Strażnica KOP „Lipówka”
Historia | |
Państwo | |
---|---|
Sformowanie | |
Rozformowanie | |
Organizacja | |
Dyslokacja | |
Formacja | |
Podległość |
Strażnica KOP „Lipówka” – zasadnicza jednostka organizacyjna Korpusu Ochrony Pogranicza pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
W 1927 roku, w składzie 6 Półbrygady Ochrony Pogranicza, został sformowany 29 batalion odwodowy. W 1928 roku w skład batalionu wchodziło 7 strażnic[1]. W latach 1928 – 1938 w strukturze organizacyjnej kompanii granicznej KOP „Filipów” funkcjonowała strażnica KOP „Lipówka”[2][3][4][5][6]. Strażnica liczyła około 18 żołnierzy i rozmieszczona była przy linii granicznej z zadaniem bezpośredniej ochrony granicy państwowej.
W 1932 roku obsada strażnicy zakwaterowana była w budynku popolicyjnym[4]. Strażnicę z macierzystą kompanią łączył trakt długości 30,1 km[6].
Służba graniczna
Podstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi[7].
Żołnierze ze strażnicy w Lipówce od maja 1928 roku, oprócz ochrony granicy na przydzielonym odcinku, prowadzili również kontrolę pociągów, przejeżdżających granicę przez pobliskie przejście kolejowe, a usytuowane około 500 m od strażnicy. Celnicy Ekspozytury Celnej w Lipowce podległej Urzędowi Celnemu w Raczkach zajmowali się na przejściu sprawami celnymi, natomiast kontrolę osób dokonywali żołnierze KOP. Codziennie od strony pruskiej o godz. 8.00 przyjeżdżał pociąg towarowy, który szczegółowo sprawdzali żołnierze KOP. Po kontroli pociąg przejeżdżał granicę i przez Las Masalszczyzna dojeżdżał do Raczek. Po załadunku towarów (m.in. papierówka, konie, gęsi, raki itp.) i odprawie celnej, na tzw. trójkącie obracał się parowóz i po podczepieniu wagonów odjeżdżał w stronę Lipówki. Po ponownej kontroli przez żołnierzy KOP skład odjeżdżał do pobliskiego Reuss, gdzie odbywała się ponowna rewizja celna i paszportowa, prowadzona tym razem przez niemieckich celników [8].
Strażnica KOP „Lipówka” w 1932 roku ochraniała pododcinek granicy państwowej szerokości 9 kilometrów 500 metrów od słupa granicznego nr 202 do 214[4], a w 1938 roku pododcinek szerokości 7 kilometrów 570 metrów od słupa granicznego nr 202 do 212[6].
- Wydarzenia
W 1932 prowadzone było dochodzenie w sprawie postępowania dowódcy strażnicy plut. Mariana Argasińskiego. Zarzucano mu kontakty z niemieckim wywiadem oraz współpracę z zawodowymi przemytnikami. W wyniku dochodzenia żandarmerii, podoficer został zdjęty ze stanowiska dowódcy strażnicy, przeniesiony do jednego z pododdziałów odwodowych w Suwałkach, a następnie do innego batalionu na granicy polsko-litewskiej. Doniesienie karne zostało skierowane do prokuratora przy WSO nr III w Wilnie[9].
- Sąsiednie strażnice
- strażnica KOP „Wiłówka” ⇔ strażnica KOP „Wierciochy” – 1928[2], 1929[3], 1932[4], 1934[5], i 1938[6].
Dowódcy strażnicy
- sierż. Franciszek Woźniak (VII 1928 roku)[10]
- st. sierż. Zygmunt Deszczułka (do XII 1929 roku),
- plut. Józef Porwał (do VII 1930 roku),
- sierż. Kazimierz Tanajewski (do V 1931 roku),
- plut. Marian Argasiński (1932 rok),
- sierż. Jan Kleszczyński (od II 1935 roku do 15 I 1939 roku).
Uwagi
- ↑ wieś Lipówka, gmina Dowspuda, powiat augustowski, województwo białostockie
Przypisy
- ↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 5/1928.
- ↑ a b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 11/1928.
- ↑ a b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 11/1929.
- ↑ a b c d Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 7/1932.
- ↑ a b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 50/1934.
- ↑ a b c d Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 81/1938.
- ↑ Falkiewicz 1925 ↓, s. 3-4.
- ↑ Artur Ochał 2009 ↓, s. 60.
- ↑ Ochał 2021 ↓, s. 91.
- ↑ Ochał 2010 ↓, s. 61.
Bibliografia
- Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. 1925. [dostęp 2016-01-30].
- Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.
- Artur Ochał: Batalion KOP „Suwałki” 1927-1939. Suwałki: Muzeum Okręgowe w Suwałkach, 2010. ISBN 978-83-61494-24-9.
- Artur Ochał: Wykroczenia i przestępstwa popełnione przez żołnierzy w Brygadach KOP „Grodno” i „Wilno”. W: Jacek Jędrysiak (red.), Krzysztof Widziński (red.): Szpiedzy i dezerterzy. Wrocław: Instytut Pamięci Narodowej, 2021. ISBN 978-83-8229-346-3.
- Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
- Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (145), 1993. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182.
- Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP-u. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (184), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281.
- Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Media użyte na tej stronie
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Rozmieszczenie batalionu odwodowego Suwałki w 1938 roku, ze szczególnym uwzględnieniem kompanii granicznej KOP Fliipów