Strzegowo (województwo mazowieckie)

Ten artykuł od 2014-02 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł. (Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające). Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Strzegowo

wieś
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	mławski
Gmina	Strzegowo
Liczba ludności (2011)	2077[1][2]
Strefa numeracyjna	23
Kod pocztowy	06-445[3]
Tablice rejestracyjne	WML
SIMC	0127090[4]
Położenie na mapie gminy Strzegowo Strzegowo
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Strzegowo
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Strzegowo
Położenie na mapie powiatu mławskiego Strzegowo
52°53′37″N 20°17′05″E/52,893611 20,284722

Strzegowo (do 31 grudnia 1997 Strzegowo-Osada) – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie mławskim, w gminie Strzegowo^[5][4]. Leży nad Wkrą, przy DK7.

Miejscowość jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Anny, należącej do dekanatu strzegowskiego.

Do 1954 siedziba wiejskiej gminy Unierzyż. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie ciechanowskim.

Jest siedzibą urzędu gminy Strzegowo o charakterze rolniczym, z dotychczas jeszcze skromną lecz obiecująco rozwijającą się bazą agroturystyczną w okolicznych miejscowościach. We wsi tej, jest czynny dwugwiazdkowy hotel dysponujący 30 miejscami noclegowymi, w 15 pokojach. Funkcjonuje także kilka niewielkich przedsiębiorstw. Gmina Strzegowo posiada oczyszczalnię ścieków i nowe wysypisko odpadów oraz dobrze rozwiniętą infrastrukturę społeczną i oświatową. Oprócz szkoły podstawowej i gimnazjum jest tam również liceum ogólnokształcące. Gminny ośrodek kultury (GOK) oferuje dla dzieci i młodzieży zajęcia w sekcjach: plastycznej, tanecznej, komputerowej, strzeleckiej, sportowej (koszykówka i tenis stołowy) oraz nauki gry na syntetyzatorze. Dla wszystkich chętnych GOK oferuje: lokalne koncerty i imprezy, występy teatrzyku dziecięcego, chóru młodzieżowego, orkiestry dętej, młodzieżowego zespołu muzycznego. Gminna biblioteka poleca czytelnikom księgozbiór liczący ponad 26 000 woluminów. Prężnie działają instytucje opieki zdrowotnej oraz organizacje sportowe i kulturalne. Jest także całkiem bogata i świetnie zaopatrzona sieć różnych sklepów. Dla sympatyków sportu stoją do dyspozycji: boisko piłkarskie, sala gimnastyczna, stadion, strzelnica, kąpielisko sezonowe, bilard, a dla dzieci ogólnodostępny plac zabaw.

Historia

Pierwsza wzmianka o Strzegowie pochodzi z 1349^[7]. Dokument dotyczy odgraniczenia przez księcia płockiego Bolesława III dóbr uprawnych jego matki, księżnej Elżbiety. Wymienia on dziesięć miejscowości należących do kasztelanii wyszogrodzkiej, a wśród nich Strzegowo. Wchodziło ono w skład powiatu szreńskiego, na pograniczu ziemi płockiej i zawkrzeńskiej (Zawkrze), których naturalną granicę stanowiła rzeka Wkra. W wieku XV należało do Stanisława ze Strzegowa Sędziego Ziemi Zawkrzeńskiej. Natomiast pierwsza wzmianka na temat dóbr Strzegowa pochodzi z 1532 roku, kiedy to za sprawą biskupa płockiego Stanisława ustanowiona została parafia Strzegowo. Dokument znajdujący się w archiwum Konsystorza Płockiego stwierdza, że biskup Stanisław był ówczesnym właścicielem dóbr Strzegowo i Mdzewo. Następna informacja na temat właścicieli ww. dóbr pochodzi z 1686 roku. Ówczesny ich właściciel Piotr Mdzewski dokonał zapisu sumy trzech tysięcy złotych dla Konwentu Księży Dominikanów w Płocku. Kolejnymi właścicielami byli m.in.: ksiądz Stefan Antoni Mdzewski, Wojciech Rościszewski, Eleonora i Karol Mdzewscy i Józef Mdzewski, zmarły bezpotomnie, po którym w 1816 roku odziedziczyła Ludwika z Mdzewskich Sokołowska, siostra poprzedniego właściciela.

W 2019 roku rozważano nadanie praw miejskich miejscowości, gdyż spełniała ona wszystkie warunki.^[8] Zrezygnowano z tych planów, ze względu na duży sprzeciw mieszkańców. ^[9]

Zabytki

Wśród zachowanych zabytków na uwagę zasługuje stary, drewniany kościół pw. św. Anny na prawym, urwistym brzegu Wkry, zbudowany w 1756 r. Kościół posiada konstrukcję zrębową, wewnątrz wzmocniony liścicami, oszalowany, na podmurówce z kamieni polnych. Nawa prostokątna, prezbiterium węższe z zakrystią wydzieloną w trójbocznym zamknięciu. Od południa przy nawie i od północy przy prezbiterium znajdują się kruchty. Ołtarz główny z XVIII wieku (odnowiony w 1959 roku) o czterech kolumnach oplecionych winoroślą. Cokół ołtarza rokokowy. Obok kościoła drewniana, jednokondygnacyjna dzwonnica z XIX wieku, na rzucie kwadratu, konstrukcji słupowej, oszalowana i olistwowana. Przy kościele rosną dwa duże i bardzo stare dęby. Legenda głosi, że posadził je w czasie odpoczynku, polujący w tych stronach, król Kazimierz Wielki. W niewielkiej odległości od ww. kościoła znajduje się cmentarz grzebalny, a na nim m.in. odnowione kwatery: ułanów polskich, poległych w sierpniu 1920 r. w walce z Bolszewikami oraz żołnierzy poległych w walce z Niemcami we wrześniu 1939 r. Obecnie stary kościół pełni funkcję kaplicy przedpogrzebowej. Funkcje duszpasterskie przejął natomiast nowy, niedawno wybudowany murowany kościół, na lewym brzegu rzeki.

Społeczność żydowska

W okresie przed II wojną światową w Strzegowie mieszkało wielu Żydów, zajmujących się głównie handlem i rzemiosłem. Stanowili oni ponad 30% z niespełna 2 tys. mieszkańców tej osady. W osadzie była czynna, drewniana synagoga oraz żydowski cmentarz. W czasie wojny niemieccy okupanci dokonali niemalże całkowitej eksterminacji strzegowskich Żydów, stworzyli we wsi getto w którym przebywało ok. 2000 osób, a następnie wywieźli ich do obozów zagłady^[7]. Zdewastowany został także, położony w odległości ok. 1,5 km na południe od osady, kirkut. Synagoga spłonęła już po wojnie. Po wyzwoleniu żaden z dawnych mieszkańców narodowości żydowskiej do Strzegowa nie powrócił. W 2002 r. dokonano renowacji cmentarza, będącego miejscem pochówku dawnych, żydowskich mieszkańców osady. O uroczystym otwarciu zrekonstruowanego cmentarza w kwietniu 2004 r. pisali m.in. – mieszkająca obecnie w San Francisco – Nina Youkelson, w nostalgicznym artykule "Return to Strzegowo" oraz red. K. Jakubowski w "Tygodniku Ciechanowskim". "Tygodnik Ciechanowski" podał również, że niedługo po ww. uroczystości, dokonano profanacji odnowionego cmentarza.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Strzegowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 454 .