Stosunek cywilnoprawny

Stosunek cywilnoprawny – stosunek prawny regulowany normami prawa cywilnego. Stosunki cywilnoprawne istnieją tylko między podmiotami prawa cywilnego; nie są więc nimi stosunki między podmiotami a przedmiotami tego prawa (np. stosunkiem cywilnoprawnym jest stosunek kupujący – sprzedający, a nie jest nim stosunek właściciel – rzecz).

Charakterystyka ogólna

Wyróżnia się proste stosunki cywilnoprawne, kiedy strona jest zobowiązana, a druga uprawniona (np. umowa darowizny) oraz złożone stosunki cywilnoprawne, kiedy obie strony stosunku są jednocześnie uprawnione i zobowiązane (np. umowa sprzedaży).

Stosunki cywilnoprawne charakteryzują się równorzędnością stron (brak prawnej podległości między stronami), ich autonomią (wolność wstąpienia w stosunek prawny i jego kształtowania), a ochrona interesów stron jest gwarantowana przez prawo do sądu. Stosunek cywilnoprawny powstaje, zmienia się i ustaje wskutek zdarzeń cywilnoprawnych.

Elementy stosunku cywilnoprawnego

Nauka o prawie cywilnym wyróżnia w stosunku cywilnoprawnym kilka konstytuujących go elementów:

• podmioty (strony) – do tego, by być podmiotem stosunku cywilnoprawnego, trzeba mieć zdolność prawną,
• treść – skorelowane prawa i obowiązki stron.

Co do tych elementów w nauce panuje zgoda, jednak dalej już zaczynają się rozbieżności. Niekiedy za element stosunku cywilnoprawnego uważa się także:

• normę prawną go wyznaczającą,
• zdarzenia, z którymi system prawny wiąże powstanie, zmianę i wygaśnięcie stosunku cywilnoprawnego,

niekiedy zaś tylko jeszcze:

• przedmiot stosunku – wyznaczone treścią stosunku zachowania jego stron.