Studion

Studion

Μονή Στουδίου

Ruiny monastyru, 2007
Państwo	Turcja
Miejscowość	Stambuł
Fundator	Flawiusz Studius
Styl	bizantyjski
Data budowy	463
Data zburzenia	1453
Położenie na mapie Stambułu Studion
Położenie na mapie Turcji Studion
40°59′46″N 28°55′43″E/40,996111 28,928611

Studion − klasztor w Konstantynopolu założony w 463 przez konsula Flawiusza Studiusa pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela na zachodnich obrzeżach miasta.

Mnichów w nim mieszkających nazywano od jego imienia studytami.

Historia

Szybko stał się bastionem obrony ortodoksji chrześcijańskiej, przeciwstawiając się doktrynom monofizyckim zawartym w Henotikonie cesarza Zenona Izauryjczyka. Klasztor nie przystąpił też do schizmy patriarchy Konstantynopola Akacjusza (484–519). W VIII-IX w. klasztor mocno był zaangażowany w walkę z ikonoklazmem. Igumen Saba wykazał nieprzejednane stanowisko w tej sprawie na soborze nicejskim II w 787 za cenę konfliktu z patriarchą Metodym Wyznawcą. Pod rządami igumena św. Teodora Studyty (zm. 826) klasztor stał się modelem monastycyzmu wschodniego i wiodącym przeciwnikiem ikonoklastów Nicefora I Genika i Leona V Armeńczyka. Na skutek IV wyprawy krzyżowej w 1204 popadł w kryzys a całkowicie odrodził się dopiero w 1290. Klasztor Studion zaczął ostatecznie podupadać wraz ze schyłkiem imperium bizantyjskiego. Ostatni mnisi rozproszyli się, a znaczna część klasztoru została zniszczona przez Turków w 1453. Bazylika klasztorna z V w. została zamieniona na meczet İmrahor.

Typikon studytów został zaadaptowany na początku XX w. przez metropolitę lwowskiego Andrzeja Szeptyckiego, założyciela greckokatolickich studytów, nawiązujących do duchowości klasztoru Studion.

Bibliografia

• Alexander Van Millingen: Byzantine Churches in Constantinople, Their History and Architecture. Londyn: 1912, s. 35–61. (ang.)
• Jean Ebersolt, Adolphe Thiers: Les églises de Constantinople. Paryż: 1913, s. 3–18. (fr.)
• Alexander Kazhdan, Alice-Mary Talbot, Anthony Cutler: Stoudios Monastery. W: Oxford Dictionary of Byzantium. New York–Oxford: Oxford University Press, 1991, s. 1960–1961. ISBN 978-0-19-504652-6. (ang.)