Strażnica WOP Dziwnów

Strażnica WOP Wald/Dziwnów

Strażnica SG w Dziwnowie

Budynek dawnej strażnicy w Dziwnowie (czerwiec 2014)
Historia
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Sformowanie	1945[a]
Tradycje
Rodowód	77 strażnica WOP
Organizacja
Dyslokacja	Dziwnów[1] ul. Adama Mickiewicza 26
Formacja	Wojska Ochrony Pogranicza Straż Graniczna
Podległość	16 komenda odcinka 151 batalion WOP batalion WOP Świnoujście Pomorska Brygada WOP Pomorski Oddział SG Morski Oddział SG

Strażnica WOP Dziwnów

Żołnierze i d-ca strażnicy kpt. Jan Dąbrowski (1970)

Żołnierze i d-ca strażnicy kpt. Jan Dąbrowski przy POWT^[b] 7 (Międzywodzie) (1970)

Żołnierze strażnicy (1970)

Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Wald/Dziwnów – zlikwidowany podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy morskiej.

Strażnica Straży Granicznej w Dziwnowie – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Strażnica została sformowana w 1945 roku w strukturze 16 komendy odcinka Trzebiatów jako 77 strażnica WOP^[2] (Wald^[3]) o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego^[4].

Sformowane strażnice morskiego oddziału OP nie przystąpiły bezpośrednio do objęcia ochrony granicy morskiej. Odcinek dawnej granicy polsko-niemieckiej sprzed 1939 roku od Piaśnicy, aż do lewego styku z 4 Oddziałem OP ochraniany był przez radziecką straż graniczną wydzieloną ze składu wojsk marszałka Rokossowskiego. Pozostały odcinek granicy od rzeki Piaśnica, aż po granicę z ZSRR zabezpieczała Morska Milicja Obywatelska^[5].

Wiosną 1954 roku wprowadzono nową numerację strażnic. Strażnica otrzymała numer 74^[6].

W 1956 roku rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica Dziwnów I kategorii była 1 w 15 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza.

Rozkazem organizacyjnym dowódcy WOP nr 0148 z 2.09.1963 roku przeformowano strażnicę WOP nr 1 Dziwnów na strażnicę nadmorską kategorii II.

W 1965 roku rozformowany został batalion portowy WOP Świnoujście, a strażnicę Dziwnów podporządkowano bezpośrednio pod sztab Brygady^[c].

W 1968 roku powtórnie sformowano batalion nadmorski WOP Świnoujście^[d]. Strażnica weszła w jego skład.

Strażnica WOP Dziwnów do 15 maja 1991 roku była w strukturach Pomorskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza^[7].

Straż Graniczna:

16 maja 1991 roku po rozwiązaniu Wojska Ochrony Pogranicza, strażnica Dziwnów weszła w podporządkowanie Pomorskiego Oddziału Straży Granicznej w Szczecinie i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Dziwnowie.

Na podstawie zarządzenia nr 017 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 12 marca 1992 roku przeformowano Pomorski Oddział SG wg etatu nr 44/039 i 2 czerwca 1992 roku Strażnica SG w Dziwnowie przeszła w podporządkowanie komendanta Morskiego Oddziału Straży Granicznej w Gdańsku^[8][7].

Ochrona granicy

W 1963 roku rozformowano Strażnicę WOP Świnoujście-Port i Strażnicę WOP Świnoujście-Wybrzeże, a ochraniany odcinek granicy państwowej przejęła Strażnica WOP Międzyzdroje nadmorska. Natomiast Strażnica WOP Dziwnów nadmorska przejęła część odcinka Strażnicy WOP Międzyzdroje. Tym samym rozkazem zorganizowano GPK Świnoujście-Port^[e].

Na ochranianym przez Strażnicę WOP Dziwnów odcinku, funkcjonowało przejście graniczne uproszczonego ruchu rybackiego Międzywodzie, obsługiwanie było przez załogę strażnicy^[f].

Strażnice sąsiednie

Dyslokacje

1957

1945

• 76 strażnica WOP Nowa Wieś ⇔ 78 strażnica WOP Nowe Śliwno − 1946.

Dowódcy strażnicy

• chor. Jerzy Styczek^[2] (był .10.1946)^[g]
• Tadeusz Kwieciński (12.08.1949–20.09.1949)^[10]
• ppor. Walenty Szymański (był w 1949)
• por. Zenon Łaski (do 1953)
• por. Ludwik Jarzynka (1953–1963)
• kpt. Józef Stępień (1963–1966)
• kpt. Jan Dąbrowski (1966–05.1979).

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Andrzej Skorek. Zabezpieczenie wybrzeża środkowego po II wojnie światowej. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 1/97, 1997. Koszalin: Centralny Ośrodek Straży Granicznej. ISSN 1429-2505. 
• ASGr.Historia Bałtyckiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1960. Koszalin 1961
• Ryszard Techman: Straż Graniczna od 1991 – Pomorski Oddział Straży Granicznej (pol.). W: Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.pl. [dostęp 2019-05-23].
• Kazimierz Kozłowski: Pomorski Oddział Straży Granicznej. Tradycje i współczesność. Szczecin: Społeczny Komitet Fundacji Sztandaru Pomorskiego Oddziału SG, 1993.
• Archiwum Straży Granicznej, sygn. 217/143 k. 120–121. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946 r.
• Archiwum Straży Granicznej. Rozkazy personalne dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza.