Strzelno

Strzelno
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Kościół pw. Świętej Trójcy w Strzelnie
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Powiat

mogileński

Gmina

Strzelno

Data założenia

XII wiek

Prawa miejskie

1231

Burmistrz

Dariusz Chudziński

Powierzchnia

4,46 km²

Wysokość

ok. 100 m n.p.m.

Populacja (31.12.2019)
• liczba ludności
• gęstość


5611[1]
1258,1 os./km²

Strefa numeracyjna

+48 52

Kod pocztowy

88-320

Tablice rejestracyjne

CMG

Położenie na mapie gminy Strzelno
Mapa konturowa gminy Strzelno, w centrum znajduje się punkt z opisem „Strzelno”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Położenie na mapie powiatu mogileńskiego
Mapa konturowa powiatu mogileńskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Strzelno”
Ziemia52°37′48″N 18°10′23″E/52,630000 18,173056
TERC (TERYT)

0409044

SIMC

0929598

Urząd miejski
ul. Cieślewicza 2
88-320 Strzelno
Strona internetowa

Strzelnomiasto w Polsce położone w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie mogileńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Strzelno. Leży 25 km na południe od Inowrocławia u zbiegu dróg krajowych DK15, DK25 i DK62[2]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa bydgoskiego. Ośrodek przemysłowy, centrum handlowo-usługowe dla okolicy.

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. Strzelno liczyło 5611 mieszkańców[1].

Położenie

Strzelno położone jest na pograniczu Kujaw i Wielkopolski. Miasto leży na Pojezierzu Gnieźnieńskim. Rzeźba terenu jest lekko pofałdowana. Miasto sąsiaduje z dużymi kompleksami leśnymi Lasów Miradzkich. Gleby w tym rejonie to żyzne czarnoziemy. Strzelno jest ważnym, drogowym węzłem komunikacyjnym o znaczeniu krajowym. W pobliżu znajduje się Jezioro Pakoskie.

Historia

Rotunda Świętego Prokopa w 1939 roku

Powstanie miasta związane jest z osobą Piotra Włostowica, wojewody Bolesława Krzywoustego. Uważany jest on za fundatora kościoła św. Krzyża czyli kościoła św. Prokopa. W latach 80. XII wieku w ówczesnej wsi Strzelno założony został klasztor sióstr norbertanek. Kościół klasztorny nosił początkowo nazwę kościoła Świętej Trójcy, w latach późniejszych wezwanie zostało rozszerzone na Świętej Trójcy i Najświętszej Maryi Panny. Prawa miejskie Strzelno uzyskało w 1231 r.

Podczas rozbiorów miasto znajdowało się pod panowaniem pruskim. Do 1874 istniało pod nazwą „Strzelno”, po czym zniemczone na niem. „Strelno” (1875-1920). Miasto było siedzibą powiatu Strelno.[3] Wyzwolone zostało podczas powstania wielkopolskiego 2 stycznia 1919.

W 1901 roku wybudowano w Strzelnie gazownię, działającą do lat 60. XX wieku.

W czasach II Rzeczypospolitej Strzelno było siedzibą powiatu strzeleńskiego. Z tego okresu pochodzi również działający do dziś Szpital Rejonowy. Z początku XX wieku pochodzi większość kamienic w centrum.

Podczas II wojny światowej dochodziło do masowych aresztowań w Strzelnie. Niemcy likwidowali miejscową inteligencję, weteranów Powstania Wielkopolskiego, zakładników oraz Żydów z obozów inowrocławskich w Kurzebieli, na Kopcach, w lesie Amerykan pod Cienciskiem.

Urodził się tutaj laureat nagrody nobla i wybitny fizyk Albert Michelson. Mimo że wówczas teren znajdował się pod zaborem pruskim, zawsze i uparcie jako kraj urodzenia podawał Polskę.

Zabytki

Romańska rotunda św. Prokopa

W Strzelnie znajduje się jeden z najważniejszych zabytków sztuki romańskiej w Polsce – zespół zabudowań na wzgórzu św. Wojciecha (od 2018 pomnik historii)[4]:

Ponadto w mieście zachował się średniowieczny układ urbanistyczny oraz wiele kamienic z XIX-XX w.

Demografia

  • Piramida wieku mieszkańców Strzelna w 2014 roku[5], w oparciu o dane GUS.


Piramida wieku Strzelno.png

Zieleń miejska

W mieście znajduje się kilka parków. Największym jest park 750-lecia znajdujący się przy ulicy Parkowej. Poza nim są inne tereny zielone. W granicach Strzelna położone są dwa cmentarze. Oba są nadal używane. Na terenie całego miasta są zieleńce i alejki.

Przy ul. Gimnazjalnej rosną 2 dęby szypułkowe o obwodach 240 i 310 cm objęte ochroną w 2020 roku jako pomniki przyrody[6].

Architektura i urbanizacja

Stare miasto składa się w większości z kamienic wybudowanych na początku XX wieku, ale także z romańskich zabytków. Są tu też osiedla domków jednorodzinnych i blokowisko. W południowo-zachodniej części miasta są tereny przemysłowe. Ogólnie cała zabudowa miasta jest zwarta.

Architektura
Rotunda św. Prokopa – ołtarz
Rotunda św. Prokopa – widok na emporę i fragment sklepienia
Półkoliste absydy
Wyjątkowe zdobienia na jednej z kolumn w kościele pw. Świętej Trójcy
Zabytkowe malowidła naścienne

Gospodarka

Najważniejszą częścią strzeleńskiej gospodarki są handel i usługi. Jest tu salon maszyn rolniczych i wyspecjalizowane sklepy. Znajdują się też tutaj markety wielkopowierzchniowe. Duże znaczenie ma też tradycyjny handel. Sklepiki zlokalizowane są w zabytkowych kamieniczkach, targowiskach i przeznaczonych do tego celu pawilonach. Nie oznacza to jednak, że nie ma tu przemysłu. Zakłady pracy zlokalizowane są pod miastem i na jego obrzeżach. Do największych można zaliczyć fabrykę firmy Sanplast, która produkuje m.in. wanny i kabiny prysznicowe. Duże znaczenie w rozwoju miasta ma bliskość dróg o znaczeniu krajowym, które krzyżują się w Strzelnie.

Transport

Przez miasto przebiegają drogi krajowe i wojewódzkie:

Co ciekawe, tyle samo dróg krajowych przechodzi np. przez Poznań, co świadczy o ważności Strzelna jako węzła komunikacyjnego.

Przez Strzelno przebiega nieczynna linia kolejowa łącząca Inowrocław i Mogilno.

Do Strzelna można dojechać autobusem. Linie autobusowe obsługuje kilku przewoźników z całego kraju. Bezpośrednie połączenie m.in. z Wrocławiem, Bydgoszczą, Toruniem, Włocławkiem.

Turystyka i kultura

Miasto jest bardzo atrakcyjne turystycznie ze względu na romańskie zabytki, ale także budynki z innych okresów. Jest tu dobrze rozwinięta baza noclegowa i gastronomiczna. Potrzebne dane można zdobyć w Informacji Turystycznej. Dużo terenów do spacerowania sprawia, poprzez bliskość ważnych dróg podróżni mogą się tu zatrzymać i odpocząć. Dojazd do najważniejszych obiektów jest oznakowany. Są tu dom kultury i kluby sportowe. Kino i inne rozrywki organizowane mieszkańcom przez dom kultury i miasto sprawiają, że można znaleźć dużo wrażeń.

Edukacja

Przedszkola

  • Przedszkole Miejskie nr 1 w Strzelnie
  • Przedszkole Miejskie nr 2 w Strzelnie

Szkoły podstawowe

  • Szkoła Podstawowa w Strzelnie

Gimnazja

  • Gimnazjum w Strzelnie
  • Gimnazjum w Jeziorach Wielkich z siedzibą w Strzelnie

Szkoły ponadgimnazjalne

  • Liceum Ogólnokształcące im. 1 Armii Wojska Polskiego
  • Zespół Szkół Zawodowych (Technikum: Handlowe, Mechaniczne, Ekonomiczne; Zasadnicza Szkoła Zawodowa)
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa im. J. Cieślewicza

Bezpieczeństwo

O bezpieczeństwo w Strzelnie dbają następujące instytucje zlokalizowane na terenie miasta:

Rodzaj SłużbySłużbaJednostkiAdres
RatowniczaOchotnicza Straż PożarnaJednostka Operacyjno-Techniczna (KSRG) Strzelnoul. Sportowa
RatowniczaPogotowie RatunkoweStacja Pogotowia Ratunkowegoul. Powstania Wielkopolskiego
PorządkowaPolicjaKomisariat Policjiul. Cieślewicza

Przynależność administracyjna

Historyczna przynależność polityczno-administracyjna Strzelna
OkresPaństwoZwierzchnośćJednostka administracyjna
1887-1919Królestwo PrusProwincja poznańska, powiat strzelneński
1919-1932PolskaRzeczpospolita Polskawojewództwo poznańskie, powiat strzelneński
1932-1939PolskaRzeczpospolita Polskawojewództwo poznańskie, powiat mogileński
1939-1945III Rzeszaokupacja niemiecka/III RzeszaKraj Warty, Rejencja mogileńska
1939-1945Flaga PPP.svgPolskie Państwo PodziemneOkręg Poznań AK, Samodzielny Obwód Mogilno AK
1945-1950PolskaRzeczpospolita Polskawojewództwo poznańskie, powiat mogileński
1950-1952województwo bydgoskie, powiat mogileński
1950-1975Polska Rzeczpospolita Ludowawojewództwo bydgoskie, powiat mogileński
1975-1989województwo bydgoskie, rejon inowrocławski
1989-1998Rzeczpospolita Polska
od 1999województwo kujawsko-pomorskie, powiat mogileński, gmina Strzelno


Wspólnoty wyznaniowe

Sport

Strzelno, pomnik św. Wojciecha

W mieście jest hala widowiskowo-sportowa i stadion. Jest tu boisko „Orlik 2012” i obiekty sportowe na użytek mieszkańców. Działają następujące kluby sportowe:

  • Kujawianka Strzelno – piłka nożna
  • Alfa Strzelno – piłka ręczna
  • Mata Strzelno – piłka ręczna

Zobacz też

Przypisy

  1. a b Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-16].
  2. Google Maps [dostęp 2020-06-04].
  3. Marian Przybylski, Strzelno moje miasto - kontynuacja: Z dziejów Powiatu Strzeleńskiego - cz. 1 radosne początki, Strzelno moje miasto - kontynuacja, 17 kwietnia 2020 [dostęp 2021-04-08].
  4. Kujawsko-Pomorskie będzie miało jeszcze jeden Pomnik Historii
  5. Strzelno w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-04-08] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  6. Uchwała nr XXV/229/2020 RADY MIEJSKIEJ W STRZELNIE z dnia 29 września 2020 roku. [dostęp 2020-10-24].
  7. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-06-04].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Kuyavian-Pomeranian Voivodeship location map.svg
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.83 N
  • S: 52.28 N
  • W: 17.16 E
  • E: 19.88 E
Flag of Germany (1935–1945).svg
National flag and merchant ensign of Germany from 1935 to 1945.
Flaga PPP.svg
Flaga Armii Krajowej; symbol na fladze jest złożeniem liter "P" i "W", będących skrótem od "Polska Walcząca" (zob. Znak Polski Walczącej)
St Prokop Church Strzelno before 1939.jpg
St. Prokop church, Strzelno, Poland, before 1939
602353 kościół p.w. św. Prokopa Strzelno wnętrze (2).jpg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Andrzej5006 (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC0
602353 kościół p.w. św. Prokopa_Strzelno_wnętrze (2).jpg
602353 kościół p.w. św. Prokopa Strzelno lewa strona.jpg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Andrzej5006 (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC0
602353 kościół p.w. św. Prokopa_Strzelno_lewa strona.jpg
Strzelno, pomnik sw. Wojciecha.jpg
Autor: Krzysztof Dudzik (User:ToSter), Licencja: CC BY-SA 3.0
Pomnik św. Wojciecha w Strzelnie
Strzelno, kosciol sw. Trojcy 2.jpg
Autor: Krzysztof Dudzik (User:ToSter), Licencja: CC BY-SA 3.0
Kościół św. Trójcy w Strzelnie
Mogilno County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Mogilno County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 52.85 N
  • S: 52.47 N
  • W: 17.77 E
  • E: 18.37 E
Strzelno. Kościół norbertanek..JPG
Autor: Olerys, Licencja: CC BY-SA 3.0
Strzelno - kościół norbertanek (zabytek nr rejestr. A/827)
Strzelno zakrystia 1.jpg
Autor: Robert Niedźwiedzki, Licencja: CC BY 3.0
Fresk w zakrystii koscioła pw. św. Trójcy w Strzelnie
602353 kościół p.w. św. Prokopa Strzelno ołtarz główny.jpg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Andrzej5006 (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC0
602353 kościół p.w. św. Prokopa_Strzelno_ołtarz główny.jpg
Piramida wieku Strzelno.png
Autor: Polskawliczbach, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Piramida wieku mieszkańców Strzelna, 2014
Strzelno barokowe konfesjonały.jpg
(c) radomil, CC-BY-SA-3.0
Zespół pięciu barokowych konfesjonałów - Kościół Świętej Trójcy i Najświętszej Marii Panny w Strzelnie
Strzelno (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Strzelno, Polska
602353 kościół p.w. św. Prokopa Strzelno tył.jpg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Andrzej5006 (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC0
602353 kościół p.w. św. Prokopa_Strzelno_tył.jpg
POL Strzelno flag.svg
Flaga miasta i gminy Strzelno