Stryszek

Stryszek

niestandaryzowana kolonia wsi
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	bydgoski
Gmina	Nowa Wieś Wielka
Sołectwo	Brzoza
Część miejscowości	Brzoza
Strefa numeracyjna	52
Tablice rejestracyjne	CBY
SIMC	nie nadano
Położenie na mapie gminy Nowa Wieś Wielka Stryszek
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Stryszek
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 Stryszek
Położenie na mapie powiatu bydgoskiego Stryszek
53°02′55″N 17°59′58″E/53,048611 17,999444

Stryszek – niestandaryzowana kolonia wsi Brzoza w Polsce, w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie bydgoskim, gminie Nowa Wieś Wielka^[1].

W latach 1975–1998 Stryszek należał do województwa bydgoskiego.

Położenie

Stryszek położony jest na północno-zachodnim krańcu gminy Nowa Wieś Wielka, w pobliżu przecięcia dróg krajowych: nr 10 Bydgoszcz-Toruń i nr 25 Bydgoszcz-Inowrocław. Miejscowość otacza Puszcza Bydgoska. Pod względem fizycznogeograficznym leży w obrębie Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej w mezoregionie Kotlina Toruńska^[2].

Charakterystyka

Stryszek to dawna karczma, potem wieś i leśniczówka, od końca XIX wieku w składzie wsi i sołectwa Brzoza. Stanowi skupisko kilku domów położone wzdłuż drogi łączącej Brzozę z Bydgoszczą. W 2008 roku w pobliżu miejscowości ukończono budowę wielopoziomowego węzła drogowego dróg ekspresowych S5 / S10, który początkowo nazwano „Stryszek”, później „Bydgoszcz Południe”. Obrzeżem miejscowości przebiega linia kolejowa nr 131 Bydgoszcz-Inowrocław.

Historia

Stryszek jest miejscowością o XVII-wiecznych tradycjach osadniczych. W okresie przedrozbiorowym wraz z kompleksem Puszczy Bydgoskiej wchodził w skład domeny monarszej należącej do starostwa bydgoskiego^[3]. Około 1700 r. na polanie leśnej przy drodze wiodącej z Bydgoszczy do Nowej Wsi powstała karczma zamkowa, zwana gościńcem. W lustracji starostwa bydgoskiego z 1712 roku, która dokumentowała stan zniszczeń po III wojnie północnej wspomniano, że „gościniec Stryszek nazwany, pustkami bez gospodarza stoi”^[4]. Przed 1717 r. gościniec został spalony. Z inwentarzu starostwa i wójtostwa bydgoskiego z 1753 r. wynika, że w Stryszku została na nowo zbudowana karczma wraz z dwoma domami, w których mieszkali Antoni Buszkiewicz i Kazimierz Sczesny z rodzinami^[5]. Podatki należne wójtowi (czynsz, pogłówne, dziesięcina, gajowe) wynosiły ponad 70 złotych polskich rocznie^[5]. W 1767 r. gospodarze otrzymali nowe kontrakty czynszowe z rąk wójta bydgoskiego. We wsi uprawiano 30 morgów „roli piaszczystej”^[5].

Gdy po I rozbiorze Polski osada znalazła się w Królestwie Prus, została wcielona przez pruski rząd do domeny Bydgoszcz. Odnotowano ją na mapie topograficznej Friedricha von Schröttera (1798-1802). Spis miejscowości rejencji bydgoskiej z 1833 r. podaje, że w osadzie Strzyske mieszkało 42 osób (28 ewangelików, 14 katolików) w 4 domach^[6]. Według opisu Jana Nepomucena Bobrowicza z 1846 r. Stryszek (Strzyszki) należała do rządowej domeny bydgoskiej^[7]. Kolejny spis z 1860 r. podaje, że w Stryszku mieszkało 53 osób (33 ewangelików, 20 katolików) w 6 domach. Najbliższa szkoła elementarna znajdowała się w Przyłękach. Miejscowość należała do parafii katolickiej i ewangelickiej w Bydgoszczy^[8].

Według mapy z 1854 roku zabudowa osady istniała w sąsiedztwie traktu łączącego Bydgoszcz z Brzozą. W 1872 r. przez Stryszek poprowadzono linię kolejową łączącą Inowrocław z Bydgoszczą. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego dla roku 1884 podaje, że Stryszek (Strzyżki) był wsią i leśniczówką w powiecie bydgoskim. Mieszkało tu 93 osób (70 ewangelików, 23 katolików) w 11 domach. Areał wsi wynosił 61 ha, z tego 20 ha ziemi uprawnej i 12 ha łąk. Najbliższa poczta i stacja kolejowa znajdowała się w Chmielnikach. Leśniczówka Stryszek wchodziła w skład Nadleśnictwa Glinki^[9].

W II połowie XIX wieku osadę włączono w skład gromady wiejskiej Brzoza, co zachowano również po 1920 roku. Dalsze dzieje Stryszka związane były głównie z dziejami sołectwa Brzoza^[10].

W okresie międzywojennym miejscowość znalazła się w obrębie powiatu bydgoskiego^[10]. Od marca 1945 r. osada i leśnictwo Stryszek wchodziły w skład gromady Białebłota w gminie Bydgoszcz-wieś^[10]. Podczas reformy administracyjnej z 25 września 1954 r. Stryszek włączono do nowo utworzonej gromady Brzoza^[10]. W 1962 r. gromadę Brzoza zniesiono i przyłączono do gromady Nowa Wieś Wielka, z wyjątkiem miejscowości Prądki i Przyłęki, które znalazły się w gromadzie Białebłota. 1 stycznia 1973 r. z gromady Nowawieś Wielka wykształciła się gmina Nowa Wieś Wielka. W skład tej gminy wchodzi również sołectwo Brzoza ze Stryszkiem^[a].

Uwagi

Przypisy