Stopnie służbowe w Policji

Stopnie służbowe w instytucjach policyjnych na terytorium Polskitytuły oznaczające miejsce danego funkcjonariusza instytucji policyjnej w hierarchii służbowej.

Oznaki stopni policyjnych nawiązują do oznak stopni wojskowych i podobnie jak w wojsku nosi się je na mundurze policyjnym. Stopnie policyjne otrzymuje się dożywotnio (jednak, stopień traci się w wypadku utraty obywatelstwa polskiego, orzeczenia prawomocnym wyrokiem sądu pozbawienia praw publicznych lub skazania na karę pozbawienia wolności za przestępstwo popełnione z motywacji zasługującej na szczególne potępienie). Policjanci zwolnieni ze służby mogą używać posiadanego stopnia z dodaniem określenia „w stanie spoczynku”[1].

Stopnie Policji Państwowej (1918–1939) i ich wojskowe odpowiedniki

  • posterunkowy – kapral
  • st. posterunkowy – plutonowy
  • przodownik – sierżant
  • st. przodownik – st. sierżant
  • aspirant – podporucznik
  • podkomisarz – porucznik
  • komisarz – kapitan
  • nadkomisarz – major
  • podinspektor – podpułkownik
  • inspektor – pułkownik
  • nadinspektor – brak odpowiednika[2][3]
  • generalny inspektor – generał brygady

Dystynkcje

Nazwa stopniaNaramiennik Policji Państwowej (lata 1936–1938)Naramiennik Policji Państwowej (lata 1938–1939)
PosterunkowyPL policja 1936-39 post.svgPL policja 1936-39 post.svg
Starszy posterunkowyPL policja 1936-39 st post.svgPL policja 1936-39 st post.svg
PrzodownikPL policja 1936-38 przod.svgPL policja 1938-39 przod.svg
Starszy przodownikPL policja 1936-38 st przod.svgPL policja 1938-39 st przod.svg
AspirantPL policja 1936-39 asp.svgPL policja 1936-39 asp.svg
PodkomisarzPL policja 1936-39 podkom.svgPL policja 1936-39 podkom.svg
KomisarzPL policja 1936-39 kom.svgPL policja 1936-39 kom.svg
NadkomisarzPL policja 1936-39 nadkom.svgPL policja 1936-39 nadkom.svg
PodinspektorPL policja 1936-39 podinsp.svgPL policja 1936-39 podinsp.svg
InspektorPL policja 1936-39 insp.svgPL policja 1936-39 insp.svg
NadinspektorPL policja 1936-39 nadinsp.svgPL policja 1936-39 nadinsp.svg
Generalny inspektorPL policja 1936-39 gen insp.svgPL policja 1936-39 gen insp.svg
  1. Wykaz stopni Policji Państwowej (lata 1927-1936)
  2. Wykaz stopni Policji Państwowej (lata 1936-1938)
  3. Wykaz stopni Policji Państwowej (lata 1938-1939)

Stopnie obowiązujące w Policji Polskiej Generalnego Gubernatorstwa (1939–1945)

Oznaki stopni służbowych Polskiej Policji GG.jpg

W nawiasach podano odpowiedniki stopni Wojska Polskiego i policji niemieckiej:

  • Funkcjonariusz (Szeregowy/Unterwachtmeister)
  • Posterunkowy (Kapral/Wachtmeister)
  • St. posterunkowy (Plutonowy/Hauptwachtmeister)
  • Przodownik (Sierżant/Meister)
  • St. przodownik (Starszy sierżant/Obermeister)
  • Podkomisarz (Podporucznik/Leutnant)
  • Komisarz (Porucznik/Oberleutnant)
  • Nadkomisarz (Kapitan/Hauptmann)
  • Podinspektor (Major)
  • Inspektor (Podpułkownik/Oberstleutnant)

Stopnie obowiązujące w Milicji Obywatelskiej (1954–1990)

Stan na 21 lipca 1954 r.

Stopnie Milicji Obywatelskiej na podstawie Dekretu z 20 lipca 1954 r.[4]:

Stan na 18 lutego 1959 r. i późniejsze zmiany

Stopnie Milicji Obywatelskiej na podstawie Ustawy z 31 stycznia 1959 r.[5] oraz zmian wprowadzonych ustawą z 16 grudnia 1972 r.[6] i Ustawą z 21 listopada 1974 r.[7]:

Stan na 1 stycznia 1986 r.

Stopnie Milicji Obywatelskiej na podstawie Ustawy z 31 lipca 1985 r.[10]:

Stopnie obowiązujące w Policji (1990–1995)

  1. Wykaz stopni Policji (lata 1990-1995)

Korpus szeregowych Policji

Nazwa stopniaOznaczenie
posterunkowy
PL policja 1990 post.svg
starszy posterunkowy
PL policja 1990 st post.svg

Korpus podoficerów Policji

Nazwa stopniaOznaczenie
sierżant Policji
PL policja 1990 sierz.svg
starszy sierżant Policji
PL policja 1990 st sierz.svg

Korpus aspirantów Policji

Nazwa stopniaOznaczenie
aspirant Policji
PL policja 1990 asp.svg

Korpus oficerów Policji

Nazwa stopniaOznaczenie
podkomisarz Policji
PL policja 1990 podkom.svg
komisarz Policji
PL policja 1990 kom.svg
nadkomisarz Policji
PL policja 1990 nadkom.svg
podinspektor Policji
PL policja 1990 podinsp.svg
inspektor Policji
PL policja 1990 insp.svg
nadinspektor Policji
PL policja 1990 nadinsp.svg
generalny inspektor Policji
PL policja 1990 gen insp.svg

Dz.U. z 1990 r. nr 58, poz. 342

W Policji w oddziałach prewencji i pododdziałach antyterrorystycznych używano nazw stopni pochodzących z wojska. Dz.U. z 1991 r. nr 102, poz. 445

Stopnie obowiązujące w Policji (1995–1997)

  1. Wykaz stopni Policji (lata 1995-1997)

Stopnie obowiązujące w Policji (1997–2001)

  1. Wykaz stopni Policji (lata 1997-2001)

Stopnie służbowe Policji (od 2001 roku)

W Policji funkcjonariusze noszący określone stopnie wchodzą w skład Korpusów Policji. Stopniami policyjnymi są następujące rangi[11]:

Korpus szeregowych Policji

Nazwa stopniaOznaczenie
posterunkowy
POL policja posterunkowy.svg
starszy posterunkowy
POL policja starszy posterunkowy.svg

Korpus podoficerów Policji

Nazwa stopniaOznaczenie
sierżant Policji
POL policja sierżant.svg
starszy sierżant Policji
POL policja starszy sierżant.svg
sierżant sztabowy Policji
POL policja sierżant sztabowy.svg

Korpus aspirantów Policji

Nazwa stopniaOznaczenie
młodszy aspirant Policji
POL policja młodszy aspirant.svg
aspirant Policji
POL policja aspirant.svg
starszy aspirant Policji
POL policja starszy aspirant.svg
aspirant sztabowy Policji
POL policja aspirant sztabowy.svg

Korpus oficerów młodszych Policji

Nazwa stopniaOznaczenie
podkomisarz Policji
POL policja podkomisarz.svg
komisarz Policji
POL policja komisarz.svg
nadkomisarz Policji
POL policja nadkomisarz.svg

Korpus oficerów starszych Policji

Nazwa stopniaOznaczenie
podinspektor Policji
POL policja podinspektor.svg
młodszy inspektor Policji
POL policja młodszy inspektor.svg
inspektor Policji
POL policja inspektor.svg

Korpus Generałów Policji

nadinspektor Policji
POL policja nadinspektor.svg
generalny inspektor Policji
POL policja generalny inspektor.svg

Stopnie służbowe Policji mają swoje odpowiedniki w innych służbach na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 czerwca 2010 r.[12].

Mianowanie na stopień

Na stopnie policyjne w korpusie szeregowych mianuje przełożony: Komendant Główny Policji, komendanci wojewódzcy i powiatowi / miejscy Policji oraz komendanci szkół policyjnych[13]. Na stopnie w korpusach podoficerów i aspirantów, a także na stopień komisarza i nadkomisarza, mianuje przełożony: Komendant Główny Policji oraz komendanci wojewódzcy Policji[14]. Na stopień podkomisarza, czyli pierwszy stopień oficerski Policji (z wyłączeniem osób, które przeszły do Policji z innej służby mundurowej, a posiadających stopień służbowy podporucznika lub wyższy np. Służby Więziennej, SZ RP i innych) oraz na stopnie nadinspektora i generalnego inspektora mianuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Na pozostałe stopnie oficerskie (podinspektora, młodszego inspektora, inspektora) mianuje Komendant Główny Policji[15].

Mianowanie na wyższy stopień następuje stosownie do zajmowanego stanowiska służbowego oraz w zależności od opinii służbowej policjanta. Nadanie stopnia nie może nastąpić wcześniej niż po przesłużeniu w dotychczasowym stopniu:

  • posterunkowego – 1 roku,
  • starszego posterunkowego – 1 roku,
  • sierżanta – 2 lat,
  • starszego sierżanta – 2 lat,
  • sierżanta sztabowego – 2 lat,
  • młodszego aspiranta – 3 lat,
  • aspiranta – 3 lat,
  • starszego aspiranta – 2 lat,
  • aspiranta sztabowego – 4 lat,
  • podkomisarza – 3 lat,
  • komisarza – 4 lat,
  • nadkomisarza – 4 lat,
  • podinspektora – 3 lat,
  • młodszego inspektora – 4 lat,
  • inspektora – 4 lat[16].

W szczególnie uzasadnionych przypadkach minister właściwy do spraw wewnętrznych, na wniosek Komendanta Głównego Policji, może mianować każdego policjanta na wyższy stopień, oprócz mianowań zastrzeżonych dla Prezydenta RP[17].

Obniżenie stopnia

O obniżeniu stopnia decyduje przełożony właściwy do mianowania na ten stopień. O pozbawieniu stopnia oficerskiego decyduje Komendant Główny Policji. O obniżeniu stopnia lub pozbawieniu stopni nadinspektora Policji i generalnego inspektora Policji decyduje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych[18].

Przywrócenie stopnia

Policjantowi przywraca się stopień w przypadku uchylenia:

  • prawomocnego skazania na pozbawienie praw publicznych
  • prawomocnego skazania na karę pozbawienia wolności za przestępstwo popełnione z niskich pobudek
  • decyzji, na podstawie której nastąpiło pozbawienie stopnia lub kary dyscyplinarnej obniżenia stopnia.

Decyzję o przywróceniu stopnia oficerskiego podejmuje Komendant Główny Policji. W pozostałych przypadkach decyzję o przywróceniu stopnia podejmuje przełożony właściwy do mianowania na ten stopień[19].

Zobacz też

Przypisy

  1. Ustawa o Policji – art. 53 (Dz.U. z 2021 r. poz. 1882)
  2. Policja Państwowa II RP, www.dws-xip.pl [dostęp 2021-01-10].
  3. Pin on Polski mundur/Polish uniform, Pinterest [dostęp 2021-01-10] (pol.).
  4. Dz.U. z 1954 r. nr 34, poz. 143
  5. Dz.U. z 1959 r. nr 12, poz. 69
  6. Dz.U. z 1972 r. nr 53, poz. 343
  7. Dz.U. z 1974 r. nr 44, poz. 264
  8. a b c Od 1 stycznia 1973 r.
  9. a b c d e Od 29 listopada 1974 r.
  10. Dz.U. z 1985 r. nr 38, poz. 181
  11. Ustawa o Policji – art. 47 ust. 3 (Dz.U. z 2021 r. poz. 1882)
  12. Dystynkcje Polskich Służb Mundurowych, www.dystynkcje.pl [dostęp 2017-12-03] (pol.).
  13. Ustawa o Policji – art. 48 ust. 1 i art. 32 ust. 1 (Dz.U. z 2021 r. poz. 1882)
  14. Ustawa o Policji – art. 48 ust. 2 (Dz.U. z 2021 r. poz. 1882)
  15. Ustawa o Policji – art. 48 ust. 3 (Dz.U. z 2021 r. poz. 1882)
  16. Ustawa o Policji – art. 52 ust. 1 (Dz.U. z 2021 r. poz. 1882)
  17. Ustawa o Policji – art. 52 ust. 3 (Dz.U. z 2021 r. poz. 1882)
  18. Ustawa o Policji – art. 54 (Dz.U. z 2021 r. poz. 1882)
  19. Ustawa o Policji – art. 55 (Dz.U. z 2021 r. poz. 1882)

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

PL policja 1995 ml asp.svg
Naramiennik młodszego aspiranta Policji (wzór 1995).
PL policja 1995 ml insp.svg
Naramiennik młodszego inspektora Policji (wzór 1995).
PL policja 1990 podinsp.svg
Naramiennik podinspektora Policji (wzór: 1990).
PL policja 1936-39 st post.svg
Naramiennik stopnia "starszy posterunkowy" (1936-1939); Policja Państwowa – II RP.
POL policja generalny inspektor.svg
Autor: Orem (wiki-pl: Orem, commons: Orem), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pagon naramienny policjanta w stopniu generalnego inspektora.
POL policja komisarz.svg
Autor: Orem (wiki-pl: Orem, commons: Orem), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pagon naramienny policjanta w stopniu komisarza.
PL policja 1995 post.svg
Naramiennik posterunkowego Policji (wzór 1995).
PL policja 1995 st post.svg
Naramiennik starszego posterunkowego Policji (wzór 1995).
POL policja sierżant sztabowy.svg
Autor: Orem (wiki-pl: Orem, commons: Orem), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pagon naramienny policjanta w stopniu sierżanta sztabowego.
Oznaki stopni służbowych Polskiej Policji GG.jpg
Autor: Truszko, Licencja: CC BY-SA 4.0
oznaki stopni służbowych Polskiej Policji GG
PL policja 1995 asp szt.svg
Naramiennik aspiranta sztabowego Policji (wzór 1995).
POL policja posterunkowy.svg
Autor: Orem (wiki-pl: Orem, commons: Orem), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pagon naramienny policjanta w stopniu posterunkowego.
PL policja 1936-39 podkom.svg
Naramiennik stopnia "podkomisarz" (1936-1939); Policja Państwowa – II RP.
PL policja 1990 post.svg
Naramiennik posterunkowego Policji (wzór 1990).
PL policja 1936-39 post.svg
Naramiennik stopnia "posterunkowy" (1936-1939); Policja Państwowa – II RP.
PL policja 1936-39 podinsp.svg
Naramiennik stopnia "podinspektor" (1936-1939); Policja Państwowa – II RP.
PL policja 1995 st asp.svg
Naramiennik starszego aspiranta Policji (wzór 1995).
PL policja 1990 asp.svg
Naramiennik aspiranta Policji (wzór: 1990).
POL policja podinspektor.svg
Autor: Orem (wiki-pl: Orem, commons: Orem), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pagon naramienny policjanta w stopniu podinspektora.
PL policja 1995 nadkom.svg
Naramiennik nadkomisarza Policji (wzór 1995).
PL policja 1936-39 kom.svg
Naramiennik stopnia "komisarz" (1936-1939); Policja Państwowa – II RP.
POL policja starszy aspirant.svg
Autor: Orem (wiki-pl: Orem, commons: Orem), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pagon naramienny policjanta w stopniu starszego aspiranta.
PL policja 1990 podkom.svg
Naramiennik podkomisarza Policji (wzór: 1990).
PL policja 1990 gen insp.svg
Naramiennik generalnego inspektora Policji (wzór: 1990).
PL policja 1936-38 przod.svg
Naramiennik stopnia "przodownik" (1936-1938); Policja Państwowa – II RP.
PL policja 1936-39 gen insp.svg
Naramiennik stopnia "generalny inspektor" (1936-1939); Policja Państwowa – II RP.
POL policja sierżant.svg
Autor: Orem (wiki-pl: Orem, commons: Orem), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pagon naramienny policjanta w stopniu sierżanta.
PL policja 1936-39 insp.svg
Naramiennik stopnia "inspektor" (1936-1939); Policja Państwowa – II RP.
PL policja 1936-39 nadkom.svg
Naramiennik stopnia "nadkomisarz" (1936-1939); Policja Państwowa – II RP.
PL policja 1938-39 przod.svg
Naramiennik stopnia "przodownik" (1938-1939); Policja Państwowa – II RP.
POL policja młodszy aspirant.svg
Autor: Orem (wiki-pl: Orem, commons: Orem), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pagon naramienny policjanta w stopniu młodszego aspiranta.
POL policja starszy sierżant.svg
Autor: Orem (wiki-pl: Orem, commons: Orem), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pagon naramienny policjanta w stopniu starszego sierżanta.
PL policja 1995 sierz szt.svg
Naramiennik sierżanta sztabowego Policji (wzór 1995).
PL policja 1936-39 asp.svg
Naramiennik stopnia "aspirant" (1936-1939); Policja Państwowa – II RP.
POL policja aspirant sztabowy.svg
Autor: Orem (wiki-pl: Orem, commons: Orem), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pagon naramienny policjanta w stopniu aspiranta sztabowego.
PL policja 1990 sierz.svg
Naramiennik sierżanta Policji (wzór: 1990).
PL policja 1995 insp.svg
Naramiennik inspektora Policji (wzór 1995).
PL policja 1938-39 st przod.svg
Naramiennik stopnia "starszy przodownik" (1938-1939); Policja Państwowa – II RP.
PL policja 1995 asp.svg
Naramiennik aspiranta Policji (wzór 1995).
PL policja 1995 gen insp.svg
Naramiennik generalnego inspektora Policji (wzór 1995).
PL policja 1995 podkom.svg
Naramiennik podkomisarza Policji (wzór 1995).
POL policja inspektor.svg
Autor: Orem (wiki-pl: Orem, commons: Orem), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pagon naramienny policjanta w stopniu inspektora.
Polish Police.gif
This is official logo of Polish Police.
POL policja podkomisarz.svg
Autor: Orem (wiki-pl: Orem, commons: Orem), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pagon naramienny policjanta w stopniu podkomisarza.
PL policja 1995 sierz.svg
Naramiennik sierżanta Policji (wzór 1995).
PL policja 1990 kom.svg
Naramiennik komisarza Policji (wzór: 1990).
PL policja 1995 podinsp.svg
Naramiennik podinspektora Policji (wzór 1995).
POL policja nadkomisarz.svg
Autor: Orem (wiki-pl: Orem, commons: Orem), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pagon naramienny policjanta w stopniu nadkomisarza.
POL policja aspirant.svg
Autor: Orem (wiki-pl: Orem, commons: Orem), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pagon naramienny policjanta w stopniu aspiranta.
PL policja 1990 nadinsp.svg
Naramiennik nadinspektora Policji (wzór: 1990).
PL policja 1990 insp.svg
Naramiennik inspektora Policji (wzór: 1990).
PL policja 1995 nadinsp.svg
Naramiennik nadinspektora Policji (wzór 1995).
POL policja młodszy inspektor.svg
Autor: Orem (wiki-pl: Orem, commons: Orem), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pagon naramienny policjanta w stopniu młodszego inspektora.
PL policja 1990 nadkom.svg
Naramiennik nadkomisarza Policji (wzór: 1990).
PL policja 1936-38 st przod.svg
Naramiennik stopnia "starszy przodownik" (1936-1938); Policja Państwowa – II RP.
PL policja 1995 kom.svg
Naramiennik komisarza Policji (wzór 1995).
PL policja 1990 st sierz.svg
Naramiennik starszego sierżanta Policji (wzór: 1990).
POL policja starszy posterunkowy.svg
Autor: Orem (wiki-pl: Orem, commons: Orem), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pagon naramienny policjanta w stopniu starszego posterunkowego.
POL policja nadinspektor.svg
Autor: Orem (wiki-pl: Orem, commons: Orem), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pagon naramienny policjanta w stopniu nadinspektora.
PL policja 1990 st post.svg
Naramiennik starszego posterunkowego Policji (wzór: 1990).
PL policja 1936-39 nadinsp.svg
Naramiennik stopnia "nadinspektor" (1936-1939); Policja Państwowa – II RP.
PL policja 1995 st sierz.svg
Naramiennik starszego sierżanta Policji (wzór 1995).