Strofa jedenastowersowa

Strofa jedenastowersowa – strofa, która składa się z jedenastu linijek, połączonych różnorodnymi układami rymów. W poezji europejskiej występuje rzadko, podobnie jak wszystkie formy dłuższe od decymy^[1]. John Keats użył strofy jedenastowersowej w odzie To Autumn (Do jesieni):

Season of mists and mellow fruitfulness!

Close bosom-friend of the maturing sun;

Conspiring with him how to load and bless

With fruit the vines that round the thatch-eaves run;

To bend with apples the moss'd cottage-trees,

And fill all fruit with ripeness to the core;

To swell the gourd, and plump the hazel shells

With a sweet kernel; to set budding more,

And still more, later flowers for the bees,

Until they think warm days will never cease,

For Summer has o'er-brimm'd their clammy cells.

Strofą jedenastolinijkową starszy od Keatsa William Wordsworth napisał wiersz The Thorn z tomu Ballady liryczne:

There is a thorn; it looks so old,

In truth you'd find it hard to say,

How it could ever have been young,

It looks so old and grey.

Not higher than a two years' child

It stands erect this aged thorn;

No leaves it has, no thorny points;

It is a mass of knotted joints,

A wretched thing forlorn.

It stands erect, and like a stone

With lichens it is overgrown.

Przywołany utwór składa się z 23 numerowanych strof. Strofy jedenastowersowej użył też Giacomo Leopardi w pieśni Alla sua donna^[2].

Cara beltá, che amore

lunge m’inspiri o nascondendo il viso,

fuor se nel sonno il core

ombra diva mi scuoti,

o ne’ campi ove splenda

piú vago il giorno e di natura il riso;

forse tu l’innocente

secol beasti che dall’oro ha nome,

or leve intra la gente

anima voli? o te la sorte avara,

ch’a noi t’asconde, agli avvenir prepara?

Robert Browning zastosował strofę jedenastowersową w wierszu The Last Ride Together (Ostatnia przejażdżka we dwoje)^[3]. Kształt strofy i rytm poszczególnych linijek odwzorował w swoim przekładzie Zenon Przesmycki-Miriam.

Rzekłem - najdroższa, skoro tak,

Gdy wreszcie zna swej doli szlak,

Gdy nic nie waży miłość ma,

Gdy życia cel się wali z dna,

Gdy tak być musi i nadszedł czas -

Całe me serce, hołd ci, cześć

Błogosławiąco rwie się nieść!

Nadzieję daną odbierz - chcę

Tylko pamięci o tym śnie

I nadto - prośby nie bierz za złe -

Jedź ze mną konno ostatni raz.

Strofą jedenastowersową posłużył się również John Donne w wierszu The Relic^[4]. Z kolei William Ernest Henley wykorzystał w utworze Ballade Made in the Hot Weather zwrotkę rymowaną ababbccdede, stanowiącą złożenie strofy królewskiej ababbcc i zwrotki czterowersowej dede^[5]. Strofę różnowersową z rymami wewnętrznymi wykorzystał Edward Lear w wierszu The Owl and the Pussy-Cat.

Strofę jedenastowersową w wierszu Ave Atque Vale zastosował Algernon Charles Swinburne. Strofa jedenastowersowa występuje w chant royal, czyli najbardziej skomplikowanej odmianie ballady francuskiej:

He is the despots' Despot. All must bide,

Later or soon, the message of his might;

Princes and potentates their heads must hide,

Touched by the awful sigil of his right;

Beside the Kaiser he at eve doth wait

And pours a potion in his cup of state;

The stately Queen his bidding must obey;

No keen-eyed Cardinal shall him affray;

And to the Dame that wantoneth he saith--

"Let be, Sweet-heart, to junket and to play."

There is no King more terrible than Death.

(Austin Dobson, The Dance of Death)^[6]

W literaturze czeskiej strofę jedenastowersową w wierszu Ó jen se dívej! z tomu Eklogy a písně wykorzystał Jaroslav Vrchlický:

Jak měsíc zahalený v mlhy rej

se na zem tiše dívá,

tvůj obličej,

zkad smilování mírná záře splývá,

zří v duši mou a roní hvězdný svit

v můj cit,

i necítím, že v duši mé se stmívá.

Ó jen se dívej, dívej,

ó jen se dívej dlouho!

Slunce mých dnů, luno mých snů,

má touho!

Przypisy

Bibliografia

• Barry P. Scherr: Odd Stanzas (ang.). core.ac.uk, 2014. [dostęp 2016-12-16].