca pracę na rzecz renowacji cmentarza mennonickiego[7].

Zobacz też

Przypisy

  1. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1225 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  2. a b Halloween. Polecamy 7 miejsc z dreszczykiem na Pomorzu, trojmiasto.wyborcza.pl [dostęp 2021-12-01] (pol.).
  3. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022, s. 62 [dostęp 2020-03-22].
  4. Anna, Krzysztof Jakubowscy „Pomorskie cmentarze”, Gdańsk 2012, ISBN 978-83-62129-73-7, s. 154.
  5. Piotr Skurzyński „Warmia, Mazury, Suwalszczyzna” Wyd. Sport i Turystyka – Muza S.A. Warszawa 2004 s. 60 ISBN 83-7200-631-8.
  6. Zbory mennonickie, cmentarze.
  7. Historia okolic Elbląga: Szymankowo i Stogi.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Malbork (gmina wiejska) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Malbork, Polska
Pomeranian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.92 N
  • S: 53.40 N
  • W: 16.65 E
  • E: 19.75 E
Powiat malborski location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu malborskiego, Polska
Stogi, Pomeranian Voivodeship.jpg
Autor: MOs810, Licencja: CC BY-SA 4.0
Stogi koło Malborka - fragment wsi.
Stogi, Zulawy, Poland o.jpg
Autor: Szymon Nitka, Licencja: CC BY-SA 2.0
Cmentarz mennonitów w Stogach