Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju

Mateusz Morawiecki

Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (SOR), zwyczajowo Plan Morawieckiego – polski plan gospodarczy przygotowany w 2016 pod kierownictwem Mateusza Morawieckiego, ówczesnego wicepremiera RP, ministra rozwoju i finansów oraz przewodniczącego Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów w rządzie Beaty Szydło.

Założenia planu zostały przyjęte przez Radę Ministrów 16 lutego 2016 roku^[1]. Rok później przyjęto opracowaną na ich podstawie Strategię na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.)^[2].

Geneza

Plan ma być odpowiedzią na pięć pułapek rozwojowych w jakie wpadła polska gospodarka, zdefiniowanych przez Mateusza Morawieckiego:

• pułapkę średniego dochodu (min. połowa Polaków zarabia mniej niż 2500 zł netto, pensje są ok. trzykrotnie niższe niż w krajach wysoko rozwiniętych),
• pułapka braku równowagi (większość polskiego kapitału trafia za granicę),
• pułapka przeciętnego produktu (niska innowacyjność, brak marek o światowym zasięgu),
• pułapka demograficzna (niska dzietność, wzrastająca liczba osób w wieku poprodukcyjnym),
• pułapka słabości instytucji (niska ściągalność podatków, brak koordynacji polityk publicznych)^[3].

Plan zakłada rozwinięcie własnego potencjału krajowego dla odpowiedzialnego rozwoju Polski i podniesienia jakości życia mieszkańców^[3].

Działania naprawcze

Działania naprawcze w myśl planu skoncentrować się mają na pięciu filarach:

• reindustrializacji (partnerstwo państwowe dla strategicznych działów gospodarki, tworzenie klastrów i dolin przemysłowych oraz pozyskiwanie atrakcyjnych inwestycji zagranicznych),
• rozwoju innowacyjnych przedsiębiorstw (stworzenie „Konstytucji Biznesu”, zreformowanie instytutów naukowo-badawczych, program „Start in Poland”, stworzenie przyjaznego otoczenia prawnego dla przedsiębiorczości),
• pozyskaniu kapitału rozwojowego (głównie poprzez budowanie oszczędności, pozyskiwanie środków europejskich, Polski Fundusz Rozwoju i środki z planu Junckera, jak również Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz Azjatyckiego Banku Inwestycji Infrastrukturalnych),
• ekspansji zagranicznej (utworzenie Pionu Wspierania Eksportu w Polskim Funduszu Rozwoju, zreformowanie dyplomacji ekonomicznej, budowa silnej marki „Polska”),
• rozwoju społecznym i gospodarczym (skuteczna polityka regionalna, pakt dla obszarów wiejskich, nacisk na edukację)^[4].

Plan wymienia też fundamenty silnego państwa: administracja elektroniczna, „inteligentne zamówienia publiczne”, odejście od zjawiska „Polski resortowej” oraz bezpieczeństwo energetyczne uwzględniające dostępność i cenę energii^[4].

Finansowanie

Szacunkowo prawie połowa środków (480 miliardów PLN) wraz z wkładem własnym będzie pochodzić z funduszy unijnych. Na 75–150 miliardów PLN oceniono potencjał inwestycyjny spółek Skarbu Państwa, a do 230 miliardów PLN potencjał inwestycyjny polskich przedsiębiorstw w postaci środków na lokatach do częściowego wykorzystania przez przedsiębiorców. Potencjał inwestycyjny Polskiego Funduszu Rozwoju to 75–120 miliardów PLN, a programów rozwojowych BGK – 65–100 miliardów PLN. Nadpłynność systemu bankowego to rezerwa w wysokości około 90 miliardów PLN. Od 50 do 80 miliardów PLN winny zapewnić programy realizowane przy współpracy instytucji międzynarodowych, głównie banków^[4].

Struktura planu

Na plan Morawieckiego składają się następujące ustawy uchwalone przez Sejm VIII kadencji:

• Ustawa z dnia 10 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 888) – zgodnie z ustawą minister właściwy do spraw gospodarki przejmuje nadzór m.in. nad: Korporacją Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych, niektórymi spółkami Skarbu Państwa zajmującymi się wspieraniem rozwoju gospodarki (m.in. nad Agencją Rozwoju Przemysłu, Polską Agencją Informacji i Inwestycji Zagranicznych, Powszechną Kasą Oszczędności Bank Polski) oraz Urzędem Zamówień Publicznych. Nadzór nad Bankiem Gospodarstwa Krajowego zostaje także przekazany ministrowi właściwemu ds. gospodarki. Przewodniczącego i członków Rady Nadzorczej BGK powołuje prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw gospodarki, a członków poszczególnych ministrów na wniosek szefów resortów, których przedstawiciele wchodzą w skład rady^[5],
• Ustawa z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców (Dz.U. z 2016 r. poz. 2255) – przepisy te dotyczą zidentyfikowania i usunięcia szeregu barier prawnych z różnych gałęzi prawa, które utrudniają lub ograniczają rozwój polskiej przedsiębiorczości, stanowiąc zbędne obciążenie biurokratyczne lub istotne utrudnienie w codziennej działalności przedsiębiorstw^[6],
• Ustawa z dnia 9 listopada 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego działalności innowacyjnej (Dz.U. z 2017 r. poz. 2201) – zgodnie z uzasadnieniem ma na celu poprawę otoczenia regulacyjnego prowadzenia działalności innowacyjnej, np.: zmiany podatkowe, rozszerzenie możliwości uzyskania statusu CBR, zmiany w zakresie samorządu rzeczników patentowych; zmiany zakresu i formy działalności Narodowego Centrum Badań i Rozwoju oraz Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, stworzenie możliwości udzielania przez ministra właściwego do spraw gospodarki pomocy w ramach programów w obszarze innowacyjności^[7],
• Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz.U. z 2021 r. poz. 162) – która zastąpiła ustawę o swobodzie działalności gospodarczej^[8] w celu przebudowy i reformy prawno-instytucjonalnego otoczenia przedsiębiorców oraz wykonywanej przez nich działalności gospodarczej w związku z realizacją „Planu na rzecz odpowiedzialnego rozwoju” oraz „Strategii na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju”^[9],
• Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorców (Dz.U. z 2018 r. poz. 648) – wchodzi w skład pakietu „Konstytucja Biznesu” i ma na celu powołanie Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, którego celem jest urzeczywistnienie konstytucyjnej zasady wolności działalności gospodarczej oraz innych konstytucyjnych zasad ważnych dla przedsiębiorców, a także wprowadzenie zmian w polskiej rzeczywistości gospodarczej^[10],
• Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (Dz.U. z 2022 r. poz. 541) – regulacje, których zadaniem jest usprawnienie funkcjonowania Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) oraz Pojedynczego Punktu Kontaktowego, który zostaje zastąpiony przez Punkt Informacji dla Przedsiębiorcy (PIP), co – zgodnie z uzasadnieniem – ułatwi podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej oraz usprawni i uprości proces rejestracji oraz dokonywania zmiany danych wpisywanych do CEIDG^[11],
• Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2022 r. poz. 470) – przepisy te dotyczą kompleksowego uregulowania zasad uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terenie Rzeczypospolitej Polskiej poprzez zgromadzenie tych zasad w jednej ustawie^[12], Przepisy zastąpiły ustawę z dnia 6 lipca 1982 r. o zasadach prowadzenia na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne^[12][13][14].
• Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo przedsiębiorców oraz inne ustawy dotyczące działalności gospodarczej (Dz.U. z 2018 r. poz. 650) – określa zasady wprowadzania zmian w szeregu ustaw odrębnych, będących konsekwencją uchwalenia ustawy – Prawo przedsiębiorców oraz innych ustaw z pakietu „Konstytucji Biznesu”^[13].
• Ustawa z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1342) – dotyczy realizacji założeń przedstawionych w ramach Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju w zakresie utworzenia dobrowolnych pracowniczych planów kapitałowych (PPK), polegających na stworzeniu ram prawnych funkcjonowania powszechnego i dobrowolnego systemu oszczędzania z przeznaczeniem na zabezpieczenie potrzeb finansowych po osiągnięciu wieku emerytalnego lub nabyciu uprawnień emerytalnych^[15].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Uchwała nr 14/2016 Rady Ministrów z dnia 16 lutego 2016 r. w sprawie przyjęcia Planu na rzecz odpowiedzialnego rozwoju oraz treść Planu (załącznik I). mr.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-25)].
• Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.) – pełny tekst dokumentu opublikowany w „Monitorze Polskim” 2017 nr 260