Strażnica WOP Jasiel

Strażnica WOP Jasiel

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1945
Organizacja
Dyslokacja	Jasiel
Formacja	Wojska Ochrony Pogranicza
Podległość	38 komenda odcinka 265 batalion WOP

Pomnik cmentarny żołnierzy WOP poległych w walkach z UPA w Jasielu

Strażnica WOP Jasiel – podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Strażnica została sformowana w 1945 roku w strukturze 38 komendy odcinka Komańcza^[1] jako 174 strażnica WOP (Jasiel)^[2] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego^[3].

W 1951 roku 174 strażnica WOP stacjonowała w Izbach, a w Jasielu 173 strażnica.

W 1952 roku w Jasielu stacjonowała wchodząca w skład 265 batalionu WOP 174 strażnica^[4].

Ochrona granicy

Działania bojowe:
28 września 1945 roku, w pobliżu Wisłoka Wielkiego oddział UPA napadł, rozbroił i uprowadził do lasu 14 żołnierzy formującej się strażnicy Jasiel. Zorganizowany pościg zaskoczył napastników na biwaku i odbił uprowadzonych^[5].

18 grudnia 1945 roku wieczorem, we wsi Wisłok Wielki, oddział UPA zatrzymał dowódcę strażnicy ppor. Jarockiego i kpr. Józefa Stromiarza wracających saniami z odprawy w Komańczy. Żołnierze zostali rozbrojeni, uprowadzeni i zaginęli bez wieści. O powyższym powiadomił strażnicę woźnica, mieszkaniec Jasiela. 24 grudnia w wieczór wigilijny sotnie UPA zaatakowały tę strażnicę, podpalając kilka zabudowań. Po kilku atakach wycofały się^[6].

W związku z działalnością w rejonie odpowiedzialności strażnicy dużych oddziałów UPA, 20 marca 1946 roku grupa operacyjna 38 komendy odcinka Zagórze i załoga strażnicy Jasiel liczące w sumie 98 żołnierzy, opuściły rejon zakwaterowania we wsi Jasiel pod dowództwem por. Jana Gierasika. Zostały wtedy zaatakowane i rozbite przez sotnie UPA. Poległo lub zostało rozstrzelanych, po bestialskich torturach 60 żołnierzy i 4 milicjantów. Egzekucja oficerów miała miejsce w rejonie leśniczówki koło wsi Moszczaniec a podoficerów i szeregowców na wzgórzu koło Wisłoka Górnego. W czasie egzekucji rzucił się do ucieczki i mimo pościgu zbiegł szer. Paweł Sudnik^[7]. Z pola walki uratowali się również ppor. Marian Myślicki, sierż. Warat i szer. Kowalenko. Ukryli się w stodole i w nocy przeszli na stronę Czechosłowacji. Pozostałych żołnierzy odarto z mundurów, pobito i puszczono wolno. Pod Jasielem zginęli: por. Jan Giersik, por. Bolesław Arabski, por. Władysław Szewczykowski, por. Jerzy Giernatowski oraz chor. Stanisław Gąsek i chor. Władysław Papierzański. Po ekshumacji wszyscy polegli zostali pochowani na cmentarzu w Zagórzu^[8].

Strażnice sąsiednie:

173 strażnica WOP Radoszyce, 175 strażnica WOP Jaśliska

Dowódcy/komendanci strażnicy

• ppor. Jarocki

Przypisy

Bibliografia

• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945-1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Marek Jarosiński. Rys historyczny beskidzko-karpackiego pogranicza polsko-słowackiego. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 1/2000, 2000. Koszalin: Centralny Ośrodek Straży Granicznej. ISSN 1429-2505. 
• Archiwum Straży Granicznej, DWOP, sygn. 217/143 k.119 -123. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946.