Strażnica WOP Przewóz

Strażnica w Przewozie:

1. podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej.
2. graniczna jednostka organizacyjna polskiej straży granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Strażnica została sformowana w 1945 roku w strukturze 5 komendy odcinka Tuplice jako 21 strażnica WOP (Przewóz)^[1]. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego^[2]. W 1947 roku została przeformowania na strażnicę II kategorii – 43 wojskowych^[3]. W związku z reorganizacją oddziałów WOP w 1948 roku, strażnica podporządkowana została dowódcy 30 batalionu OP. Od stycznia 1951 roku strażnica WOP Przewóz podlegała dowódcy 91 batalionu WOP^[4]. W 1954 roku wprowadzono nową numerację strażnic, a strażnica WOP Przewóz otrzymała nr 28. W 1956 roku rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica Przewóz I kategorii była 1 w 9 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza. W 1964 roku strażnica WOP nr 20 Przewóz uzyskała status strażnicy lądowej i zaliczona została do I kategorii^[5]. W 1976 roku Wojska Ochrony Pogranicza przeszły na dwuszczeblowy system zarządzania. Strażnicę podporządkowano bezpośrednio pod sztab brygady^[6]. W 1984 strażnica kategorii II. Po rozwiązaniu w 1991 roku Wojsk Ochrony Pogranicza, strażnica w Przewozie weszła w podporządkowanie Lubuskiego Oddziału Straży Granicznej^[7].

W 2002 strażnica w Przewozie wchodziła w skład granicznej placówki kontrolnej Straży Granicznej kategorii II w Przewozie^[a].

Służba graniczna

W 1960 roku 21 strażnica WOP Przewóz I kategorii ochraniała 11 200-metrowy odcinek granicy państwowej od znaku granicznego 249 do zn. gr. 220.

Strażnice sąsiednie:

20 strażnica WOP Sobolice; 22 strażnica WOP Łęknica

Dowódcy strażnicy

• chor. Stefan Maćkiwiak (był w 1951)
• chor. Albert Sabinicz (1952-?)
• ppor Eugeniusz Zwierz (1953-1955)
• por Leon Szawata (1955-1959)^[b]
• por. Leopold Augustyniak (1959-1971, od 1971 w stopniu majora)

• por. Ignacy Nowak (23.11.1971-1973)
• kpt. Piotr Ryszard Zbierajewski (20.04.74-1979)
• por. Leszek Grzenia (1979 - 1985)
• ppor. Witold Koleśnik (1985- co najmniej do 1991 w stopniu majora)

Poniżej wykaz dowódców strażnicy podano za Józef Ostrowski: Lubuska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1989. Ludzie - wydarzenia. s. 18.

• por. Ignacy Nowak
• mjr Augustyniak
• kpt. Grzenia
• por. Koleśnik

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza : (1945-1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• Józef Ostrowski: Lubuska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1989. Ludzie - wydarzenia. Krosno Odrzańskie: Drukarnia Dem-druk w Lubsku, 2005.
• Praca zbiorowa. Historia Łużyckiej Brygady WOP
• Historia Lubuskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Krosno Odrzańskie 1965.
• Archiwum Straży Granicznej. Rozkazy personalne dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza.
• Archiwum Straży Granicznej. Wykazy dyslokacyjne jednostek i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza.