Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej

Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej

Komitet dla Spraw Historii i Zabytków Ziemi Tarnogórskiej^[1]

Logo Stowarzyszenia
Państwo	Polska
Siedziba	ul. Gliwicka 2 Tarnowskie Góry
Data założenia	19 marca 1953[1]
Rodzaj stowarzyszenia	stowarzyszenie
Przewodniczący Zarządu	Zbigniew Pawlak
Nr KRS	0000041094
Data rejestracji	16 czerwca 2001
Położenie na mapie Tarnowskich Gór Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej
Położenie na mapie województwa śląskiego Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej
50°26′38″N 18°51′16″E/50,443861 18,854500
Strona internetowa

Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej (SMZT) – założona w 1953 w Tarnowskich Górach organizacja zrzeszająca pasjonatów historii ziemi tarnogórskiej. Za cel stawia sobie inicjowanie, wspieranie i podejmowanie działań w zakresie edukacji, kultury duchowej i materialnej społeczeństwa oraz rozwoju ziemi tarnogórskiej^[2].

Jest zarządcą obiektów turystycznych – Zabytkowej Kopalni Srebra i Sztolni Czarnego Pstrąga – oraz hostelu „Młotek i Perlik” znajdującego się w budynku Stowarzyszenia – tzw. Domu Gwarka – w centrum miasta.

Kalendarium^[3]

Siedziba Stowarzyszenia

• 19 marca 1953 – powołanie Komitetu dla Spraw Historii i Zabytków Ziemi Tarnogórskiej. Jego pierwszym przewodniczącym Zarządu był sztygar Alfons Kopia,
• 8 lutego 1955 – prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie (ob. Katowice) podejmuje uchwałę w sprawie utworzenia Kopalni Zabytkowej i Muzeum Górniczo-Geologicznego w Tarnowskich Górach,
• luty 1955 – przeniesienie z terenu wydobywczego w Bobrownikach Śląskich zabytkowej Dzwonnicy i ustawienie jej przy placu Gwarków,
• 1 maja 1957 – założenie przez Stowarzyszenie tygodnika „Gwarek”,
• wrzesień 1957 – organizacja przez Stowarzyszenie pierwszych Dni Tarnogórskich Gwarków oraz udostępnienie dla zwiedzających Sztolni Czarnego Pstrąga na terenie zabytkowego parku w Reptach,
• 6 września 1958 – otwarcie muzeum w zabytkowym Domu Sedlaczka oraz odsłonięcie na fasadzie tarnogórskiego ratusza rzeźby gwarka autorstwa Edmunda Halka
• 5 kwietnia 1959 – zmiana nazwy na Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej,
• wrzesień 1970 – opracowanie projektu budowy Skansenu Maszyn Parowych przy Zabytkowej Kopalni,
• 3 września 1976 – udostępnienie do zwiedzania Zabytkowej Kopalni Rud Srebronośnych (po 20 latach budowy),
• 1997 – Stowarzyszenie zostaje laureatem Nagrody im. Wojciecha Korfantego^[4],
• 23 maja 2000 – wizyta w Sztolni prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego,
• 2002 oraz 2003 – przejęcie na własność gruntów i zabudowań Zabytkowej Kopalni i Sztolni Czarnego Pstrąga,
• 9 lipca 2017 – wpisanie tarnogórskich zabytków pogórniczych administrowanych przez SMZT na Listę światowego dziedzictwa UNESCO (pod nazwą Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach),
• 26 maja 2021 – imię Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej otrzymuje nowo wybudowane rondo u zbiegu ulic Opolskiej i Powstańców Śląskich w centrum Tarnowskich Gór^[5].

Sekcje Stowarzyszenia

W ramach Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej działa 13 sekcji^[6]:

Przewodniczący Zarządu

Od chwili założenia Stowarzyszenia w 1953 roku aż do chwili obecnej, pracami Zarządu SMZT kierowało siedmiu przewodniczących^[7]:

• 1953–1955 – Alfons Kopia
• 1955–1982 – Norbert Kot
• 1982–1986 – Paweł Spałek
• 1986–1993 – Norbert Kot
• 1993–1994 – Stanisław Wyciszczak
• 1994–1998 – Alfred Bluszcz
• 1998–2018 – Marek Kandzia
• od 2018^[8] – Zbigniew Pawlak

Wydawnictwa SMZT

Stowarzyszenie wydało jak dotąd szereg publikacji dotyczących ziemi tarnogórskiej oraz samego miasta Tarnowskie Góry. Są to m.in.^[9]:

• Krzykowska Zofia, Zobaczyć niewidzialne. Zabytki sztuki sakralnej w powiecie tarnogórskim, Tarnowskie Góry, 2014, ISBN 978-83-936411-0-9.
• Wyżgoł Edward, Tarnogórski „Sedlaczek” w dziejach miasta i na szlaku węgierskiego tokaju, Tarnowskie Góry – Nakło Śląskie, 2014, ISBN 978-83-937218-2-5.
• Żeglicki Jacek, O budowie geologicznej, rudach i minerałach rejonu Tarnowskich Gór, Tarnowskie Góry, 1996, ISBN 83-904063-1-4.
• Wyciszczak Stanisław, Przewodnik tarnogórski wyd. III, Tarnowskie Góry, 2012, ISBN 978-83-924146-6-7.
• Sopucha Anna, Filak Mieczysław, Małe jest piękne. Tarnogórskie detale architektoniczne, Tarnowskie Góry, 2012, ISBN 978-83-924146-8-1.

Ponadto co roku wydawane są zapisy referatów wygłaszanych podczas Gwarków Tarnogórskich^[9].

Przypisy

Bibliografia

• Marian Broniec, Ryszard Bednarczyk, Arkadiusz Czech, Mieczysław Filak, Krzysztof Gwóźdż, Jan Hahn, Marek Kandzia, Alicja Kosiba-Lesiak, Zofia Krzykowska, Dominik Ochman, Marek Panuś, Przemysław Rubacha, Anna Sopuch, Gabriela Szubińska, Marek Wojcik, Roman Wolniszewski: Przewodnik Tarnowskie Góry. Tarnowskie Góry: Drukpol sp.j., 2009. ISBN 978-83-61458-36-4.Sprawdź autora:15.