Strażnica KOP „Budźki”

Rozmieszczenie batalionu KOP „Krasne” w 1931

Strażnica KOP „Budźki” – zasadnicza jednostka organizacyjna Korpusu Ochrony Pogranicza pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-sowieckiej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

W 1924 roku, w składzie 3 Brygady Ochrony Pogranicza, został sformowany 10 batalion graniczny. W 1928 roku w skład batalionu wchodziło 17 strażnic^[1]. Strażnica KOP „Budźki” w latach 1928 – 1939 znajdowała się w strukturze 3 kompanii KOP „Bakszty Małe”^{[2][3][4][5][6][7][8]} batalionu KOP „Krasne”^[9]. Strażnica liczyła około 18 żołnierzy i rozmieszczona była przy linii granicznej z zadaniem bezpośredniej ochrony granicy państwowej^[10].

W 1932 roku obsada strażnicy zakwaterowana była w budynku prywatnym^[5]. Strażnicę z macierzystą kompanią łączyła droga polna długości 3 km i trakt długości 3 km^[7].

Służba graniczna

Podstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi^[11]. Strażnice KOP stanowiły pierwszy rzut ugrupowania kordonowego Korpusu Ochrony Pogranicza^[10].

Strażnica KOP „Budźki” w 1932 roku ochraniała pododcinek granicy państwowej szerokości 7 kilometrów 146 metrów od słupa granicznego nr 520 do 531^[5], a w 1938 roku pododcinek szerokości 7 kilometrów 90 metrów od słupa granicznego nr 520 do 532^[7].

Wydarzenia:

• W meldunku sytuacyjnym z 28 stycznia 1925 roku napisano: 27 stycznia 1925 roku o godz. 9.00 koło słupa 521 zatrzymano niejakiego Ignacego Grynkiewicza ze wsi Łowcewicze, za przeprowadzenie z sowieckiej strony Heleny Róży Szczęsnowskiej, którą również zatrzymano. Przekazani zostali Policji Państwowe^[12].

Sąsiednie strażnice:

• strażnica KOP „Łowcewicze” ⇔ strażnica KOP „Klimonty” - 1928^[2], 1929^[3], 1931^[4], 1932^[13], 1934^[6]
• strażnica KOP „Łowcewicze” ⇔ strażnica KOP „Bakszty Małe” - 1938^[7]

Walki o strażnicę w 1939

17 września 1939 o 3:30 została zaatakowana 3 kompania graniczna „Bakszty Małe”. Załoga strażnicy „Budźki” broniła się prawie godzinę, a jej opór złamano o 4:25. Do niewoli dostało się 6 żołnierzy, napastnicy mieli jednego zabitego i jednego rannego^[14].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Wiktor Krzysztof Cygan: Kresy we krwi. Obrona północno-wschodniej Polski we wrześniu 1939. Warszawa: Espadon Publishing, 2006. ISBN 978-83-60786-00-0.
• Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
• Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 83-900217-9-4.
• Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (145), 1993. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182. 
• Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP-u. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (184), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281. 
• Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. 1925. [dostęp 2016-01-30].
• Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Szkice dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza i podległych jednostek w latach 1927-1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Meldunki sytuacyjne dowództwa Korpusu Ochrony Pogranicza → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.