Strefa wolna od ideologii LGBT

Naklejki Strefa Wolna od LGBT dystrybuowane przez „Gazetę Polską”.

Strefa wolna od ideologii LGBT, także strefa wolna od LGBT – obszar w Polsce objęty homofobiczną uchwałą organu samorządu terytorialnego deklarującą, że jest to teren wolny od tzw. ideologii LGBT[1]. W szerszym znaczeniu jest to obszar objęty jedną z homofobicznych[2][3][4] uchwał anty-LGBT[5], m.in.: lobbowaną przez Ordo Iuris Samorządową Kartą Praw Rodzin czy Rezolucją przeciwko „ideologii LGBT”[6][7][8][9][10][11] oraz innymi deklaracjami wprost lub pośrednio wykluczającymi osoby LGBT i ich rodziny[5].

Oponenci uchwał w sprawie stref wolnych od LGBT twierdzą, że są one próbą stygmatyzacji, wykluczenia członków społeczności LGBT oraz nie chronią ich rodzin[12]. Zwolennicy twierdzą natomiast, że uchwały nie uderzają w ludzi, lecz są jedynie wyrazem sprzeciwu wobec tzw. ideologii LGBT, która ma w ich opinii dążyć do zniszczenia ich wartości, takich jak tradycyjna rodzina, którą w ich rozumieniu jest tylko związek kobiety i mężczyzny[13].

Uchwały te nie mają skutków prawnych i uważane są przede wszystkim za symboliczne[14][15], jednak nadały homofobii oficjalny status i radni samorządów interpretują ją jako podstawę homofobicznej dyskryminacji[16] lub też zatrzymania inicjatyw mających na celu zaadresowanie problemu homofobii i dyskryminacji mniejszości[17]. Parlament Europejski w rezolucji stwierdził, że utworzenie stref wolnych od LGBTI, nawet jeśli nie polega na wprowadzaniu fizycznych barier, stanowi środek skrajnie dyskryminujący, który ogranicza przysługującą obywatelom UE swobodę przemieszczania się[18].

W styczniu 2020 łącznie regiony, w których przyjęto Samorządową Kartę Praw Rodzin bądź uchwałę ustanawiającą strefę wolną od LGBT zajmowały ponad 30% obszaru Polski[19][20].

Kontekst

Demonstracja poparcia dla arcybiskupa Marka Jędraszewskiego, który wypowiadał się na temat „ideologii LGBT”, 10 sierpnia 2019

W lutym 2019 prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski podpisał deklarację popierającą poszanowanie praw osób LGBTQ oraz zapowiedział, że zamierza stosować się do wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia i włączyć tematykę LGBT do szkolnych programów edukacji seksualnej w Warszawie[21][22]. Prezes partii PiS Jarosław Kaczyński odpowiedział na tę deklarację, nazywając prawa LGBT „importem”, który zagraża Polsce[23]. Deklaracje „stref wolnych od ideologii LGBT” są uważane za reakcję na deklarację warszawską[21][24]. Inni politycy partii takich jak Prawo i Sprawiedliwość czy Konfederacja wyrazili sprzeciw wobec programu edukacji seksualnej, twierdząc, że będzie on służył „seksualizacji dzieci”[25][26][27]. Analizując termin „seksualizacja dzieci”, Katarzyna Kłosińska i Michał Rusinek wskazują, że słowo „seksualizacja” nie występuje w polszczyźnie ogólnej i że stosowane jest jako straszak[28].

Według zwolenników stref wolnych od ideologii LGBT są one deklaracjami, mającymi wyrazić sprzeciw wobec „promocji i afirmacji” tzw. ideologii LGBT lub ideologii ruchów LGBT[29]. Kontrowersje wśród tej grupy osób wzbudziło przyjęcie w Warszawie Deklaracji LGBT+ w której pojawił się punkt o wprowadzeniu w szkołach edukacji opartej na wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO)[30] Standardy Edukacji Seksualnej WHO a szczególnie zawarta w nich matryca wiekowa także budziła kontrowersje[31]. Rzecznik Praw Dziecka Mikołaj Pawlak skierował do prezydenta Warszawy Rafała Trzaskowskiego pytania dotyczące deklaracji i stwierdził, że standardy WHO niosą ze sobą stwierdzenia, które są wątpliwe dla wielu rodziców[31]. Prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski w odpowiedzi na krytykę powiedział, że zajęcia w szkołach zgodnie z tekstem podpisanej deklaracji będą dobrowolne a rodzice będą mogli się na nie zgodzić bądź nie[32].

Innym programem, który wzbudził kontrowersje wśród osób o poglądach prawicowo-konserwatywnych i niektórych stowarzyszeń rodzicielskich był gdański program Zdrovve Love[33]. Kontrowersje wzbudzały zarówno wydawane broszury programu, jak i jego przyjęcie w Gdańsku w lutym 2018[34][35]. W lutym 2020 kilkanaścioro gdańskich licealistów wzięło udział w proteście przeciwko programowi[36], a jedno ze stowarzyszeń rodziców w Gdańsku stwierdziło, że jest to próba indoktrynacji i zachęcenia dzieci do uprawiania seksu[37]. Kontrowersje wywołało wiele punktów programu, który, według konserwatystów, otwarcie zachęca młodzież do podejmowania aktów seksualnych, także między osobami tej samej płci[37]. Zwolennicy uchwał w sprawie stref wolnych od LGBT argumentują, że deklaracje mają być sprzeciwem wobec niektórych tego rodzaju programów tzw. ideologii LGBT i służyć promowaniu chrześcijańsko-tradycjonalistycznych wartości[38].

Z kolei według oponentów uchwał anty-LGBT oraz wielu źródeł zagranicznych, takich jak „The Daily Telegraph” konserwatywny establishment obawia się liberalnej transformacji, która może zburzyć władzę Kościoła katolickiego w Polsce w sposób podobny do transformacji związanej z Kościołem irlandzkim[21]. Według gazety spadająca frekwencja w Kościele, nasilająca się sekularyzacja i skandale związane z wykorzystywaniem seksualnym wywierają presję na środowisko konserwatywne[21]. W maju 2019 polska policja aresztowała aktywistkę na rzecz praw obywatelskich Elżbietę Podleśną za wywieszenie plakatów przedstawiających Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej z aureolą pomalowaną na tęczowe kolory, pod zarzutem obrażania uczuć religijnych, co jest w Polsce nielegalne[39][40]. Także w maju, dwa tygodnie przed wyborami do Parlamentu Europejskiego w 2019, w Internecie ukazał się dokument o wykorzystywaniu seksualnym dzieci w Kościele[39]. Według Balkan Insight dokument ten mógł zaszkodzić nastawionemu na Kościół elektoratowi PiS, co skłoniło prezesa PiS-u Kaczyńskiego do ostrej wypowiedzi na temat narodu polskiego i dzieci jako atakowanych przez zboczone obce idee, co z kolei doprowadziło konserwatywnych wyborców do mobilizacji poparcia dla PiS-u[39]. Według badaczki feministycznej Agnieszki Graff, „atak na osoby LGBT został wywołany przez Deklarację Warszawską, ale to była tylko mile widziana wymówka”, ponieważ PiS starał się pobudzić wiejską tradycyjną społeczność i potrzebował kozła ofiarnego na miejsce imigrantów[39].

W sierpniu 2019 arcybiskup Krakowa Marek Jędraszewski powiedział, że „ideologia LGBT” jest jak „tęczowa zaraza” w kazaniu upamiętniającym powstanie warszawskie[41][42][43]. Wkrótce potem, w jednym z poznańskich nocnych klubów, drag queen symulowała jego morderstwo na scenie[44]. Prokuratura odmówiła wszczęcia śledztwa w sprawie wypowiedzi arcybiskupa[45][46]. Po złożeniu przez osobę prywatną pozwu do sądu przeciw Markowi Jędraszewskiemu, o naruszenie ww. słowami dóbr osobistych, Sąd Okręgowy w Krakowie w grudniu 2020 oddalił pozew, stwierdzając w uzasadnieniu, iż wypowiedź arcybiskupa mieści się "w granicach dopuszczalnej obrony wiary" oraz powołał się na Konkordat z 1993 roku, który, zdaniem SO w Krakowie, "zezwala duchownym na używanie nawet ostrych sformułowań"[47]. Ponadto, sąd stwierdził, iż "Arcybiskup Marek Jędraszewski, mówiąc o "tęczowej zarazie", działał w szeroko pojętym interesie społecznym"[48]. Takie uzasadnienie wyroku wywołało kontrowersje w środowisku prawniczym – w mediach pojawiły się zarzuty podważające bezstronność sądu w tej sprawie, a także o sądową aprobatę homofobii[49].

Na stan obecny w lutym 2020, osoby LGBT nie są chronione prawnie przed wykluczeniem, jak również przestępcami nienawiści lub naruszeniem ich dóbr osobistych, w przeciwieństwie do mniejszości etnicznych i grup wyznaniowych, co jest uznawane za jeden z powodów rozprzestrzeniania się deklaracji[5].

Naklejki

Naklejki rozdawane w odpowiedzi przez Kampanię przeciw Homofobii

24 lipca 2019 konserwatywna „Gazeta Polska” wydała naklejki „Strefa wolna od LGBT”[50][51][52]. Potępili je dyplomaci akredytowani w Warszawie i wielu polityków polskiej opozycji[53][54][55][56]. Ambasadorka USA w Polsce Georgette Mosbacher napisała: „Jestem rozczarowana i zaniepokojona, że niektóre grupy używają naklejek w celu promowania nienawiści i nietolerancji”[57][58]. Na krytykę redaktor naczelny Gazety Polskiej Tomasz Sakiewicz odpowiedział: „to, co się dzieje, jest najlepszym dowodem na to, że LGBT to ideologia totalitarna”[59][60].

Sąd Okręgowy w Warszawie nakazał wstrzymanie dystrybucji naklejek do czasu rozpatrzenia sprawy przez sąd (w sprawie pełnomocniczką była Sylwia Gregorczyk-Abram)[61][58][62]. Jednak redaktor gazety nie zgodził się z orzeczeniem, twierdząc, że są to „fake news” i cenzura oraz że gazeta będzie kontynuować dystrybucję naklejek[63]. Dodał również, że: „jeżeli gdzieś specjalnie będą chować gazetę lub naklejkę zgłoszą sprawę do prokuratury”[64][65]. Gazeta kontynuowała dystrybucję naklejek, jednak zmodyfikowała naklejkę tak, aby brzmiała ona „Strefa wolna od ideologii LGBT”[61][66]. Tygodnik nie wycofał także ze sprzedaży edycji zawierających pierwszą wersję naklejki[67].

W lipcu polska sieć sklepów Empik odmówiła dystrybucji „Gazety Polskiej” po jej wydaniu z naklejkami[68][69]. Również sieć stacji benzynowych BP zadeklarowała wycofanie „Gazety Polskiej” ze sprzedaży[70]. Natomiast Newsweek i Kampania przeciw Homofobii dystrybuowali swoje wersje naklejek z napisem „Strefa wolna od nienawiści”[71][72][73][74][75], a ASZdziennik przygotował naklejki z napisem „strefa wolna od stref wolnych”[67][70][76].

Demonstracje

W Rzeszowie, po złożeniu przez aktywistów LGBT wniosku o przeprowadzenie parady równości, radni PiS przygotowali projekt uchwały o uczynieniu Rzeszowa strefą wolną od LGBT i zakazania tego wydarzenia. Do władz miasta wpłynęło 29 wniosków o kontrdemonstracje, w wyniku czego wywodzący się z opozycyjnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej prezydent miasta Tadeusz Ferenc zakazał marszu ze względów bezpieczeństwa. Zakaz ten został następnie uchylony orzeczeniem sądu. Projekt stanowiska przedstawiony przez PiS został odrzucony dwoma głosami[39].

Po burzliwych wydarzeniach podczas pierwszego marszu równości w Białymstoku[77] i nalepkach „Gazety Polskiej”[78] odbyła się w Gdańsku 23 lipca 2019 demonstracja tolerancji pod hasłem „strefa wolna od stref”[79][80][81]. W Szczecinie i Łodzi odbyły się demonstracje pod hasłem „Strefa wolna od nienawiści”[82][83].

W marcu 2020 w Berlinie odbyła się również demonstracja przeciwko „Strefom bez LGBT” w Polsce[84].

Lista jednostek samorządowych, w których przyjęto uchwały, deklaracje lub stanowiska dotyczące „ideologii LGBT”

Mapa Polski z zaznaczonymi na czerwono obszarami, w których organ samorządu terytorialnego jakiegokolwiek stopnia przyjął uchwałę, deklarację albo stanowisko dotyczące „ideologii LGBT” lub Samorządową Kartę Praw Rodzin. Na mapie, oprócz gmin i powiatów, zaznaczonych jest także pięć województw (stan na styczeń 2020)[6]. W przypadku gdy przepisem objęto wyłącznie jednostkę samorządu wyższego stopnia obszar ten został zaznaczony na czerwono nawet jeśli jednostki samorządu niższego stopnia nie przyjęły podobnych przepisów (patrz: Podział administracyjny Polski). Dla przykładu m. Łódź nie przyjęło podobnej regulacji, ale zostało zaznaczone na czerwono, gdyż województwo łódzkie w obrębie którego znajduje się m. Łódź, przyjęło Samorządową Kartę Praw Rodzin.

Do 30 września 2019 różnego rodzaju uchwały, deklaracje i stanowiska dotyczące „ideologii LGBT” przyjęły: 24 gminy, 18 powiatów oraz 4 województwa[85]. Większość z nich znajduje się w historycznie konserwatywnej południowo-wschodniej części kraju[86].

Województwa

  1. województwo lubelskie[87]
  2. województwo małopolskie[88] (wycofana)[89]
  3. województwo podkarpackie[90] (wycofana)[91]
  4. województwo świętokrzyskie[92] (wycofana)[93][94]

Powiaty

Gminy

Samorządowa Karta Praw Rodzin

Pozarządowa Fundacja Instytut na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris przygotowała w marcu 2019 Samorządową Kartę Praw Rodzin, której współautorami oprócz niej są: Centrum Życia i Rodziny, CitizenGO Polska, Fundacja Mamy i Taty, Ruch 4 Marca, Stowarzyszenie Rodzin Wielodzietnych „Szczęśliwy Dom” w Gdańsku, Stowarzyszenie „Dar Życia”, Stowarzyszenie Pedagogów „Natan”, Stowarzyszenie Rodzice Chronią Dzieci[129][130]. Dokument jest wzorem uchwały samorządowej, która może być przyjęta zarówno na szczeblu gminy, powiatu, jak i województwa[131]. Karta zawiera bezpośrednie wytyczne, między innymi uniemożliwienie przeznaczania środków publicznych na projekty podważające zapisaną w konstytucji RP identyfikację małżeństwa, które w konserwatywnym rozumieniu art. 18 Konstytucji oznacza związek kobiety i mężczyzny[132], a także zrezygnowanie z usług i świadczeń przeznaczonych wyłącznie dla rodziców samotnie wychowujących dzieci[133][129]. Przez twórców strony Atlas nienawiści przyjęcie przez samorząd tego dokumentu zostało zrównane z przyjęciem uchwały, deklaracji lub stanowiska dotyczącego tzw. ideologii LGBT[6]. Choć dokument ma za zadanie chronić instytucję rodziny, nie uwzględnia rodzin osób LGBT[134].

Samorządową Kartę Praw Rodzin do 24 lutego 2020 podpisało 36 samorządów[135]:

Reakcje

Poparcie

Do poparcia Samorządowej Karty Praw Rodzin namawiał ks. Przemysław Drąg, dyrektor Krajowego Ośrodka Duszpasterstwa Rodzin: „jako katolicy mamy obowiązek dbać o naszą małą ojczyznę, nie tylko przez modlitwę, ale przez konkretne działania na polu samorządowym”[137].

Partia PiS zachęcała do przyjęcia lokalnych deklaracji[1], a jej przedstawiciel Przemysław Czarnek wręczał medale w Lublinie lokalnym politykom, którzy poparli te deklaracje[138][139]. W jednym z wywiadów Czarnek powiedział, że porównywanie osób homoseksualnych w Polsce i naszego sprzeciwu wobec ideologii LGBT do stref wolnych od Żydów to błazenada i działanie na szkodę państwa. Stwierdził też, że uchwały nie mają na celu nikogo dyskryminować, lecz sprzeciwiają się tzw. ideologii LGBT[140].

Prawicowi protestujący domagający się “stref wolnych od LGBT” otrzymali poparcie katolickiej hierarchii[141][142]. Według konserwatywno-wolnościowego portalu NCzas.com, rezolucje anty-LGBT mają jasny przekaz, sprzeciwiający się finansowaniu imprez LGBT oraz niepromowanie ich działań, a strona lewicowa błędnie odbiera ich przekaz jako uderzający w osoby o innej orientacji niż heteroseksualna[143].

Robert Tekieli na łamach portalu Tysol, komentując słowa przedstawicieli polskiej opozycji na temat stref wolnych od LGBT stwierdził, że ideologia LGBT spełnia wszystkie zasady definicji ideologii i nazwał w nim osoby, które według niego, promowały na łamach dziejów tę ideologię oszustami, dając do zrozumienia, że popiera strefy wolne od ideologii LGBT[144].

Adwokat i szef Ordo Iuris Jerzy Kwaśniewski, w odpowiedzi na oskarżenia organizacji Akcja Demokracja pod adresem samorządów, które przyjęły wydaną przez Ordo Iuris Samorządową Kartę Praw Rodzin, stwierdził, że jest to manipulacja, gdyż w tym dokumencie nie pada nawet ani jedno słowo LGBT i ma na celu jedynie promowanie tradycyjnych wartości, oskarżając aktywistów LGBT o manipulację[145].

Krytyka

Atlas nienawiści

W odpowiedzi na działania samorządów powstała oddolna inicjatywa, której celem jest gromadzenie informacji o przyjmowanych uchwałach oraz o działaniach lobbingowych w tym zakresie. Efektem tych działań jest strona internetowa atlasnienawisci.pl, na której prezentowane są zgromadzone informacje w postaci interaktywnej mapy, której towarzyszą szczegółowe tabele w arkuszu kalkulacyjnym[146]. Twórcami Atlasu są aktywiści: Jakub Gawron, Paulina Pająk, Paweł Preneta i Kamil Maczuga[147]. Jakub Gawron, Paulina Pająk i Paweł Preneta zostali pozwani za swoją działalność związaną z projektem Atlas nienawiści za naruszenie dóbr osobistych przez pięć samorządów, które przyjęły uchwały zaznaczone na mapie[147]. Założyciele strony Atlas Nienawiści zostali we wrześniu 2020 nominowani do Nagrody Sacharowa[147].

Reakcje polityczne

Politycy i media oraz działacze na rzecz praw człowieka porównywali te deklaracje do nazistowskich deklaracji o obszarach będących judenfrei (wolne od Żydów). Włoska lewicowa gazeta „la Repubblica” nazwała to „koncepcją, która przywołuje na myśl określenie Judenfrei[148][149]. Dyrektor Kampanii Przeciw Homofobii Slava Melnyk zestawił te deklaracje z tymi z „1933 roku, kiedy to również istniały strefy wolne od określonych grup ludzi”[150].

Według ekspertyzy prawnej Polskiego Towarzystwa Prawa Antydyskryminacyjnego zaprezentowanej 19 lipca 2019 „przyjmowane przez niektóre sejmiki województw oraz rady gmin i powiatów uchwały przeciwko osobom LGBT+ rażąco naruszają szereg powszechnie obowiązujących w Polsce aktów prawa krajowego, unijnego oraz międzynarodowego. Choć uchwały nie tworzą bezpośrednio nowych praw ani obowiązków i mają rangę wyłącznie deklaracji politycznych, to ze względu na sprzeczność z art. 7 i 32 Konstytucji powinny zostać uznane za nieważne ze względu na naruszenie zasad legalizmu, praworządności i zakazu dyskryminacji”[151][15].

18 grudnia 2019 Parlament Europejski przyjął (463 głosy za,107 przeciw)[152][153] rezolucję w sprawie dyskryminacji osób LGBTI i nawoływania do nienawiści do nich w sferze publicznej, w tym stref wolnych od LGBTI[154] wzywającą Polskę do potępienia dyskryminacji osób LGBTI oraz do unieważnienia uchwał samorządów o „strefach wolnych od ideologii LGBT” i inne uchwały uderzające w prawa osób LGBTI[154][155][153].

W lutym 2020 Lewica wystąpiła do organów europejskich, by zbadały uchwały anty-LGBT[156].

„Strefy wolne od ideologii LGBT” zostały również wymienione jako element „trwających i nasilających się prześladowań ludzi LGBTI w Polsce” w oświadczeniu prasowym agencji UNAIDS, działającej w ramach ONZ, wydanego w dniu 14 sierpnia 2020 w związku z zatrzymaniami uczestników protestu przeciwko zastosowaniu tymczasowego aresztu wobec aktywistki LGBT posługującej się pseudonimem „Margot”[157].

Działania Rzecznika Praw Obywatelskich

Rzecznik Praw Obywatelskich, Adam Bodnar, korzystając ze swoich uprawnień, skierował do pięciu wojewódzkich sądów administracyjnych skargi na wybrane uchwały rad gmin o przeciwdziałaniu „ideologii LGBT”[158][159]. Skargi dotyczą uchwał gmin: Istebna (woj. śląskie), Lipinki (woj. małopolskie), Klwów (woj. mazowieckie), Serniki (woj. lubelskie), Niebylec (woj. podkarpackie). W ocenie Rzecznika akty te:

  • są sprzeczne z konstytucyjną zasadą legalizmu, zgodnie z którą organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa;
  • stanowią władczą dyspozycję dla organów wykonawczych gminy i innych organów podległych, do której formułowania rady gmin nie miały prawa;
  • dyskryminują osoby nieheteronormatywne i transpłciowe, wykluczając je ze wspólnoty samorządowej;
  • ograniczają prawa i wolności mieszkańców gminy – ich prawo do życia prywatnego i rodzinnego, wolność wypowiedzi, prawo do nauki, prawo do nauczania oraz prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami – w sposób bezprawny, gdyż ograniczenia tych praw i wolności mogą nastąpić tylko w ustawie.

W ocenie Rzecznika wszystkie uchwały (w tym określane jako stanowiska, deklaracje i inne formy wypowiedzi) organów władzy publicznej, które ingerują w prawa i wolności człowieka, zapowiadając „przeciwdziałanie ideologii LGBT”, są niezgodne z prawem, natomiast ze względów organizacyjnych wybrano na początek po jednej gminie dla każdego z województw. Prace nad kolejnymi skargami do sądów administracyjnych, w tym na uchwały organów stanowiących jednostek samorządowych innych szczebli (powiatu, województwa), są kontynuowane[158].

W marcu 2020 Rzecznik uzupełnił złożone skargi o dodatkowe zarzuty naruszenia prawa europejskiego, a także zaskarżył kolejne uchwały: Rady Miejskiej w Osieku (woj. świętokrzyskie), Rady Powiatu Ryckiego (woj. lubelskie), Rady Powiatu Tarnowskiego (woj. małopolskie) oraz Sejmiku Województwa Lubelskiego (woj. lubelskie)[160].

23 czerwca 2020 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie odrzucił skargę na uchwałę Rady Gminy Lipinki, stwierdzając, że zaskarżona uchwała nie została podjęta w sprawie z zakresu administracji publicznej, a tym samym nie może być przedmiotem kontroli sądu administracyjnego. Sąd nie badał zatem zasadności skargi pod względem merytorycznym – nie oceniał postawionych w skardze zarzutów, nie wypowiadał się na temat dyskryminującego charakteru uchwały i nie stwierdził czy jest lub nie jest ona zgodna z prawem. Identyczną decyzję ten sam sąd podjął 24 czerwca 2020 w sprawie skargi RPO na uchwałę Rady Powiatu Tarnowskiego[161]. Rzecznik Praw Obywatelskich zaskarżył oba postanowienia WSA w Krakowie do Naczelnego Sądu Administracyjnego. NSA uwzględnił skargi kasacyjne RPO w tych sprawie i zwrócił sprawy do merytorycznego zbadania

14 lipca 2020 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach uwzględnił wszystkie zarzuty skargi Rzecznika na uchwałę Rady Gminy Istebna i stwierdził jej nieważność, z kolei 15 lipca 2020 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, Delagatura w Radomiu, uwzględnił skargę Rzecznika na analogiczną uchwałę Rady Gminy Klwów, także ją unieważniając[162].

6 sierpnia 2020 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie uwzględnił skargę Rzecznika Praw Obywatelskich i unieważnił uchwałę Rady Gminy Serniki o nazwie „Gmina Serniki wolna od ideologii LGBT”. W ustnym uzasadnieniu sąd stwierdził, że uchwała „posiada charakter władczy oraz ingeruje w prawa i wolności człowieka i obywatela”[163]. Podobną argumentację przedstawił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach, unieważniając uchwałę gminy Osiek[164].

8 września 2020 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie odrzucił skargę Rzecznika Praw Obywatelskich na uchwałę Rady Gminy Niebylec[165]. Postanowienie zostało zaskarżone do NSA, który w 2021 uwzględnił skargę kasacyjną i zwrócił mu sprawę do merytorycznego zbadania. Ponownie rozpatrując skargę RPO, WSA w Rzeszowie unieważnił uchwałę, stwierdzając, że wykracza ona poza zakres zadań i właściwość gminy. Wskazał ponadto, że kwestia osób LGBT jest kwestią ogólnopolską, a uchwała kreuje pozaustawowe zadanie Rady Gminy w postaci obrony przed „ideologią LGBT”, przy czym sąd uznał, że nie ma czegoś takiego jak ideologia (osób) LGBT, tak jak nie ma ideologii osób heteroseksualnych[166].

9 maja 2022 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie unieważnił uchwałę Rady Powiatu w Rykach ora uchwałę Sejmiku Województwa Lubelskiego[167].

28 czerwca 2022 r. NSA rozpatrzył pierwsze skargi kasacyjne na unieważnienie uchwał anty-LGBT przez wojewódzkie sądy administracyjne po skargach RPO. Sprawę z Sernik zbadał na rozprawie, a sprawy uchwał rad gmin w Istebnej, Osieku i Klwowie - na posiedzeniach niejawnych. W motywach ustnych wyroku NSA wskazał m.in., że "zaskarżona uchwała ingeruje w godność i życie prywatne tej grupy mieszkańców, które identyfikują się jako osoby LGBT. Niezależnie jakie były intencje radnych, społecznym skutkiem uchwały jest naruszenie godności, czci i dobrego imienia oraz ściśle związanego z tymi dobrami życia prywatnego określonej grupy mieszkańców"[168].

Pozostałe orzeczenia nie są prawomocne.

Projekt „Strefy wolne od LGBT”

Działacz społeczny Bartosz Staszewski w odpowiedzi na dyskryminacyjne uchwały realizuje projekt fotograficzny, w ramach którego robi zdjęcia znaków oznaczających wjazd do miejscowości z dołączonym do nich, przygotowanym na potrzeby akcji, znakiem „Strefa wolna od LGBT” nawiązującym wyglądem do prawdziwych znaków drogowych[169][170]. Zdjęcia były szeroko komentowane przez media tradycyjne na całym świecie[171][172]. Wiele osób uwierzyło, że tabliczki zostały zainstalowane tam oficjalnie[173].

Skutki

Zrywanie partnerstwa z polskimi samorządami

14 lutego 2020 francuska gmina Saint-Jean-de-Braye zerwała partnerstwo z gminą Tuchów jako odpowiedź na przyjęcie przez tuchowski samorząd uchwały o strefie wolnej od ideologii LGBT[174]. Burmistrz Tuchowa, Magdalena Marszałek, stwierdziła: „Nie byłam inicjatorem i nie popierałam tej uchwały. Nie jestem zwolennikiem radykalnych działań w samorządzie. Inicjatywę uchwałodawczą podjęli radni Prawa i Sprawiedliwości”[175][176]. Colette Martin-Chabbert, doradczyni mera gminy Saint-Jean-de-Braye ds. międzynarodowych określiła działania polskich samorządowców „lekceważeniem praw człowieka”[177][178]. W uzasadnieniu przedstawiciele francuskiej gminy przywołali fakt, że w czasie II wojny światowej w departamencie Loiret mieściły się trzy miejsca internowania, a w obozie koncentracyjnym(fr.) w Jargeau więziono Romów i osoby homoseksualne[179].

19 lutego 2020 redakcja OKO.press wysłała 52 listy do europejskich partnerów 13 polskich władz samorządowych, które przyjęły uchwały „Przeciwko ideologii LGBT”, w których nawołują do zerwania lub zawieszenia współpracy z tymi samorządami[180]. 20 lutego francuska gmina Nogent-sur-Oise zawiesiła partnerstwo z gminą Kraśnik[181][182], a 28 lutego o zawieszeniu współpracy z Puławami poinformował mer Douai[183].

5 marca 2020 rada powiatowa Fermoy ogłosiła intencję zerwania współpracy z Nową Dębą[184][185].

17 maja 2020 burmistrz Schwerte poinformował o zawieszeniu partnerstwa z miastem Nowy Sącz[186][187].

Podobne kroki podjęły inne samorządy partnerskie, m.in. Weimar[188] i Nieuwegein[189].

Apel o zachowanie współpracy

25 lutego 2020 redaktorka portalu Queer.pl Magda Dropek zasugerowała, że zachowanie współpracy i zaapelowanie do miast partnerskich o wsparcie, współpracę, szkolenia antydyskryminacyjne dla urzędników z samorządów z, jej zdaniem, homofobicznymi uchwałami, zaproszenie ich na wydarzenie, konferencję o prawach LGBT, przyjechanie do Polski, by okazać wsparcie społeczności LGBT mogłoby być lepszym rozwiązaniem sytuacji niż zrywanie współpracy[190].

Utrata środków z funduszy Unii Europejskiej i Funduszy Norweskich

28 lipca 2020 komisarz UE ds. równości Helena Dalli poinformowała, że 6 wniosków o uzyskanie grantów w ramach działania „Partnerstwo Miast” programu Komisji Europejskiej „Europa dla Obywateli” zostało odrzuconych z powodu przyjęcia uchwał „o strefach wolnych od LGBT lub o prawach rodziny”[191]. W pierwszej rundzie programu zakwalifikowano natomiast wnioski ośmiu innych jednostek samorządu terytorialnego w Polsce[192].

14 września 2020 norweska Minister Spraw Zagranicznych Ine Eriksen Soreide w pisemnej odpowiedzi na pytanie jednej z posłanek o przyznawanie funduszy samorządom, które przyjęły uchwały o „strefach wolnych od ideologii LGBT”, stwierdziła, że „Kraśnik i gminy z podobnymi deklaracjami nie otrzymały wsparcia projektowego w bieżącym okresie finansowania i nie otrzymają takiego wsparcia, dopóki te deklaracje będą ważne. Dotyczy to również wszystkich instytucji znajdujących się pod kontrolą władz miejskich”[193][194]. Chodzi o fundusze Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego, czyli tak zwane fundusze norweskie.

Na początku lutego 2021 r. ujawniono, że co najmniej 2 projekty, które zakwalifikowano do dofinansowania z funduszy norweskich są zagrożone. W przypadku projektu Szlak Karpacki, którego liderem było województwo podkarpackie, podjęto decyzję o nieprzyznaniu mu dofinansowania[195][196][197], natomiast w przypadku projektu „Utworzenie Muzeum Kultury Wilamowskiej w Wilamowicach – Budowa budynku Muzeum Kultury Wilamowskiej”, którego beneficjentem miała być m.in. Gmina Wilamowice, podjęto decyzję o zawieszeniu finasowania[198].

Bojkot festiwalu w Zwierzyńcu

Wielu spodziewanych gości Letniej Akademii Filmowej w Zwierzyńcu zapowiedziało jej bojkot ze względu na przyjętą przez samorząd deklarację[199]. Mieszkańcy Zwierzyńca przygotowali projekt uchwały w sprawie wycofania się przez Radę Miasta w Zwierzyńcu z przyjętego stanowiska[200].

Propozycje tworzenia stref przyjaznych i wolnych od nienawiści

Wiceprezydent Wrocławia, Sebastian Lorenc, w reakcji na materiał brytyjskiej telewizji Channel 4 o „strefach wolnych od LGBT” w Polsce napisał na Twitterze, że ma ochotę zaproponować radzie miasta przyjęcie uchwały „Wrocław – strefa przyjazna LGBT”[201]. Podobną propozycje w Wilamowicach zasugerował np. badacz języka wilamowickiego[202]. Radni Poznania z partii Nowoczesna również zasugerowali uczynienie go miastem wolności i tolerancji[203].

Zainteresowanie społeczności międzynarodowej sytuacją osób LGBT w Polsce

Przyjmowanie przez samorządy uchwał o tzw. strefach wolnych spotkało się też z zainteresowaniem mediów, które zwróciły uwagę na pogarszającą się sytuację osób LGBT w Polsce, np. BBC[204], CNN[205], Channel 4[12] oraz DW[206][207][208]. Komisarz do spraw równości Helena Dalli wyraziła zaniepokojenie wysokim stopniem dyskryminacji osób LGBT+ w UE, przywołując między innymi przyjmowanie deklaracji o strefach wolnych od tzw. ideologii LGBTI, czy ataki na marsze równości[209][208].

W marcu 2020 pod Instytutem Polskim w Berlinie odbył się protest przeciw „strefom wolnym”[210].

BBC Radio 4 opublikował dokument na temat mobilizacji przeciw tzw. strefom wolnym ze strony społeczności LGBT w Polsce[211]. Również londyńska organizacja Pride in London zaapelowała do sekretarza spraw zagranicznych odnośnie do interwencji ws. „ciągłego łamania praw LGBT+ w Polsce”[212].

Propozycje wdrożenia w innych miejscach

W marcu 2020 radny z Karoliny Południowej zasugerował referendum, by uczynić hrabstwo Greenville, strefą wolną od LGBT podobną, zdaniem niektórych mediów, do polskich stref tego typu[213][214][215].

Zobacz też

Przypisy

  1. a b Polish towns advocate ‘LGBT-free’ zones while the ruling party cheers them on (ang.). W: The Washington Post [on-line]. [dostęp 2020-01-24].
  2. Paweł Korzeniowski: Brytyjski Channel 4 nakręcił reportaż o „strefach wolnych od LGBT”. Mroczny obraz Polski (pol.). noizz.pl, 2020-03-05. [dostęp 2020-04-26]. Cytat: „W dalszej części reportażu dziennikarka Minnie Stephenson jedzie do Świdnika, innej miejscowości, która przyjęła homofobiczną deklarację.”
  3. Pokazał „strefy wolne od LGBT” i wywołał wstrząs (pol.). oko.press, 2020-01-24. [dostęp 2020-04-26]. Cytat: „mówi OKO.press Bart Staszewski, który umieścił tablice „strefa wolna od LGBT” przy wjeździe do miejscowości, których władze przyjęły homofobiczne uchwały.”
  4. Rob Picheta, Ivana Kottasová, In Poland’s ‘LGBT-free zones,’ existing is an act of defiance, www.cnn.com, październik 2020 [dostęp 2020-10-21], Cytat: "Homophobic legislation and resolutions have forced many Poles to make a choice: leave town or stay quiet." (ang.).
  5. a b c Roch Kowalski, Mniejszości seksualne nie są w Polsce chronione prawem, „tokfm.pl”, aaudycja radiowa z udziałem prawnika z Kampanii Przeciw Homofobii oraz badacza z Centrum Badań nad Uprzedzeniami, 15 lutego 2020 [dostęp 2020-04-25] (pol.).
  6. a b c Atlas nienawiści [dostęp 2020-02-12].
  7. Łódzkie pierwszym województwem z Samorządową Kartą Praw Rodzin, [w:] queer.pl [online] [dostęp 2020-02-12].
  8. Europarlament przyjął rezolucję ws. uchwał anty-LGBT w Polsce. KPH pisze do samorządowców, Kampania Przeciw Homofobii, 18 grudnia 2019 [dostęp 2020-02-13] (pol.).
  9. Samorządy przyjmują uchwały wymierzone w środowiska LGBT, TVN24 [dostęp 2020-02-13].
  10. Joanna Podgórska, Uchwały anty-LGBT uderzają nie w ideologię, ale w żywych ludzi, www.polityka.pl, 2020 [dostęp 2020-02-13] (pol.).
  11. Paulina Pająk, Kuba Gawron, uchwały anty-LGBT i inne dyskryminujące akty prawne, 2020 [dostęp 2020-08-02].
  12. a b Minnie Stephenson: Life inside Poland’s “Gay-Free Zones” (ang.). channel4.com, 2020-03-05. [dostęp 2020-04-15].
  13. Katarzyna Kubicka-Żach: Uchwały anty-LGBT przyjmowane raczej „na wyrost”. Prawo.pl, 2019-08-09. [dostęp 2020-02-14]. Cytat: Andrzej Pruś podkreśla, że stanowisko przyjęte uchwałą w żadnym punkcie nie popierało wykluczania społecznego, dyskryminacji, szykanowania przedstawicieli środowisk LGBT, a jedynie miało na celu wyrażenie sprzeciwu i dezaprobaty wobec prób promocji ideologii opartej na afirmacji LGBT.
  14. Gdzie w Polsce przyjęto uchwały przeciw „ideologii LGBT”?. Onet. [dostęp 2020-01-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-02)].
  15. a b Ekspertyza prawna Polskiego Towarzystwa Prawa Antydyskryminacyjnego.
  16. Grzegorz Szymanik: Lepiej by było, gdybyś wyjechała. Homofobia w strefach „wolnych od LGBT” stała się teraz oficjalna (pol.). wyborcza.pl, 2019-08-12. [dostęp 2020-04-15].
  17. Elżbieta Korolczuk: Poland’s LGBT-free zones and global anti-gender campaigns (ang.). zois-berlin.de, 2020-04-08. [dostęp 2020-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-14)].
  18. Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 18 grudnia 2019 r. w sprawie dyskryminacji osób LGBTI i nawoływania do nienawiści do nich w sferze publicznej, w tym stref wolnych od LGBTI, www.europarl.europa.eu [dostęp 2020-07-03] (pol.).
  19. 30 proc. Polski to strefy „wolne od LGBT”. Ta mapa pokazuje, gdzie zezwala się na nienawiść, [w:] Noizz [online] [dostęp 2020-02-12].
  20. Karolina Kocemba, Michał Stambulski, Populizm a polityka praw człowieka, „Studenckie Prace Prawnicze, Administratywistyczne i Ekonomiczne”, 31, 2020, s. 144, DOI10.19195/1733-5779.31.8, ISSN 1733-5779 [dostęp 2020-12-30].
  21. a b c d Peter Foster, Polish ruling party whips up LGBTQ hatred ahead of elections amid ‘gay-free’ zones and Pride march attacks, „The Telegraph”, 9 sierpnia 2019, ISSN 0307-1235 [dostęp 2020-02-06] (ang.).
  22. Pride and prejudice: Poland at war over gay rights before vote, South China Morning Post, 9 sierpnia 2019 [dostęp 2020-02-06] (ang.).
  23. Poland Is Holding Massive Pride Parades. But How Far Have LGBTQ Rights Really Come?, Time [dostęp 2020-02-06] (ang.).
  24. Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego – Konferencja prasowa na rzecz osób LGBT+, www.ptpa.org.pl [dostęp 2020-02-06].
  25. Polish towns go ‘LGBT free’ ahead of bitter European election campaign, „Reuters”, 21 maja 2019 [dostęp 2020-02-06] (ang.).
  26. https://www.facebook.com/janusz.korwin.mikke/videos/nie-dla-skandalicznej-karty-lgbt-podpisanej-przez-trzaskowskiego/260327568228996/.
  27. Trzaskowski nt. słów o seksualizacji dzieci: cyniczna manipulacja, Polska Agencja Prasowa SA [dostęp 2020-09-24] (pol.).
  28. Seksualizacja dzieci, [w:] Michał Rusinek, Katarzyna Kłosińska, Dobra zmiana, czyli Jak się rządzi światem za pomocą słów, wyd. Wydanie I, Kraków: Wydawnictwo Znak, 2019, s. 247, ISBN 978-83-240-5925-6, OCLC 1135447990 [dostęp 2020-03-31].
  29. Radni sejmiku podkarpackiego przeciwko „promocji” i „afirmacji” ideologii LGBT | Nowiny, nowiny24.pl [dostęp 2020-02-29] (pol.).
  30. Co jest w Deklaracji LGBT+?, Onet Wiadomości, 13 marca 2019 [dostęp 2020-05-20] (pol.).
  31. a b Masturbacja czterolatków? Oto co zawiera dokument WHO, który budzi w Polsce takie kontrowersje [PRZECZYTAJ] – Edukacja – matura, student, uczelnie wyższe, oświata – Dzienn..., edukacja.dziennik.pl [dostęp 2020-02-29] (pol.).
  32. Deklaracja LGBT+. Co w niej jest. Najważniejsze punkty – Wiadomości, wiadomosci.onet.pl [dostęp 2020-02-29], Cytat: „Prezydent Warszawy zapewnia, że zajęcia w szkołach będą dobrowolne. – Jasno jest napisane w karcie: jeżeli chodzi o zajęcia dotyczące seksualności, one będą dobrowolne i rodzice będą mogli się na nie zgodzić bądź nie. Wystarczy przeczytać te dokumenty, o których mówimy” (pol.).
  33. Tomasz Lewandowski o „Zdrovve Love”: program jest przesiąknięty ideologią gender – Radio Warszawa, radiowarszawa.com.pl [dostęp 2020-02-29] (pol.).
  34. Kontrowersyjne! Gdańsk planuje edukację seksualną w szkołach? Miasto przygotowało ulotkę o bezpiecznym seksie, wpolityce.pl [dostęp 2020-02-29].
  35. Zdrovve Love – bierzemy program pod lupę – Nauka – GDAŃSK, GDYNIA, SOPOT, nauka.trojmiasto.pl [dostęp 2020-02-29] (pol.).
  36. Gdańsk. Protest młodzieży szkolnej przeciwko, gdansk.gosc.pl [dostęp 2020-02-29] (pol.).
  37. a b Gdańsk: Rodzice buntują się przeciwko nowemu programowi w szkołach. „To czysta propaganda” – WP Wiadomości, wiadomosci.wp.pl [dostęp 2020-02-29] (pol.).
  38. Guy Verhofstadt atakuje polskie władze za tabliczki „strefa wolna od LGBT”. Rozwiesił je w geście prowokacji aktywista Bart Staszewski wieszwiecej – tvp.info, www.tvp.info [dostęp 2020-02-29] (pol.).
  39. a b c d e ‘Foreign Ideology’: Poland’s Populists Target LGBT Rights, Balkan Insight, 26 czerwca 2019 [dostęp 2020-02-21] (ang.).
  40. Adam Easton, LGBT Virgin Mary triggers activist’s detention, „BBC News”, 14 maja 2019 [dostęp 2020-02-21] (ang.).
  41. Reuters, Poland’s Catholic Church says country is under siege from a ‘rainbow plague’, New York Post, 2 sierpnia 2019 [dostęp 2020-02-21] (ang.).
  42. Church in Poland continues confrontation with the LGBTQ community, National Catholic Reporter, 19 sierpnia 2019 [dostęp 2020-02-21] (ang.).
  43. Msza w rocznicę Powstania. Abp Jędraszewski: Nowa tęczowa zaraza, www.rp.pl [dostęp 2020-02-21] (pol.).
  44. Drag queen „symulował zabójstwo” Jędraszewskiego. KEP i RPO komentują kontrowersyjny występ, www.rmf24.pl [dostęp 2020-02-21] (pol.).
  45. Abp Jędraszewski nie odpowie za „tęczową zarazę”, www.rp.pl [dostęp 2020-02-21] (pol.).
  46. Maciej Deja (oprac.), „Tęczowa zaraza”. Jest decyzja ws. słów Marka Jędraszewskiego, wiadomosci.wp.pl, 17 października 2019 [dostęp 2020-02-21] (pol.).
  47. Arcybiskup Jędraszewski: "Tęczowa zaraza". Sąd: konkordat pozwala używać ostrych słów, rp.pl, 14 grudnia 2020 [dostęp 2020-12-28] (pol.).
  48. Znamy uzasadnie sądu w sprawie słów abpa Jędraszewskiego o "tęczowej zarazie". "Działał w obronie wartości i szeroko pojętego interesu społecznego", krakow.wyborcza.pl, 9 grudnia 2020 [dostęp 2020-12-28] (pol.).
  49. Zapadł wyrok w sprawie słów abp. Jędraszewskiego o "tęczowej zarazie", onet.pl, 14 grudnia 2020 [dostęp 2020-12-28] (pol.).
  50. Brońmy wolności i prawdziwej tolerancji! Nie dla ideologii LGBT. „Gazeta Polska”. 30, s. 1, 2019-07-24. ISSN 1230-4581. 
  51. Polish paper to issue ‘LGBT-free zone’ stickers, „BBC News”, 18 lipca 2019 [dostęp 2020-02-06] (ang.).
  52. Tracey Shelton, 'A threat to Polish identity’: Polish publication distributes ‘LGBT-free zone’ stickers, ABC News, 24 lipca 2019 [dostęp 2020-02-06] (ang.).
  53. Marc Santora, Joanna Berendt, Anti-Gay Brutality in a Polish Town Blamed on Poisonous Propaganda, „The New York Times”, 27 lipca 2019, ISSN 0362-4331 [dostęp 2020-02-06] (ang.).
  54. Conservative Polish magazine issues ‘LGBT-free zone’ stickers, „Reuters”, 25 lipca 2019 [dostęp 2020-02-06] (ang.).
  55. Rob Picheta CNN, Magazine to give out ‘LGBT-free zone’ stickers to readers, CNN [dostęp 2020-02-06].
  56. Reuters, Conservative Polish magazine issues ‘LGBT-free zone’ stickers, New York Post, 24 lipca 2019 [dostęp 2020-02-06] (ang.).
  57. Polish newspaper to hand out ‘LGBT-free zone’ stickers, The Independent, 19 lipca 2019 [dostęp 2020-02-06] (ang.).
  58. a b Polish court bans ‘LGBT-free zone’ sticker, „BBC News”, 25 lipca 2019 [dostęp 2020-02-06] (ang.).
  59. Conservative Polish magazine issues ‘LGBT-free zone’ stickers, „Reuters”, 25 lipca 2019 [dostęp 2020-02-06], Cytat: Gazeta Polska’s editor-in-chief, Tomasz Sakiewicz, said the campaign wasn’t directed against any individual but against those who try to censor views that are critical of “LGBT ideology”. “We wanted to prove that censorship in this case exists and we have proved it,” Sakiewicz told Reuters, referring to criticism of the stickers. “What is happening is the best evidence that LGBT is a totalitarian ideology.” (ang.).
  60. Tomasz Sakiewicz: LGBT zaczyna się kojarzyć z sierpem i młotem, a nie z tolerancją, PolskieRadio24.pl [dostęp 2020-02-06].
  61. a b Human Rights Watch | 350 Fifth Avenue, 34th Floor | New York, NY 10118-3299 USA | t 1.212.290.4700, Polish Court Rebukes “LGBT-Free Zone” Stickers, Human Rights Watch, 1 sierpnia 2019 [dostęp 2020-02-06] (ang.).
  62. Sąd zajął się naklejką „Strefa wolna od LGBT”. Nakaz wycofania z dystrybucji, TVN24 [dostęp 2020-02-06].
  63. Zosia Wanat, Polish magazine dismisses court ruling on ‘LGBT-free zone’ stickers, POLITICO, 26 lipca 2019 [dostęp 2020-02-06].
  64. European Federation of Journalists, Poland: newspaper plans to circulate homophobic stickers, European Federation of Journalists, 23 lipca 2019 [dostęp 2020-02-06] (ang.).
  65. Josh Milton, Polish mag dismisses court ruling on ‘LGBT-free zone’ stickers, Gay Star News, 26 lipca 2019 [dostęp 2020-02-06], Cytat: „Kochani Czytelnicy, jutro Gazeta Polska normalnie w kioskach. To był fakenews. Nie ma żadnej klauzuli zabezpieczającej. Decyzja sądu, o ile istnieje, jest nieprawomocna i niewykonalna. Jeżeli gdzieś specjalnie będą chować gazetę lub naklejkę zgłaszamy sprawę do prokuratury”. (ang.).
  66. „Strefa wolna od ideologii LGBT”. „Gazeta Polska” po krytyce zmienia treść naklejek, Newsweek.pl [dostęp 2020-02-06] (pol.).
  67. a b „Strefa wolna od LGBT” nie zniknęła. Na „dodatku” do „Gazety Polskiej” widnieje nienawistny napis, naTemat.pl [dostęp 2020-02-07] (pol.).
  68. Empik odmawia dystrybucji „Gazety Polskiej” z naklejką „Strefa wolna od LGBT’. „Nie ma u nas miejsca na jawną dyskryminację’, www.wirtualnemedia.pl [dostęp 2020-02-21] (pol.).
  69. Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji Empik nie przyjmie do dystrybucji „Gazety Polskiej” z naklejką „strefa wolna od LGBT”, warszawa.wyborcza.pl [dostęp 2020-02-21].
  70. a b Znana sieć stacji benzynowych ostrzega „Gazetę Polską”. Oto, jak zareagują na hejterskie nalepki, naTemat.pl [dostęp 2020-02-21] (pol.).
  71. „Newsweek” i Kampania Przeciw Homofobii odpowiadają „Gazecie Polskiej” nalepkami „Strefa wolna od nienawiści”, www.wirtualnemedia.pl [dostęp 2020-02-21] (pol.).
  72. Lewica rozdaje naklejki „Strefa wolna od nienawiści” i krytykuje Schetynę. „Zadziwiające słowa”, wiadomosci.dziennik.pl, 23 lipca 2019 [dostęp 2020-02-21] (pol.).
  73. Naklejka „Strefa wolna od nienawiści” może być Twoja, Kampania Przeciw Homofobii, 18 lipca 2019 [dostęp 2020-02-21] (pol.).
  74. Szacunek silniejszy od pogardy, Newsweek.pl [dostęp 2020-02-21] (pol.).
  75. „Newsweek” odpowiada „Gazecie Polskiej” akcją „Strefa wolna od nienawiści”, Press.pl [dostęp 2020-02-21] (pol.).
  76. Naklejką w naklejkę „Gazety Polskiej”. Dostań za darmo lub sobie wydrukuj [FOTO], ASZdziennik.pl [dostęp 2020-02-21] (pol.).
  77. Tara John and Muhammad Darwish CNN, Polish city holds first LGBTQ pride parade despite far-right violence, CNN [dostęp 2020-02-21].
  78. A.B.C. News, Right-wing Polish magazine slammed for anti-LGBT stickers, ABC News [dostęp 2020-02-21] (ang.).
  79. Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji „Każdy równy, wszyscy różni”. W Gdańsku odbył się protest przeciwko nienawiści, trojmiasto.wyborcza.pl [dostęp 2020-02-21].
  80. Redakcja, „Strefa wolna od stref” – manifestacja przeciwko nienawiści, w geście solidarności z LGBT w Gdańsku (23.07), Dziennik Bałtycki, 22 lipca 2019 [dostęp 2020-02-21] (pol.).
  81. Agata Szczerbiak, Solidarni z Białymstokiem. Marsze, zbiórki i #TęczowaŚroda, www.polityka.pl, 2019 [dostęp 2020-02-21] (pol.).
  82. Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji Szczecin – strefa wolna od nienawiści! W odpowiedzi na tę furię, ten rynsztok, szczecin.wyborcza.pl [dostęp 2020-02-21].
  83. Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji Łódź razem z Białymstokiem. Rozdano wlepki „strefa wolna od nienawiści”, będzie pikieta, lodz.wyborcza.pl [dostęp 2020-02-21].
  84. Wojciech Szymański: Protest w Berlinie przeciwko „Strefom bez LGBT” w Polsce (pol.). Deutsche Welle, 2020-03-07. [dostęp 2020-03-07].
  85. Uchwały „przeciwko ideologii LGBT” – uchwały przeciwko równości i godności, Miłość Nie Wyklucza, 9 października 2019 [dostęp 2020-02-02] (pol.).
  86. Jason Vermes, Why ‘LGBT-free zones’ are on the rise in Poland, 27 lipca 2019.
  87. Stanowisko Sejmiku Województwa Lubelskiego w sprawie wprowadzenia ideologii „LGBT” do wspólnot samorządowych. 2019-04-25. [dostęp 2020-01-28].
  88. Deklaracja Nr 1/19 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 29 kwietnia 2019 r. w sprawie sprzeciwu wobec wprowadzenia ideologii „LGBT” do wspólnot samorządowych. 2019-04-29. [dostęp 2020-01-28].
  89. Piotr Tymczak, Kraków. Władze Małopolski uchyliły deklarację "anty-LGBT". Awantura podczas obrad sejmiku, Dziennik Polski, 27 września 2021 [dostęp 2021-09-27] (pol.).
  90. UCHWAŁA NR VIII/140/19 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO z dnia 27 maja 2019 r.w sprawie przyjęcia stanowiska Sejmiku Województwa Podkarpackiego wyrażającego sprzeciw wobec promocji i afirmacji ideologii tak zwanych ruchów LGBT (z ang. Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender). 2019-05-27. [dostęp 2020-01-28].
  91. Portal, WAŻNE! Sejmik Podkarpacki uchylił uchwałę "anty-LGBT"! [JAK GŁOSOWALI POSZCZEGÓLNI RADNI?], WAŻNE! Sejmik Podkarpacki uchylił uchwałę "anty-LGBT"! [JAK GŁOSOWALI POSZCZEGÓLNI RADNI?] [dostęp 2021-09-27].
  92. Stanowisko Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego dotyczące sprzeciwu wobec prób wprowadzenia ideologii „LGBT” do wspólnot samorządowych oraz promocji tej ideologii w życiu publicznym. 2019-06-19. [dostęp 2020-01-28].
  93. Radni sejmiku świętokrzyskiego uchylili uchwałę anty-LGBT, TVN24 [dostęp 2021-09-23] (pol.).
  94. Świętokrzyskie wycofuje się z uchwały anty-LGBT., oko.press [dostęp 2021-09-23].
  95. Uchwała nr IX/84/2019 Rady Powiatu Białostockiego z dnia 25 kwietnia 2019 r. w sprawie Karty LGBT i wychowania seksualnego w duchu ideologii gender. 2019-04-25. [dostęp 2020-02-06].
  96. Uchwała nr VI/10/86/19 Rady Powiatu w Bielsku-Białej z dnia 30 września 2019 r. w sprawie wsparcia dla konstytucyjnego modelu rodziny opartego na tradycyjnych wartościach. 2019-09-30. [dostęp 2020-02-06].
  97. Deklaracja Rady Powiatu Jarosławskiego z dnia 27 czerwca 2019 roku przyjęta podczas obrad VIII sesji w sprawie powstrzymania ideologii „LGBT” przez wspólnotę samorządową. 2019-06-27. [dostęp 2020-02-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-06)].
  98. Stanowisko Rady Powiatu w Kielcach z dnia 23 sierpnia 2019 r. w sprawie wyrażenia sprzeciwu wobec prób wprowadzania ideologii „LGBT” do lokalnej wspólnoty samorządowej. 2019-08-23. [dostęp 2020-02-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-06)].
  99. Deklaracja Rady Powiatu w Kolbuszowej z dnia 22 sierpnia 2019 r. w sprawie powstrzymania ideologii „LGBT” przez wspólnotę samorządową. 2019-08-22. [dostęp 2020-02-06].
  100. Stanowisko Rady Powiatu w Krasnymstawie z dnia 15 kwietnia 2019 r. w sprawie powstrzymania ideologii „LGBT” przez wspólnotę samorządową. 2019-04-15. [dostęp 2020-02-06].
  101. Powiat Kraśnicki wolnym od ideologii „LGBT”. Imienny wykaz głosowania radnych na VIII sesji Rady Powiatu w Kraśniku VI kadencji w dniu 29 maja 2019 roku. 2019-05-29. [dostęp 2020-02-06].
  102. Stanowisko nr 1.2019 Rady Powiatu Leskiego w sprawie powstrzymania ideologii „LGBT” przez wspólnotę samorządową. Protokół VI Sesji Rady Powiatu w Lesku (zwyczajnej) odbytej w dniu 26 kwietnia 2019 r. w Lesku (Kadencja: 2018 r. – 2023 r.). 2019-04-26. [dostęp 2020-02-06].
  103. Deklaracja Rady Powiatu Lubaczowskiego z dnia 6 czerwca 2019 r. przyjęta podczas obrad X sesji przeciw wdrażaniu ideologii LGBT w życiu społecznym. 2019-06-06. [dostęp 2020-02-06].
  104. Stanowisko Rady Powiatu w Lublinie z dnia 31 maja 2019 r. Powiat Lubelski wolny od ideologii „LGBT”. 2019-05-31. [dostęp 2020-02-06].
  105. Uchwała Nr X/100/2019 Rady Powiatu Łukowskiego z dnia 15 października 2019 r. w sprawie przyjęcia stanowiska wyrażającego protest przeciw działaniom ukierunkowanym na promowanie ideologii ruchów LGBT. 2019-10-15. [dostęp 2020-02-06].
  106. Stanowisko Rady Powiatu Mieleckiego w sprawie powstrzymania ideologii „LGBT” przez wspólnotę samorządową. 2019-06-26. [dostęp 2020-02-06].
  107. Stanowisko Rady Powiatu Puławskiego w sprawie powstrzymania ideologii lansowanej przez subkulturę „LGBT” w Powiecie Puławskim. 2019-05-29. [dostęp 2020-02-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-26)].
  108. Uchwała Rady Powiatu w Rykach – Stanowisko Rady Powiatu Ryckiego w sprawie powstrzymania ideologii gender i „LGBT”. 2019-04-30. [dostęp 2020-01-28].
  109. Stanowisko Nr 1/2019 w sprawie powstrzymania ideologii „LGBT” przez wspólnotę samorządową.. 2019-04-02. [dostęp 2020-01-28].
  110. Rezolucja nr 1.2019 Rady Powiatu Tarnowskiego z dnia 30 kwietnia 2019 r. w sprawie powstrzymania ideologii „LGBT” przez wspólnotę samorządową. 2019-04-30. [dostęp 2020-02-06].
  111. Rezolucja Rady Powiatu Włoszczowskiego z dnia 16 września 2019 r. w sprawie sprzeciwu wobec promocji i prób wprowadzania ideologii „LGBT” w życiu publicznym. 2019-09-16. [dostęp 2020-02-06].
  112. Uchwała Nr VIII/90/2019 Rady Powiatu w Zamościu z dnia 26 czerwca 2019 roku w sprawie przyjęcia Stanowiska Rady Powiatu w Zamościu w sprawie powstrzymania promowania ideologii „LGBT”. 2019-06-27. [dostęp 2020-01-28].
  113. Rezolucja nr 1.2019 Rady Gminy Gromnik z dnia 27 września 2019 r. w sprawie powstrzymania ideologii „LGBT” przez wspólnotę samorządową. 2019-09-27. [dostęp 2020-02-07].
  114. Uchwała nr X/78/2019 Rady Gminy Istebna z dnia 2 września 2019 r. w sprawie podjęcia deklaracji w sprawie powstrzymania ideologii „LGBT” przez wspólnotę samorządową. 2019-09-02. [dostęp 2020-02-07].
  115. Deklaracja w sprawie sprzeciwu wobec wprowadzenia ideologii „LGBT” do wspólnot samorządowych. 2019-05-30. [dostęp 2020-02-07].
  116. Uchwała nr VI/51/2019 Rady Gminy Klwów z dnia 17 czerwca 2019 r. w sprawie: podjęcia deklaracji – „Gmina Klwów wolna od ideologii «LGBT»”. 2019-06-17. [dostęp 2020-02-07].
  117. Załącznik nr 14 – głosowanie imienne – Podjęcie uchwały Rady Miasta Kraśnik w sprawie przyjęcia stanowiska dotyczącego powstrzymania ideologii LGBT przez wspólnotę samorządową.. 2019-06-03. [dostęp 2020-02-07].
  118. Uchwała nr V/52/2019 Rady Gminy Lipinki z dnia 12 kwietnia 2019 r. w sprawie podjęcia deklaracji „Gmina Lipinki wolna od ideologii «LGBT»”. 2019-04-12. [dostęp 2020-02-07].
  119. Uchwała nr 64/VIII/2019 Rady Gminy w Łososinie Dolnej z dnia 31 maja 2019 r. w sprawie przyjęcia Rezolucji dotyczącej powstrzymania ideologii „LGBT” przez wspólnotę samorządową oraz ataków na Polski Kościół i obrażania uczuć religijnych ludzi wierzących. 2019-05-31. [dostęp 2020-02-07].
  120. Uchwała nr XI/93/2019 Rady Gminy Niebylec z dnia 25 września 2019 r. w sprawie powstrzymania ideologii „LGBT”. 2019-09-25. [dostęp 2020-02-07].
  121. Stanowisko Rady Gminy Serniki w sprawie powstrzymania ideologii „LGBT” przez wspólnotę samorządową. 2019-06-21. [dostęp 2020-02-07].
  122. Uchwała IX/60/2019 Rady Gminy Szerzyny z dnia 4 czerwca 2019 roku zawierająca Deklarację w sprawie sprzeciwu wobec wprowadzenia ideologi „LGBT” do wspólnot samorządowych. 2019-06-04. [dostęp 2020-02-07].
  123. Uchwała nr VIII/63/19 z dnia 18 czerwca 2019 r. w sprawie stanowiska Rady Gminy Trzebieszów dotyczącego wprowadzania do wspólnot samorządowych ideologii „LGBT”. 2019-06-18. [dostęp 2020-02-07].
  124. Rezolucja nr 2/2019 Rady Miejskiej w Tuchowie z dnia 29 maja 2019 r. w sprawie przyjęcia rezolucji dotyczącej powstrzymania ideologii „LGBT+” przez wspólnotę samorządową. 2019-05-29. [dostęp 2020-02-07].
  125. Stanowisko Rady Gminy Tuszów Narodowy przyjęte na V sesji Rady Gminy Tuszów Narodowy w dniu 29 marca 2019 roku w sprawie powstrzymania ideologii „LGBT” przez wspólnotę samorządową. 2019-03-29. [dostęp 2020-02-07].
  126. Stanowisko Rady Miejskiej w Urzędowie z dnia 28 marca 2019 r. w sprawie powstrzymania ideologii „LGBT” przez wspólnotę samorządową. 2019-03-28. [dostęp 2020-02-07].
  127. Stanowisko Rady Gminy Zakrzówek „Zakrzówek – gminą wolną od ideologii LGBT”. 2019-05-22. [dostęp 2020-02-07].
  128. Gmina Skierniewice: Rada mówi stanowcze nie dla LGBT. [dostęp 2020-03-28].
  129. a b Samorządowa Karta Praw Rodzin, [w:] Ordo Iuris [online] [dostęp 2020-02-12].
  130. Broń rodziny! Udziel poparcia Samorządowej Karcie Praw Rodziny, prawy.pl [dostęp 2020-02-12].
  131. Karta Rodzin [dostęp 2020-02-12].
  132. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, 2 kwietnia 1997 [dostęp 2020-02-21], Cytat: Art. 18. Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej..
  133. Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji Samorządowa Karta Praw Rodzin. Jak Ordo Iuris walczy o polską rodzinę, [w:] Wyborcza [online] [dostęp 2020-02-12].
  134. Minnie Stephenson, Life inside Poland’s “Gay-Free Zones”, dokument Channel 4 o „strefach wolnych”, channel4.com, 5 marca 2020 [dostęp 2020-03-09] (ang.).
  135. Stop dyktaturze LGBT+! Już 36 samorządów podpisało Samorządową Kartę Praw Rodzin, Pch24.pl [dostęp 2020-02-25].
  136. Redakcja, Rada Miejska w Tomaszowie uchyliła Samorządową Kartę Praw Rodzin w obawie przed utratą milionów z funduszy norweskich, Tomaszów Mazowiecki Nasze Miasto, 27 listopada 2020 [dostęp 2021-08-31] (pol.).
  137. Samorządowa Karta Praw Rodzin – sposób na ochronę przed deprawacją dzieci?, ekai.pl [dostęp 2020-02-07].
  138. Wojewoda przyznał medale za walkę z LGBT, www.rp.pl [dostęp 2020-02-07].
  139. Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji Wojewoda Czarnek dał medale za obronę rodziny przed LGBT, lublin.wyborcza.pl [dostęp 2020-02-07].
  140. [TYLKO U NAS] Prof. P. Czarnek: Porównywanie osób homoseksualnych w Polsce i naszego sprzeciwu wobec ideologii LGBT do stref wolnych od Żydów to błazenada i działanie na s..., www.radiomaryja.pl [dostęp 2020-02-29] (pol.).
  141. Dominic Wetzel. The rise of the Catholic Alt-Right. „Journal of Labor and Society”. 23 (1), 2020. DOI: 10.1111/wusa.12466 (ang.). 
  142. Wyborcza.pl, wyborcza.pl [dostęp 2020-02-29].
  143. Brawo! Już niemal 100 stref wolnych od LGBT w Polsce. Ordo Iuris świętuje sukces – NCZAS.COM, nczas.com [dostęp 2020-02-29] (pol.).
  144. [Tylko u nas] Robert Tekieli: Ideologia LGBT? Oczywiście, że istnieje. Oto dowody | Tysol.pl, www.tysol.pl [dostęp 2020-02-29] (pol.).
  145. „Strefy wolne od LGBT” czy raczej bezczelna manipulacja Akcji Demokracja? „Pomawiają polskie samorządy” | Tysol.pl, tysol.pl [dostęp 2020-02-29] (pol.).
  146. Atlas nienawiści (Atlas of Hate), atlasnienawisci.pl [dostęp 2020-05-22].
  147. a b c Nagroda im. Sacharowa 2020: nominacje, www.europarl.europa.eu, 17 września 2020 [dostęp 2020-09-17] (pol.).
  148. Polonia, botte e insulti al gay-pride di Bialystok, la Repubblica, 21 lipca 2019 [dostęp 2020-02-02] (wł.).
  149. RPO o „Strefie wolnej od LGBT”: Polsce grozi dyskryminacja na rynku usług, www.rp.pl [dostęp 2020-02-02] (pol.).
  150. Gazeta promuje naklejki z napisem „Strefa wolna od LGBT”. Ambasador USA „rozczarowana i zaniepokojona”, TVN24.pl [dostęp 2020-02-02] (pol.).
  151. Nie pozwól aby samorządy wprowadzały strefy wolne od LGBT+, Nasza Demokracja [dostęp 2020-02-02] (pol.).
  152. Results of vote in Parliament 2019/2933(RSP) – B9-0234/2019, oeil.secure.europarl.europa.eu [dostęp 2020-07-03].
  153. a b Nicolas DELALEU, Parliament strongly condemns ‘‘LGBTI-free zones” in Poland, www.europarl.europa.eu, 18 grudnia 2019 [dostęp 2020-07-03] (ang.).
  154. a b Teksty przyjęte – Dyskryminacja i mowa nienawiści kierowana przeciwko osobom LGBTI w sferze publicznej, w tym „strefy wolne od LGBTI” – Środa, 18 grudnia 2019 r., www.europarl.europa.eu [dostęp 2020-07-03] (pol.).
  155. PE wzywa Polskę do unieważnienia uchwał o „strefach wolnych od ideologii LGBT”. Polityka. [dostęp 2020-01-24].
  156. Lewica chce, by europejskie instytucje zbadały uchwały anty-LGBT (pol.). 2020-02-13. [dostęp 2021-01-04].
  157. UNAIDS calls on Poland to uphold the rule of law and protect the rights of LGBTI people, Genewa: UNAIDS, 14 sierpnia 2020 [dostęp 2020-08-15] (ang.).
  158. a b Uchwały o przeciwdziałaniu „ideologii LGBT” sprzeczne z zasadą legalizmu i prawami człowieka. Pierwsze sądowe skargi RPO, Rzecznik Praw Obywatelskich, 10 grudnia 2019 [dostęp 2020-05-22] (pol.).
  159. Angelika Pitoń, „Strefy wolne od LGBT” niezgodne z prawem. RPO skarży kolejne samorządy, także z Małopolski, krakow.wyborcza.pl, 12 marca 2020 [dostęp 2020-05-22].
  160. Uchwały „anty-LGBT” – sprzeczne także z prawem europejskim. Nowe zarzuty skarg RPO do sądów i kolejne skargi, Rzecznik Praw Obywatelskich, 11 marca 2020 [dostęp 2020-07-16] (pol.).
  161. Rzecznik nie zgadza się z odrzuceniem przez sąd skarg na uchwały o „przeciwdziałaniu ideologii LGBT” przed merytorycznym zbadaniem, Rzecznik Praw Obywatelskich, 6 lipca 2020 [dostęp 2020-07-16] (pol.).
  162. WSA w Gliwicach unieważnił uchwałę „anty-LGBT” Rady Gminy Istebna, Rzecznik Praw Obywatelskich, 14 lipca 2020 [dostęp 2020-07-16] (pol.).
  163. W Lublinie sąd unieważnił uchwałę gminy ws. ideologii LGBT, www.gazetaprawna.pl [dostęp 2020-08-06].
  164. Czwarta uchwała samorządu ”anty-LGBT” uchylona przez sąd ze skargi RPO, Rzecznik Praw Obywatelskich, 11 września 2020 [dostęp 2021-01-28] (pol.).
  165. Skarga RPO w sprawie uchwały anty-LGBT odrzucona, Podkarpacie 24.pl I Podkarpacie firmy, ogłoszenia, aktualności – Podkarpacie, nieruchomości, turystyka, firmy, ogłoszenia [dostęp 2020-09-20] (ang.).
  166. Sąd uchylił kolejną uchwałę „anty-LGBT” – Rady Gminy Niebylec, bip.brpo.gov.pl [dostęp 2022-06-28] (pol.).
  167. Dwie ostatnie zaskarżone przez Rzecznika uchwały „anty-LGBT” – unieważnione przez WSA, bip.brpo.gov.pl [dostęp 2022-06-28] (pol.).
  168. NSA oddalił pierwsze skargi kasacyjne na uchylenie przez sądy administracyjne czterech uchwał "anty-LGBT", bip.brpo.gov.pl [dostęp 2022-06-28] (pol.).
  169. „Strefy wolne od LGBT” na Lubelszczyźnie. Te znaki szokują, ale to obowiązujące prawo, Noizz, 23 stycznia 2020 [dostęp 2020-02-02] (pol.).
  170. n, Tablice „Strefy wolne od LGBT” na Lubelszczyźnie. Bo właśnie tu uchwalono szokujące prawo, www.national-geographic.pl [dostęp 2020-02-02] (pol.).
  171. Alice Tidey, These photos highlight the human hurt over Poland's 'LGBT-free zones', euronews.com, 23 stycznia 2020 [dostęp 2020-08-25] (ang.).
  172. Activist fights homophobia in Poland with photo series of 'LGBT-free' zones, cbc.ca, 10 lutego 2020 [dostęp 2020-08-25].
  173. Wielu uwierzyło, że tabliczki „strefa wolna od LGBT” przy wjazdach do miejscowości są prawdziwe. Skąd się wzięły?, Newsweek.pl [dostęp 2020-02-02] (pol.).
  174. Francuska gmina zrywa kontakty z Tuchowem za „strefę wolną od LGBT”, [w:] Dziennik.pl [online] [dostęp 2020-02-17].
  175. Francuska gmina zrywa partnerstwo z Tuchowem przez uchwałę o LGBT. Burmistrz: stracą przede wszystkim mieszkańcy, Onet Kraków, 17 lutego 2020 [dostęp 2020-02-18] (pol.).
  176. Radni przyjęli uchwałę o „strefie wolnej od LGBT”, francuska gmina zawiesza współpracę. „Jesteśmy otwarci na Europę”, TVN24 [dostęp 2020-02-18].
  177. Francuska gmina zerwała partnerstwo z Tuchowem. Powodem uchwała „strefa wolna od LGBT”. W: Wirtualna Polska [on-line]. [dostęp 2020-02-17].
  178. Yacha Hajzler: Homophobie: Saint-Jean-de-Braye rompt ses relations avec la ville jumelle polonaise de Tuchów (fr.). France TV Info, 16 lutego 2020. [dostęp 2020-02-17].
  179. Francuska gmina zrywa partnerstwo z Tuchowem. Powodem uchwała o LGBT, Onet Kraków, 17 lutego 2020 [dostęp 2020-02-18] (pol.).
  180. Wysyłamy donosy na „strefy wolne od LGBT” do partnerskich regionów UE, oko.press [dostęp 2020-02-21].
  181. Nogent-sur-Oise suspend à son tour son jumelage avec une ville polonaise „sans idéologie LGBT”, Le Huffington Post, 20 lutego 2020 [dostęp 2020-02-21] (fr.).
  182. Strefy wolne od LGBT? Kraśnik traci współpracę i żałuje. Puławy: „To my jesteśmy dyskryminowani”, oko.press [dostęp 2020-02-21].
  183. Maria Frankowska, Francuskie Douai zawiesza współpracę z Puławami za strefę anty LGBT. Mer: „Przemoc zaczyna się od słów”, oko.press, 2 marca 2020 [dostęp 2020-03-02].
  184. Ó Fátharta Conall: Fermoy to terminate twinning arrangement with ‘LGBT-Free Zone’ town in Poland (ang.). irishexaminer.com, 2020-03-05. [dostęp 2020-03-27].
  185. Patrick Keleher: Yet another town is terminating its twinning arrangement with an ‘LGBT-free zone’ in Poland (ang.). pinknews.co.uk, 2020-03-05. [dostęp 2020-03-27].
  186. Wyborcza.pl, krakow.wyborcza.pl [dostęp 2020-05-20].
  187. Schwerte zawiesza partnerstwo z Nowym Sączem. Powodem Samorządowa Karta Praw Rodzin | dts24.pl – codzienne informacje z Nowego Sącza i regionu, www.dts24.pl, 20 maja 2020 [dostęp 2020-05-20] (pol.).
  188. Partnerstwo Zamościa i Weimaru zagrożone przez homofobiczną uchwałę? (pol.). queer.pl, 2020-02-07. [dostęp 2020-04-26].
  189. Polsat News, Holenderskie miasto zrywa współpracę z Puławami. Chodzi o „strefy wolne od LGBT” – Polsat News, polsatnews.pl [dostęp 2020-07-16] (pol.).
  190. Magda Dropek: Czy zrywanie współpracy z miastami partnerskimi to dobra droga? (pol.). queer.pl, 2020-02-25. [dostęp 2020-02-26].
  191. Tomasz Bielecki: Polacy tracą fundusze za walkę z LGBT (pol.). Deutsche Welle, 2020-07-28. [dostęp 2020-07-29].
  192. Town Twinning 2020 – Round 1, Komisja Europejska Agencja Wykonawcza ds. Edukacji, Kultury i Sektora Audiowizualnego, 28 lipca 2020, EACEA/52/2019) [dostęp 2020-07-29] (ang.).
  193. Skriftlig spørsmål fra Anniken Huitfeldt (A) til utenriksministeren, Stortinget, 14 września 2020 [dostęp 2020-09-20] (norw.).
  194. MSZ Norwegii: gminy „wolne od LGBT” nie dostaną funduszy norweskich, oko.press [dostęp 2020-09-20].
  195. Szlak Karpacki – wielomilionowa kompromitacja PiSu, Stracone Fundusze, 4 lutego 2021 [dostęp 2021-02-06] (pol.).
  196. Aleksandra Kołodziejak, Bart Staszewski: Podkarpacie straciło 8 mln dotacji z UE. "Szlak Karpacki" miał rozwinąć biedne regiony, ale radni woleli uchwałę anty-LGBT, rzeszow.wyborcza.pl, 2 lutego 2021 [dostęp 2021-02-06].
  197. PYTANIA I ODPOWIEDZI ZWIĄZANE Z PROJEKTEM “SZLAK KARPACKI – ODKRYWANIE, PROMOCJA I OCHRONA BOGACTWA KULTUROWEGO I PRZYRODNICZEGO REGIONU KARPAT”, Portal Esanok.pl | Telewizja Sanok – Aktualności – Ogłoszenia – Firmy [dostęp 2021-02-06] (ang.).
  198. Muzeum albo uchwała anty-LGBT – radni Wilamowic przed wyborem, Stracone Fundusze, 5 lutego 2021 [dostęp 2021-02-06] (pol.).
  199. Gmina straci ceniony festiwal filmowy przez deklarację strefy wolnej od LGBT? (pol.). queer.pl, 2020-03-25. [dostęp 2020-03-27].
  200. Protest mieszkańców Zwierzyńca (pol.). queer.pl, 2020-04-27. [dostęp 2020-04-27].
  201. Wrocław będzie „strefą przyjazną LGBT”? (pol.). queer.pl, 2020-03-09. [dostęp 2020-03-10].
  202. Ewa Furtak: Kraina wyklętego języka powinna być strefą wolną od nienawiści (pol.). wyborcza.pl, 2020-03-08. [dostęp 2020-03-11].
  203. Sandra Soluk: Środowisko LGBT+ i Nowoczesna chcą, by Poznań został miastem Wolności i Tolerancji (pol.). radiopoznan.fm, 2020-02-15. [dostęp 2020-03-11].
  204. BBC wysyła korespondenta do Polski (pol.). queer.pl, 2020-03-04. [dostęp 2020-03-25].
  205. Rob Picheta, 6 in 10 LGBTI people afraid to hold hands in public, Europe-wide survey finds, CNN, 14 maja 2020 [dostęp 2020-05-19], Cytat: „In Poland, for instance, the governing Law and Justice Party has increased its use of homophobic rhetoric, pride parades have been targeted by counter-protesters, and pro-government publications have distributed stickers declaring cities an „LGBT-free zone.” And 68% of Polish respondents said intolerance there has increased since 2012, the largest change in any country.”.
  206. LGBT-free zones in Poland (ang.). dw.com, 2020-03-20. [dostęp 2020-03-25].
  207. Inside Europe: Poland’s LGBT-free zones (ang.). dw.com, 2020-03-06. [dostęp 2020-03-25].
  208. a b Mark Hallam, European LGBT+ equality survey shows east-west divide, DW.COM, 14 maja 2020 [dostęp 2020-05-19], Cytat: „The country’s recent establishment of 30 so-called LGBT+ ideology-free zones was specifically highlighted by Helena Dalli, the European commissioner for equality.” (ang.).
  209. Jamie Wareham, Map Shows Where It’s Illegal To Be Gay – 30 Years Since WHO Declassified Homosexuality As Disease, Forbes, 17 maja 2020 [dostęp 2020-05-19], Cytat: „The European Commission’s Helena Dalli is also worried about the high levels of discrimination LGBT+ people are facing. „More worryingly, we have recently witnessed within the EU anti-LGBTI incidents such as attacks on prides, the adoption of ‘LGBTI ideology-free zone’ declarations,” (ang.).
  210. W Berlinie odbył się protest przeciwko strefom „wolnym od LGBT”, queer.pl, 9 marca 2020 [dostęp 2020-03-10] (pol.).
  211. Mike Wendling, Ben Hunte, Sean Allsop: The fight against Poland’s ‘LGBT free zones’ (pol.). bbc.co.uk, 2020-03-21. [dostęp 2020-03-24].
  212. Reakcje zagranicy na homofobię w Polsce (pol.). queer.pl, 2020-03-18. [dostęp 2020-03-25].
  213. Emma Powys Maurice: South Carolina lawmaker wants referendum to make county similar to Poland’s ‘LGBT-free’ zones (ang.). pinknews.co.uk, 2020-03-08. [dostęp 2020-03-10].
  214. Tris Reid-Smith, Could this US county introduce a Poland-style ‘LGBT-Free Zone’?, Gay Star News, 5 marca 2020 [dostęp 2021-09-10] (ang.).
  215. Councillors want South Carolina county to become similar to 'LGBT-free zones' in Poland, GAY TIMES, 7 marca 2020 [dostęp 2021-09-10] (ang.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Closed Access logo alternative.svg
Autor: Jakob Voß, influenced by original art designed at PLoS, modified by Wikipedia users Nina and Beao, Licencja: CC0
Closed Access logo, derived from PLoS Open Access logo. Alternative version.
Ambox outdated serious.svg
An outdated clock with a serious icon
02019 0075 (2) Rechte Demo der Unterstützung für die homophobe Predigt von Erzbischof Marek Jedraszewski.jpg
Autor: Silar, Licencja: CC BY-SA 4.0
Demonstration of support for the homophobic preaching of Archbishop Marek Jedraszewski. Sign reads: "Down with Libtard ideological totalitarianism"; the "down" (go away) is also symbolized by the crossed-out gay pride flag"
LGBT Free Zones Poland 2020.png
Autor: Fashaj, Licencja: CC BY-SA 4.0
Map of the so-called "LGBT ideology-free zones" declared in Poland, as of end of January 2020, on the voivodeship, powiat or gmina levels, marked in dark red. The information is outdated since beginning of 2021.
KPH strefa wolna od nienawiści.pdf
Autor: Kampania Przeciw Homofobii, Licencja: CC0
Seria naklejek „Strefa wolna od nienawiści”
Strefa wolna od LGBT - cropped, background removes.jpg
Autor: Matinee71, Licencja: CC BY-SA 4.0
"Strefa wolna od LGBT" – homofobiczne hasła w Polsce na naklejkach z "Gazety Polskiej"