Straszak (urządzenie)
Straszak lub odstraszacz, odpłaszacz – urządzenie stosowane najczęściej przez myśliwych, rolników i sadowników, ale również przez służby zajmujące się ochroną terenów lub obiektów, mające na celu odstraszanie zwierzyny[1].
Cele i środki
Celem odstraszania jest zapobieganie niszczeniu sadów, ogrodów, upraw rolnych bądź leśnych (szkółek leśnych lub młodych sadzonek zalesień) przez dziko żyjące zwierzęta. Straszaki służą również do odstraszania ptaków i innej zwierzyny z obszarów stawów hodowlanych, zbiorników wodnych, parków, budynków, szlaków komunikacyjnych, lotnisk[2] lub innych terenów, na których obecność niektórych zwierząt (uznanych za szkodliwe lub stwarzających niebezpieczeństwo) jest niepożądana.
Metody i urządzenia
Do tego celu służą urządzenia aktywne i pasywne.
Urządzenia aktywne
Do urządzeń aktywnych należą m.in. emitujące dźwięki lub ultradźwięki, światło (do odstraszania zwierząt żerujących w nocy), również urządzenia imitujące dźwięki odbierane przez zwierzęta jako potencjalne zagrożenie (np. odgłosy drapieżników). Urządzenie ma na celu wywołanie u zwierzęcia odruchu ucieczki w wyniku odebrania sygnału ostrzegawczego. Do urządzeń emitujących dźwięk należą np. armatki hukowe, które w określonych odstępach czasu wydają dźwięk przypominający huk wystrzału. Czynnikiem powodującym huk jest w tym przypadku sprężony gaz z butli gazowej[3].
Odpłaszaczem akustycznym wprowadzonym przez Polskie Koleje Państwowe jest odstraszacz UOZ-1, urządzenie to dźwiękiem ostrzega zwierzęta przed przejazdem pociągu[4]. Na około minutę przed przejazdem pociągu odstraszacz wydaje opracowaną przez zoopsychologów atrapę bodźców kluczowych – sekwencję naturalnych alarmująco-informacyjnych sygnałów dźwiękowych:
wzbogaconych o dodatkowe bodźce, tzw. sekwencje śmierci:
Urządzenia pasywne
Do urządzeń pasywnych należą m.in. atrapy i makiety informujące zwierzęta o potencjalnym zagrożeniu i powodujące wycofanie się zwierząt. Są to najczęściej atrapy ptaków drapieżnych umieszczane w miejscach ochranianych. Atrapy mogą być wyposażone w elementy ruchome, poruszane np. wiatrem, jak również w systemy akustyczne lub świetlne[5].
Do urządzeń pasywnych zalicza się również np. słupki odblaskowe, tzw. „wilcze oczy”. Metoda polega na zamontowaniu elementów odblaskowych na przydrożnych słupkach po obu stronach drogi. Szereg słupków odbija światło pochodzące z reflektorów nadjeżdżającego samochodu w głąb lasu, tworząc niejako barierę świetlną, która ma na celu oślepienie lub oszołomienie zwierzęcia kierującego się w stronę drogi. Ich celem jest opóźnienie momentu przekroczenia drogi do chwili, aż ruch ustanie i zniknie bariera świetlna. Optyczna zapora uaktywnia się wyłącznie w momencie zbliżania się samochodu, nie stanowi zatem ciągłej bariery dla ruchu zwierząt[6].
Inne znaczenia
Mianem straszaka określa się także pistolet przeznaczony do strzelania wyłącznie ślepymi nabojami[1].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b Słownik języka polskiego PWN. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993. ISBN 83-01-10902-5.
- ↑ Ochrona przed ptakami. [dostęp 2016-05-17].
- ↑ Czy szkodom wyrządzanym przez dzikie zwierzęta można zapobiegać ?. [dostęp 2016-05-15].
- ↑ Simona Kossak: Zasada działania atrapy bodźców kluczowych zastosowanej w urządzeniu UOZ-1 wypłaszającym zwierzęta z torów kolei szybkiego ruchu (pdf). Zakład Lasów Naturalnych, Instytut Badawczy Leśnictwa – Białowieża.
- ↑ Sztuczne sokoły i sowa na dachu starostwa. [dostęp 2016-05-17].
- ↑ Wypadki ze zwierzętami – cz. II. [dostęp 2016-05-17].
Media użyte na tej stronie
(c) Keith Evans, CC BY-SA 2.0
Bird Scarer On Legs. Bird scarer near to Fersfield, Norfolk. For overall view see 1702219.
Autor: Mirekk, Licencja: CC BY 3.0
Prague-Uhříněves, Ke kříži Street, railway underbridge