Streptomycyna (łac. Streptomycinum) – organiczny związek chemiczny, lek należący do grupy antybiotyków aminoglikozydowych, o wąskim zakresie działania na niektóre bakterie Gram-ujemne oraz na prątka gruźlicy, który jest bakterią Gram-dodatnią.
Po raz pierwszy streptomycyna została wyizolowana z promieniowców Streptomyces griseus 19 października 1943 r. przez doktoranta Alberta Schatza pracującego w laboratorium Selmana Waksmana na Uniwersytecie Rutgersa. Zespół współpracujący z Waksmanem odkrył cały szereg antybiotyków, z których dwa – streptomycyna i neomycyna znalazły szerokie zastosowanie w terapii chorób zakaźnych. Początkowa produkcja streptomycyny została przejęta przez amerykańskie przedsiębiorstwo Merck & Co., które sponsorowało badania Waksmana i 21 września 1948 r. uzyskało patent nr 2 449 866. W 1952 Waksman za swój wkład w odkrycia nowych antybiotyków, w tym przede wszystkim streptomycyny, otrzymał Nagrodę Nobla.
Dawniej powszechnie stosowany, obecnie został zarezerwowany wyłącznie do leczenia gruźlicy. Ten stan rzeczy miał dwie przyczyny. Pierwsza: istnieje niewiele leków aktywnych wobec gruźlicy – powszechne stosowanie streptomycyny w celu leczenia innych zakażeń mogłoby doprowadzić do uodpornienia się prątków gruźlicy. Drugi powód to stosunkowa wysoka toksyczność tego leku. Nowsze leki z grupy aminoglikozydów cechują się rzadszym występowaniem działań niepożądanych oraz wyższą aktywnością wobec bakterii innych niż prątki gruźlicy. Jej dość rzadkie stosowanie nawet w leczeniu gruźlicy związane jest z potencjalnym silnym działaniem ototoksycznym: może wywoływać zaburzenia słuchu i równowagi; ponadto obserwowano: zapalenie nerwu wzrokowego, zaburzenia widzenia, reakcje uczuleniowe (wysypka skórna, choroba posurowicza, gorączka polekowa, nadwrażliwość na światło), zaburzenia czynności nerek i in.; po bardzo dużych dawkach może wystąpić zapalenie mięśnia sercowego i zapaść.
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.
|
|---|
| | A07: Leki przeciwbiegunkowe, przeciwzapalne i przeciwdrobnoustrojowe stosowane w chorobach przewodu pokarmowego |
|---|
A07A – Leki przeciwdrobnoustrojowe stosowane
w chorobach przewodu pokarmowego | | A07AA – Antybiotyki | |
|---|
| A07AB – Sulfonamidy | |
|---|
| A07AC – Pochodne imidazolu | |
|---|
A07AD – Inne leki przeciwdrobnoustrojowe stosowane
w chorobach przewodu pokarmowego | |
|---|
|
|---|
| A07B – Leki adsorbujące | | A07BA – Węgiel aktywowany | |
|---|
| A07BC – Inne leki adsorbujące | |
|---|
|
|---|
A07C – Preparaty złożone zawierające
elektrolity i węglowodany | A07CA – Preparaty rehydratacyjne
do podawania doustnego | |
|---|
|
|---|
A07D – Leki hamujące perystaltykę
przewodu pokarmowego | A07DA – Leki hamujące perystaltykę
przewodu pokarmowego | |
|---|
|
|---|
A07E – Leki przeciwzapalne stosowane
w chorobach przewodu pokarmowego | A07EA – Kortykosteroidy do stosowania
miejscowego | |
|---|
A07EB – Leki przeciwalergiczne z wyłączeniem
kortykosteroidów | |
|---|
A07EC – Kwas aminosalicylowy
i inne podobne leki | |
|---|
|
|---|
A07F – Preparaty przywracające prawidłową florę
jelitową, hamujące biegunkę | A07FA – Preparaty przywracające prawidłową florę
jelitową, hamujące biegunkę | |
|---|
|
|---|
| A07X – Różne leki przeciwbiegunkowe | | A07XA – Inne leki przeciwbiegunkowe | |
|---|
|
|---|
|
| J01: Leki przeciwbakteryjne do stosowania wewnętrznego |
|---|
| J01A – Tetracykliny | |
|---|
| J01B – Chloramfenikole | |
|---|
J01C – Antybiotyki β-laktamowe:
penicyliny | J01CA – Penicyliny o szerokim
spektrum działania | |
|---|
| J01CE – Penicyliny wrażliwe na β-laktamazę | |
|---|
| J01CF – Penicyliny oporne na β-laktamazę | |
|---|
| J01CG – Inhibitory β-laktamazy | |
|---|
| J01CR – Połączenia penicylin z inhibitorami β-laktamazy | |
|---|
|
|---|
J01D – Pozostałe antybiotyki
β-laktamowe: cefalosporyny,
monobaktamy i karbapenemy | | J01DB – Cefalosporyny I generacji | |
|---|
| J01DC – Cefalosporyny II generacji | |
|---|
| J01DD – Cefalosporyny III generacji | |
|---|
| J01DE – Cefalosporyny IV generacji | |
|---|
| J01DF – Monobaktamy | |
|---|
| J01DH – Karbapenemy | |
|---|
| J01DI – Inne cefalosporyny | |
|---|
|
|---|
| J01E – Sulfonamidy i trimetoprym | | J01EA – Trimetoprim i jego pochodne | |
|---|
J01EB – Sulfonamidy o krótkim
czasie działania | |
|---|
J01EC – Sulfonamidy o średnim
czasie działania | |
|---|
J01ED – Sulfonamidy o długim
czasie działania | - sulfadimetoksyna
- sulfalen
- sulfametomidyna
- sulfametoksydiazyna
- sulfametoksypirydazyna
- sulfaperyna
- sulfamerazyna
- sulfafenazol
- sulfamazon
|
|---|
J01EE – Połączena sulfonamidów
z trimetoprymem i jego pochodnymi | |
|---|
|
|---|
J01F – Makrolidy, linkozamidy i
streptograminy | | J01FA – Makrolidy | |
|---|
| J01FF – Linkozamidy | |
|---|
| J01FG – Streptograminy | |
|---|
|
|---|
| J01G – Aminoglikozydy | | J01GA – Streptomycyny | |
|---|
| J01GB – Inne aminoglikozydy | |
|---|
|
|---|
| J01M – Chinolony | | J01MA – Fluorochinolony | |
|---|
| J01MB – Inne | |
|---|
|
|---|
J01R – Połączenia leków
przeciwbakteryjnych | J01RA – Połączenia leków
przeciwbakteryjnych | |
|---|
|
|---|
| J01X – Inne leki przeciwbakteryjne | | J01XA – Antybiotyki glikopeptydowe | |
|---|
| J01XB – Polimyksyny | |
|---|
| J01XC – Antybiotyki o budowie steroidowej | |
|---|
| J01XD – Pochodne imidazolu | |
|---|
| J01XE – Pochodne nitrofuranu | |
|---|
| J01XX – Inne | |
|---|
|
|---|
|
| J04: Leki przeciwprątkowe |
|---|
| J04A – Leki stosowane w leczeniu gruźlicy | | J04AA – Kwas aminosalicylowy i jego pochodne | |
|---|
| J04AB – Antybiotyki | |
|---|
| J04AC – Hydrazydy | |
|---|
| J04AD – Pochodne tiomocznika | |
|---|
| J04AK – Inne | |
|---|
| J04AM – Preparaty złożone z antybiotykami | |
|---|
|
|---|
| J04B – Leki stosowane w leczeniu trądu | | J04BA – Leki stosowane w leczeniu trądu | |
|---|
|
|---|
|
|
|
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.
