Strzebowiska

Strzebowiska

wieś
Bacówka nad Strzebowiskami
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	leski
Gmina	Cisna
Liczba ludności (2011)	86[1][2]
Strefa numeracyjna	13
Kod pocztowy	38-607[3]
Tablice rejestracyjne	RLS
SIMC	0347910[4]
Położenie na mapie gminy Cisna Strzebowiska
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Strzebowiska
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Strzebowiska
Położenie na mapie powiatu leskiego Strzebowiska
49°10′53″N 22°23′53″E/49,181389 22,398056

Strzebowiska – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie leskim, w gminie Cisna^[4][5]. Do 1967 - Strubowiska.

Historia

Wieś prawa wołoskiego Strubowiska w latach 1551-1600, położona w ziemi sanockiej województwa ruskiego^[6].

Poprzednie nazwy: Zruboviszcze 1567; Strubowiszcze 1589; Strubowiszcza 1745; Strubowisko 1855; Strubowiska 1890-1967^[7]. Wieś lokowana była na prawie wołoskim, należała do XVIII wieku do rodu Balów^[8]. W 1932 przedstawiciele rodziny Borek-Prek ze Lwowa (zapisywanej także Borck Prek), Lucja, Klementyna i Ksawery ze Lwowa, objęli wieś we własność; od 1938 do 1938 właścicielem był Lucjan Borek-Prek, zamieszkujący w pobliskiej Kalnicy^[9][10]. Podobnie nabyli oni wieś Smerek^[11].

W 1880 roku wieś liczyła 36 domów i 250 mieszkańców, w tym 231 wyznania greckokatolickiego i 19 Żydów^[12]. W 1921 roku było 53 domy i 278 mieszkańców, a w 1938 roku 330 mieszkańców wyznania greckokatolickiego^[13]. Zabudowa wsi rozciągała się wzdłuż drogi wiejskiej odchodzącej na południe prostopadle od głównego traktu łączącego Strubowiska z sąsiednimi wsiami Przysłupem i Kalnicą^[14]. Po 1960 roku wieś została ponownie zasiedlona i powstało kilkanaście nowych domów^[15]. W 1995 roku wieś liczyła 14 domów i 51 mieszkańców^[13].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Północnym krańcami wsi przebiega droga wojewódzka nr 897. W latach 1900-1904 południowym skrajem Strubowisk poprowadzono prywatny odcinek kolei wąskotorowej z Majdanu do Kalnicy. Z powodu wąskiej doliny potoku Bystrego, tory tworzyły ostry zakręt w miejscu nazwanym Szpickiery (od niem. spietz Kehre – ostry zakręt), gdzie po 1914 roku zbudowano leśniczówkę^[16].

We wsi istniała cerkiew filialna pw. Narodzenia NMP zbudowana w 1843 roku, zniszczona po 1945 roku^[17].

Walki z UPA

21 marca 1945 miała miejsce bitwa kwaterującej we wsi sotni (kompanii) UPA pod dowództwem „Wesełego” z dwoma sowieckimi batalionami NKWD wspomaganymi przez oddział Wojska Polskiego i milicję z Cisnej^[13]. Część partyzantów była chorych na tyfus – ok. 70 było zdrowych^[13]. Po kilku godzinach walki partyzanci wycofali się, a wojsko spacyfikowało wieś. Większość domów została spalona. W walkach zginęło 13 lub 15 upowców i kilku żołnierzy^[13]. Większość mieszkańców wsi uciekła, lecz z pozostałych zabito 17 osób, w tym dzieci (według innych relacji, ogółem liczba zabitych wraz z partyzantami wyniosła 84)^[13]. Było to jedno z najpoważniejszych starć z UPA na terenie Bieszczadów^[18]. Mieszkańcy później powrócili do wsi i mieszkali w szałasach lub zaczęli odbudowywać domy. Większość mieszkańców Strzebowisk w 1946 została pod przymusem wywieziona na Ukrainę. Pozostałe 30 osób (w tym dwie rodziny cygańskie) wysiedlono w kwietniu-maju 1947 roku na Pomorze Zachodnie w ramach akcji „Wisła”^[13]. Po deportacji nikt nie pozostał^[13].

Przypisy

Bibliografia

• Stanisław Kryciński (opr.): Bieszczady. Słownik historyczno-krajoznawczy. Część 2. Gmina Cisna. Warszawa: Wydawnictwo Stanisław Kryciński, 1996. ISBN 83-85531-07-6.

Linki zewnętrzne

• Strubowiska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 414 .
• Historia Strzebowisk

Gmina Cisna

• Siedziba gminy: Cisna

Wsie	Buk Cisna Dołżyca Kalnica Krzywe Przysłup Liszna Smerek Solinka Strzebowiska Wetlina Żubracze
Osady	Habkowce Moczarne
Integralne części wsi	Majdan (Cisna) Majdan (Liszna) Roztoki Górne Stare Sioło Zazwór
Miejscowości nieistniejące	Jaworzec Łopienka Ług Zawój