Strażnica WOP Jarnołtówek
Historia | |
Państwo | |
---|---|
Sformowanie | 1945 |
Rozformowanie | maj 1958 |
Tradycje | |
Rodowód | 223 strażnica WOP |
Kontynuacja | Strażnica WOP Konradów |
Dowódcy | |
Ostatni | por. Antoni Zalewski |
Organizacja | |
Dyslokacja | |
Formacja | |
Podległość |
Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Zwierzynie/Jarnołtówek – nieistniejący obecnie podstawowy pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-czechosłowackiej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Strażnica została sformowana w 1945 roku w strukturze 48 komendy odcinka jako 223 strażnica WOP (Zwierzynie)[1] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[2].
W związku z reorganizacją oddziałów WOP, 24 kwietnia 1948 roku 223 strażnica OP Zwierzynie została włączona w struktury 71 batalionu Ochrony Pogranicza[3], a 1 stycznia 1951 roku 45 batalionu WOP w Prudniku[4].
15 marca 1954 roku wprowadzono nową numerację strażnic[6], a strażnica WOP Jarnołtówek otrzymała nr 232 w skali kraju i była w strukturach 45 batalionu WOP Prudnik.
W 1956 roku rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica III kategorii Jarnołtówek była 22 w 4 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza.
Strażnica znajdowała się na końcu wsi Jarnołtówek w kierunku tamy, w poniemieckim obiekcie należącym do niemieckiej policji granicznej. Z głównej drogi, by dostać się do zabudowań, należało skręcić w lewo, przejść po drewnianym moście (obecnie żelbetowy) na rzece Złoty Potok[7]). Załoga strażnicy liczyła 20. kilku żołnierzy z kadrą zawodową[7]).
Strażnica WOP Jarnołtówek została rozformowana w maju 1958 roku. Odcinek został podzielony pomiędzy strażnice WOP: Pokrzywna i Konradów.
Od 1967 roku w budynkach byłej strażnicy zorganizowano Ośrodek Szkolno-Kolonijny Górnośląskiej Brygady WOP. W 1984 roku ośrodek został zlikwidowany z uwagi na plany wyburzenia starych budynków i budowy nowego kompleksu wypoczynkowego. W 1989 roku obiekt przekazano gminie[7][8].
Ochrona granicy
Strażnica WOP Jarnołtówek IV kategorii, ochraniała odcinek granicy państwowej między Srebrną Kopą, a wsią Starowice[7].
Wydarzenia
- 1951 – 12 marca doszło do dezercji trzech żołnierzy strażnicy (strzelcy: Józef Staniszewski, Karol Olszewski i Henryk Stańczak) wraz z trzema żołnierzami i praczką Walerią Kaczor z 222a strażnicy WOP Pokrzywna (starszy strzelec – kucharz Zenon Majchrzak, strzelcy: Józef Gałuszewski, Józef Waszkiewicz) pod dowództwem i z inicjatywy sierż. Jana Kępy zastępcy dowódcy ds. specjalnych strażnicy Pokrzywna. Dezerterów ujęto na terytorium Czechosłowacji, a następnie skazano na karę pozbawienia wolności, a sierż. Kępę na karę śmierci, którą wykonano w Areszcie Śledczym w Bytomiu[9][10].
- 1956 – koniec czerwca–początek lipca w okresie tzw. „Wypadków poznańskich”, przy linii granicznej i w strefie działania, odnajdywano pakunki zawierające ulotki z tzw. „bibułą”, przytwierdzone do balonów leżących na ziemi[11]. W związku z masowością zjawiska, żołnierze otrzymali zezwolenie na użycie broni, celem zestrzelenia nisko przelatujących balonów (nawet jeśli znajdowały się na terytorium czechosłowackim, ale w zasięgu ognia – to samo czynili pogranicznicy czechosłowaccy)[12].
Sąsiednie strażnice
- 222 strażnica WOP Kunzendorf ⇔ 224 strażnica WOP Głuchołazy – 1946
- 222a strażnica WOP Pokrzywna ⇔ 224 strażnica WOP Głuchołazy – po 1946
- 222a strażnica OP Pokrzywna ⇔ 224 strażnica OP Głuchołazy – 1949
- 231 strażnica WOP Pokrzywna ⇔ 233 strażnica WOP Konradów – 1954
- 21 strażnica WOP Pokrzywna II kat. ⇔ 23 strażnica WOP Konradów I kat. – 1956.
Komendanci/dowódcy strażnicy
Wykaz dowódców strażnicy podano za: Mirosław Kudasiewicz. Wspomnienia Weterana WOP (86) Strażnica jako ośrodek kolonijny cz. 1. „Tygodnik Prudnicki”. 13(800), s. 10, 2006-03-29.
- por. Domański (był w 03.1951)
- por. Korusiewicz
- chor./por. Stefan Wolny[13]
- por. Antoni Zalewski[14] (09.1956–05.1958) – do rozformowania.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ ASGran., sygn. 217/143 ↓.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 46.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 142-143.
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 143.
- ↑ Prochowicz 2011 ↓.
- ↑ Rozkaz dowódcy WOP z 22.02.1954 roku[5].
- ↑ a b c d Kudasiewicz 2006a ↓, s. 10.
- ↑ Kudasiewicz 2006b ↓, s. 10.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 40.
- ↑ Kudasiewicz 2005 ↓, s. 10.
- ↑ Robert Spałek: Agenci w balonach – mniej znany aspekt „wojny balonowej” (pol.). ipn.gov.pl.
- ↑ Kudasiewicz 2003 ↓, s. 8.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 71.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 70.
Bibliografia
- Stefan Gacek: Górnośląska Brygada WOP. Rys historyczny 1945–1991. Gliwice: Wydawnictwo Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego, 2005.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945–1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Jerzy Prochwicz, Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965, Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011, ISBN 978-83-7726-027-2 .
- Henryk Dominiczak, Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985, Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985 .
- Mirosław Kudasiewicz. Wspomnienia Weterana WOP (45) Sylwetki dowódców jedn. WOP - kpt. Franciszek Gajdemski. „Tygodnik Prudnicki”. 23(758), s. 10, 2005-06-08. ISSN 1231-904X.
- Mirosław Kudasiewicz. Wspomnienia Weterana WOP (86) Strażnica jako ośrodek kolonijny cz. 1. „Tygodnik Prudnicki”. 13(800), s. 10, 2006-03-29. ISSN 1231-904X.
- Mirosław Kudasiewicz. Wspomnienia Weterana WOP (87) Strażnica jako ośrodek kolonijny cz. 2. „Tygodnik Prudnicki”. 14(801), s. 10, 2006-04-05. ISSN 1231-904X.
- Mirosław Kudasiewicz. Z archiwum odkrywcy - Balonowa propaganda. „Tygodnik Prudnicki”. 19(649), s. 8, 2003-05-07. ISSN 1231-904X.
- Archiwum Straży Granicznej, DWOP, sygn. 217/143 k. 119–123. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946 r.
Media użyte na tej stronie
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Żołnierz WOP Eugeniusz Woźniak na koniu z córeczką – Strażnica WOP Jarnołtówek.