Straż Gospodarczo-Wojskowa

Straż Gospodarczo-Wojskowa
Historia
Państwo II Rzeczpospolita
Sformowanie1918
Rozformowanie1918
Dowódcy
Pierwszypłk Adolf Małyszko
Organizacja
PodległośćMinisterstwo Wojny
Ministerstwo Aprowizacji

Straż Gospodarczo-Wojskowa – formacja graniczna II Rzeczypospolitej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Prace koncepcyjne rozpoczęto we wrześniu 1918 roku[1]. Rada Regencyjna rozpoczęła prace nad powołaniem formacji do ochrony granic Rzeczypospolitej. Minister aprowizacji w rządzie Józefa Swieżyńskiego, Antoni Mińkiewicz podjął starania o zabezpieczenie terenów kontrolowanych przez polskie ośrodki władzy przed masowym wywozem towarów[2]. Przy Ministerstwie Aprowizacji zamierzano powołać Straż Gospodarczo-Wojskową. Dowódcą Straży Gospodarczo-Wojskowej mianowany został płk Adolf Małyszko[1]. Formacja miała podlegać pod względem wykonywanych zadań Ministerstwu Aprowizacji, a pod względem organizacji Ministerstwu Wojny[3]. 31 października wydano rozkaz do organizacji pierwszych oddziałów w rejonie Dąbrowskiego Zagłębia Węglowego[4]. Zalążkiem kadrowym Straży Gospodarczo-Wojskowej stał się oddział wydzielony z I Brygady Piechoty Polskiej, uzupełniony przez żołnierzy batalionu 2 pułku piechoty. Niestety, kompletowanie oddziałów i ekwipunku napotkało liczne trudności[2]. 6 listopada pierwszy oddział objął służbę na dworcu kolejowym w Lublinie[4]. Kolejne warty pojawiły się w Warszawie oraz na dworcach kolejowych Zagłębia Dąbrowskiego, przez które wywożono najwięcej towarów[2]. Do podstawowych zadań Straży Gospodarczo-Wojskowej zaliczyć należy kontrolę ruchu towarowego na liniach kolejowych i punktach kontrolnych. Ponadto miała ona na celu zapobieganie nielegalnemu wywozowi artykułów żywnościowych, walkę ze spekulacją, lichwą i wyzyskiem[1].

W tym samym czasie Ministerstwo Skarbu przystąpiło do tworzenia Korpusu Straży Skarbowej – jednostki o zbliżonych kompetencjach. Wywołało to napięcia pomiędzy Ministerstwem Aprowizacji i Ministerstwem Spraw Wojskowych z jednej strony a Ministerstwem Skarbu z drugiej. Zahamowały one prace zarówno nad formowaniem Straży Gospodarczo-Wojskowej i Korpusu Straży Skarbowej[2].

W grudniu 1918 roku formację przekształcono w Straż Graniczną[5].

Przypisy

  1. ↑ a b c Prochwicz 2000 ↓, s. 8.
  2. ↑ a b c d Piekarz 2017 ↓, s. 25.
  3. ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 44.
  4. ↑ a b Prochwicz i Kepa 2003 ↓, s. 8.
  5. ↑ Prochwicz i Kepa 2003 ↓, s. 9.

Bibliografia

  • Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
  • Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
  • Henryk Dominiczak: Granica polsko-niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
  • Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918–1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088. 
  • Jerzy Prochwicz, Zbigniew Kępa. ABC formacji granicznych II Rzeczypospolitej. „Problemy Ochrony Granic”. 24, 2003. Ketrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757. 

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).