Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne

Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne
Państwo

 II Rzeczpospolita

Skrót

SND

Lider

Roman Dmowski

Data założenia

1897

Data rozwiązania

1919

Ideologia polityczna

narodowa demokracja

Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne (SND), Stronnictwo Demokratyczno-Narodowe – ugrupowanie polityczne o charakterze narodowym utworzone w 1897 roku, będące legalnym przedstawicielstwem ruchu narodowo-demokratycznego, na którego czele stanął Roman Dmowski. W roku 1919 przekształciło się w Związek Ludowo-Narodowy.

Historia

W czerwcu 1897 roku światło dzienne ujrzał program Stronnictwa. Podkreślono w nim świadomość odrębności narodu polskiego. Wyrażono przekonanie, że w związku z tym jest w stanie funkcjonować samodzielnie, uprzednio jednak zorganizowany politycznie[1].

W trakcie zaborów postulowało inny niż Polska Partia Socjalistyczna styl prowadzenia polityki w stosunku do zaborców. Nie brało udziału w akcjach zbrojnych, lecz próbowało walczyć o autonomię drogą negocjacji. Jego politycy zostali wybrani do Dumy Państwowej, gdzie utworzyli Koło Polskie, zdecydowanie w nim dominując. Identycznie sytuacja wyglądała w Niemczech. Nieco mniejsze znaczenie Stronnictwa było w Galicji.

Stronnictwo legalną działalność w zaborze rosyjskim rozpoczęło w 1905 roku. Od 1904 roku funkcjonowało w Galicji, a pięć lat później jako Polskie Towarzystwo Demokratyczne w zaborze niemieckim.

W trakcie I wojny światowej opowiedzieli się po stronie państw ententy, najpierw tworząc Legion Puławski walczący wraz z Rosjanami przeciwko Niemcom oraz Komitet Narodowy Polski, funkcjonujący w latach 1914–1916.

Po niepowodzeniach Rosji na froncie wschodnim Roman Dmowski udał się na Zachód, by tutaj zainicjować funkcjonowanie Komitetu Narodowego Polski w Paryżu i Błękitnej Armii gen. Józefa Hallera. Roman Dmowski i Ignacy Paderewski brali czynny udział w obradach paryskiej konferencji pokojowej wywalczając dla Polski ziemie zachodnie.

Na ziemiach polskich SND stało w opozycji wobec Rady Regencyjnej. Podobny stosunek przejawiało wobec Józefa Piłsudskiego.

W 1919 roku Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne przekształciło się w Związek Ludowo-Narodowy.

Program

  • pragmatyzm polityczny
  • praca organiczna
  • rozwijanie świadomości narodowej wśród chłopów i robotników
  • budowanie jedności narodu polskiego
  • sprzeciw wobec ich zdaniem nadmiernej obecności Żydów w życiu politycznym i gospodarczym kraju
  • porozumienie ze Słowianami przeciwko Niemcom
  • odzyskanie niepodległości
  • współpraca Polski z Rosją
  • walka z ideologiami wrogimi idei narodowej takich jak socjalizm czy demoliberalizm
  • kultywowanie wartości narodowych
  • patriotyczne wychowanie młodzieży i społeczeństwa

Struktura

Najwyższą władzą stronnictwa było Zgromadzenie Krajowe. Brali nim udział delegaci powiatów, miast i dzielnic, członkowie Rady Naczelnej oraz posłowie stronnictwa. W granicach uchwał Zgromadzenia Krajowego polityką stronnictwa kierowała Rada Naczelna. Najwyższą władzą wykonawczą stronnictwa był Zarząd Główny złożony z 7 członków zamieszkałych w stolicy, wybranych przez Radę Naczelną na jeden rok. Struktura regionalna partii składała się z zarządów miejscowych, okręgowych i powiatowych[2].

Zobacz też

Przypisy

  1. Historia polski. Kalendarium dziejów 1887–1943, t. 3, s. 23
  2. Zasady organizacyi Stronnictwa Demokratyczno-Narodowego

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).