Strażnica WOP Cedynia

Strażnica WOP Cedynia

Strażnica SG w Cedyni

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1945 od 1991 strażnica SG
Rozformowanie	1 stycznia 2003[1]
Tradycje
Rodowód	56 strażnica WOP
Dowódcy
Pierwszy	ppor. Antoni Biaduń
Ostatni	por. Krzysztof Szaniec
Organizacja
Dyslokacja	Cedynia
Formacja	Wojska Ochrony Pogranicza Straż Graniczna
Podległość	12 komenda odcinka 40 batalion OP 122 batalion WOP Pomorski Oddział SG

Strażnica w Cedyni:

1. podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej.
2. graniczna jednostka organizacyjna polskiej straży granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Strażnica została sformowana w 1945 roku w strukturze 12 komendy odcinka Chojna jako 56 strażnica WOP^[2] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego^[3]. Początkowo ochraniała odcinek granicy wzdłuż Odry od Osinowa Dolnego [wył.] do Bielinka. Linię zaporową wytyczono od folwarku przez Lubiechów Górny do leśnictwa Trzypole^[4]. Strażnica wystawiła też placówkę w Bielinku. W 1947 roku została przeformowana na strażnicę I kategorii – 55 wojskowych, a swoją placówkę przekazała 57 strażnicy^[5]. W związku z reorganizacją oddziałów WOP w 1948 roku, strażnica podporządkowana została dowódcy 40 batalionu OP. Od stycznia 1951 roku strażnica podlegała dowódcy 122 batalionu WOP^[6][7]. Na początku lat 50 wprowadzono nową numerację strażnic, a cedyńska strażnica otrzymała nr 54^[5]. W czasie kolejnej reorganizacji strażnica została przekazana 121 batalionowi WOP ^[5]. W marcu 1956 roku 54 Strażnica powróciła do 122 batalionu Chojna i została przeformowania na 1 strażnicę Cedynia kategorii II ^[8]. Po reorganizacji batalionu Chojna w 1958 roku^[a], strażnica Cedynia posiadała numer 5^[9].

Rozkazem organizacyjnym dowódcy WOP nr 0148 z 2.09.1963 przeformowano strażnicę lądową kategorii IV Cedynia na strażnicę WOP rzeczną kategorii I.

Od stycznia 1968 roku strażnica w Cedyni podlegała bezpośrednio dowódcy (9) Pomorskiej Brygady WOP. W 1984 roku strażnica znalazła się w strukturze odtworzonego batalionu granicznego Chojna i pozostawała w niej do rozwiązania WOP^[8]. Po rozwiązaniu w 1991 roku Wojsk Ochrony Pogranicza, strażnica w Cedyni weszła w podporządkowanie Pomorskiego Oddziału Straży Granicznej^[10].

Z początkiem 2003 roku strażnica SG w Cedyni i GPK Osinów Dolny zostały połączone w jeden organizm pod nazwą Graniczna Placówka Kontrolna w Osinowie Dolnym^[11].

Służba graniczna

W 1960 roku 9 strażnica WOP III kategorii ochraniała odcinek granicy państwowej o długości 11300 m od znaku granicznego 649 do zn. gr. 631.

Dowódcy strażnicy

Dowódcy strażnicy WOP^[12]:

• ppor. Antoni Biaduń (X 1945 - IX 1946)
• por. Witold Samujło (IX 1946 - XI 1947)
• por. Henryk Suszek (VII 1947 - VI 1950)
• ppor. Ryszard Machalski (V 1950 - V 1951)
• chor. Edward Maniawski (V 1951 - II 1953)
• chor./ppor. Lech Żelazny (III 1953 - VIII 1961)
• kpt. Eustachy Wołoszyn (VIII 1961 - XII 1966)
• kpt. Józef Fit (XII 1966 - X 1976)
• po. st. chor. sztab. Czesław Marzantowicz (X 1976 - IV 1986)
• por. Krzysztof Szaniec (IV 1986 - IV 1991)

Komendanci strażnicy SG:

• Krzysztof Szaniec
• por. SG Dariusz Makowski (V 1996 - V 1997)
• Wiesław Bobrel
• Robert Biliński
• Arkadiusz Małecki
• Zbigniew Żurawiecki

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Miłosz Filipowiak, Karolina Piekarz, Patryk Rybak: Z dziejów organizacji służby granicznej w Cedyni (1945-2003) w: "Cedynia i okolice poprzez wieki". Chojna, Szczecin: Towarzystwo Historyczno-Kulturalne "Terra Incognita", 2013. ISBN 978-83-932245-6-2.
• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945-1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Ryszard Techman: Pomorski Oddział Straży Granicznej w Szczecinie. W: Leszek Elas [patronat]: Straż Graniczna w dwudziestoleciu 1991-2011. Materiały poseminaryjne - Tom II. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2011. ISBN 978-83-909484-4-7.
• Emilia Szczygieł-Lembicz. Jednostka wojskowa w Chojnie na tle powstania i organizacji Pomorskiej Brygady WOP w latach 1945-1961 w:. „Rocznik Chojeński. Pismo Historyczno-Społeczne”. t. 2, 2010. Chojna: Towarzystwo Historyczno-Kulturalne "Terra Incognita. ISSN 2080-9565. 
• Andrzej Wyganowski: w: Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski, "Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek": materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
• Archiwum Straży Granicznej, sygn. 217/143 k.119 -123. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946.
• ASGr. Historia Pomorskiej Brygady WOP. Szczecin 1961