Strażnica WOP Korbielów

Granica polsko-słowacka na Pilsku, znak gran. nr III/109 (wrzesień 2017)

Dyslokacje

1945

1946

Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Korbielów – nieistniejący obecnie podstawowy pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-czechosłowackiej.

Strażnica Straży Granicznej w Korbielowie – nieistniejąca obecnie graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Czechosłowacją/Republiką Słowacką^[b].

Formowanie i zmiany organizacyjne

Strażnica została sformowana w 1945 roku w strukturze 43 komendy odcinka Rajcza^[1] jako 195 strażnica WOP (Korbielów)^[2] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego^[3].

W związku z reorganizacją oddziałów WOP, 24 kwietnia 1948 roku strażnica została włączona w struktury 57 batalionu Ochrony Pogranicza^[4], a 1 stycznia 1951 roku 34 batalionu WOP w Żywcu.

Od 15 marca 1954 roku wprowadzono nową numerację strażnic^[c], a strażnica WOP Korbielów otrzymała nr 200 w skali kraju.

W 1956 roku rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica I kategorii Korbielów była 14 w 3 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza w Nowym Sączu.

1 stycznia 1960 roku Strażnica WOP Korbielów była jako 8 strażnica WOP III kategorii Korbielów.

W 1963 roku przeniesiono strażnicę III kategorii Korbielów do kategorii IV^[d].

1 stycznia 1964 roku była jako 4 strażnica WOP lądowa Korbielów.

W 1976 roku, w związku z przejściem na dwuszczeblowy system dowodzenia, placówkę podporządkowano bezpośrednio pod sztab Górnośląskiej Brygady WOP w Gliwicach^[6].

13 grudnia 1981 roku po wprowadzeniu stanu wojennego na terytorium kraju, dowódca GB WOP wewnętrznym rozkazem w miejscu stacjonowania poszczególnych batalionów, utworzył tzw. „wysunięte stanowiska dowodzenia” (zalążek przyszłych batalionów granicznych), którym podporządkował strażnice znajdujące się na odcinkach dawnych batalionów granicznych. Brygada wykonywała zadania ochrony granicy i bezpieczeństwa państwa wynikające z dekretu o wprowadzeniu stanu wojennego^[7].

W drugiej połowie 1984 roku, Strażnicę WOP Korbielów włączono w struktury utworzonego batalionu granicznego WOP Żywiec^[6], a od października 1989 roku batalionu granicznego WOP Cieszyn i tak funkcjonowała do 15 maja 1991 roku^[8] jako strażnica kadrowa na czas „P”.

Straż Graniczna:
15 maja 1991 roku po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza, 16 maja 1991 roku strażnica w Korbielowie przejęta została przez Beskidzki Oddział Straży Granicznej w Cieszynie^[e][9] i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Korbielowie (Strażnica SG w Korbielowie.

1 grudnia 1998 roku Decyzją nr 34 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 5 sierpnia 1998 roku, Strażnica SG w Korbielowie włączona została w struktury Karpackiego Oddziału Straży Granicznej w Nowym Sączu^[f].

W 2000 roku rozpoczęła się reorganizacja struktur Straży Granicznej związana z przygotowaniem Polski do wstąpienia, do Unii Europejskiej i przystąpieniem do Traktatu z Schengen. Podczas restrukturyzacji wprowadzono kompleksową ochronę granicy już na najniższym szczeblu organizacyjnym tj. strażnica i graniczna placówka kontrolna. Wprowadzona całościowa ochrona granicy zniosła podział na graniczne jednostki organizacyjne ochraniające tylko tzw. „zieloną granicę” i prowadzące tylko kontrole ruchu granicznego. W wyniku tego, 3 stycznia 2003 roku nastąpiło zniesie Strażnicy SG w Korbielowie^[g]. Ochraniany przez strażnicę odcinek granicy państwowej, przejęła Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Korbielowie (GPK SG w Korbielowie). Obecnie w obiektach byłej strażnicy funkcjonuje szkolne schronisko młodzieżowe^[10].

Ochrona granicy

W 1960 roku 8 strażnica WOP Korbielów III kategorii ochraniała odcinek granicy państwowej o długości 24021 m:

• Włącznie znak graniczny nr III/94, wyłącznie znak gran. nr III/117.

1 stycznia 1964 roku, na ochranianym odcinku funkcjonowało przejście graniczne małego ruchu granicznego (mrg), gdzie kontrolę graniczną i celną osób, towarów oraz środków transportu wykonywała załoga strażnicy:

• Korbielów-Oravská Polhora.

Placówka kadrowa/górska strażnica lądowa WOP Korbielów ochraniała odcinek granicy państwowej:

• Włącznie znak gran. nr III/90.
• W ochronie granicy dowódcy strażnicy ściśle współpracowali ze swoimi odpowiednikami tj. naczelnikami placówek OSH (Ochrana Statnich Hranic) CSRS.

Straż Graniczna:
13 listopada 1995 roku na odcinku strażnicy zostało uruchomione drogowe przejście graniczne w którym kontrolę graniczną osób, towarów i środków transportu wykonywała załoga nowo utworzonej GPK SG w Korbielowie:

• Korbielów-Oravská Polhora.

1 lipca 1999 roku na odcinku strażnicy zostało uruchomione przejście graniczne na szlaku turystycznym (turystyczne), gdzie kontrolę graniczną i celną osób, towarów oraz środków transportu wykonywała załoga strażnicy:

• Pilsko-Pilsko.

Wydarzenia

• 1946 – lipiec, pododdziały zbrojnego podziemia dwukrotnie napadały na strażnicę w Korbielowie^[11].
• 1956 – koniec czerwca, początek lipca w okresie tzw. „Wypadków poznańskich”, przy linii granicznej i w strefie działania, odnajdywano pakunki zawierające ulotki z tzw. „bibułą”, przytwierdzone do balonów leżących na ziemi^[12]. W związku z masowością zjawiska, żołnierze otrzymali zezwolenie na użycie broni, celem zestrzelenia nisko przelatujących balonów (nawet jeśli znajdowały się na terytorium czechosłowackim, ale w zasięgu ognia – to samo czynili pogranicznicy czechosłowaccy)^[13].
• 13 grudnia 1981-22 lipca 1983 – (Stan Wojenny w Polsce), normę służby granicznej dla żołnierzy podwyższono z 8 do 12 godzin na dobę. Ścisłą kontrolą objęto całą strefę nadgraniczną, zamknięte zostały szlaki turystyczne. W stan gotowości były postawione pododdziały odwodowe^[14].

Strażnice sąsiednie

• 194 strażnica WOP Widły-Czatoza-Zawoja ⇔ 196 strażnica WOP Złatna – 1946
• 199 strażnica WOP Zawoja ⇔ 201 strażnica WOP Złatna – 1954
• 13 strażnica WOP Zawoja I kategorii ⇔ 15 strażnica WOP Złatna II kategorii – 1956
• 9 placówka WOP Zawoja ⇔ 7 strażnica WOP Soblówka III kategorii – 01.01.1960
• 5 placówka WOP Zawoja ⇔ 3 strażnica WOP Soblówka lądowa IV kategorii – 01.01.1964
• Placówka WOP Zawoja ⇔ Placówka WOP Soblówka
• Strażnica kadrowa WOP Zawoja ⇔ Strażnica kadrowa WOP Soblówka – 15.05.1991

Straż Graniczna:

• Strażnica SG w Zawoi ⇔ Strażnica SG w Soblówce – 16.05.1991–1997
• Strażnica SG w Lipnicy Wielkiej ⇔ Strażnica SG w Soblówce – 1997–02.01.2003.

Dowódcy/komendanci strażnicy

• por./kpt. Edward Pruś (był w 11.1962–był w 1971)
• kpt. Władysław Gregorczyk (był w 1976)^[15]
• ppor. Andrzej Wróbel p.o. (01.10.1977–03.09.1978)^[h]
• st. sierż./por. Eugeniusz Bukowiński^[8] (04.09.1978–15.05.1991).

Zobacz też

• 6 Pomorska Dywizja Piechoty.

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Stefan Gacek: Górnośląska Brygada WOP. Rys historyczny 1945–1991. Gliwice: Wydawnictwo Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego, 2005.
• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945–1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• HenrykH. Dominiczak HenrykH., Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985, Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985 .
• JerzyJ. Prochwicz JerzyJ., Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965, Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011, ISBN 978-83-7726-027-2 .
• Mirosław Kudasiewicz. Z archiwum odkrywcy – Balonowa propaganda. „Tygodnik Prudnicki”. 19(649), s. 8, 2003-05-07. ISSN 1231-904X. 
• HalinaH. Łach HalinaH., System ochrony polskiej granicy państwowej, Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013, ISBN 978-83-935593-8-1 .
• SławomirS. Żurawlow SławomirS., Pododdziały Ochrony Pogranicza w Jaworzynce, Istebnej i Koniakowie – Rys historyczny 1922–2008, Gliwice: Gminny Ośrodek Kultury w Istebnej, 2011 .
• Archiwum Straży Granicznej, DWOP, sygn. 217/143 k. 119–123. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946.