Studium w szmaragdzie

Studium w szmaragdzie
A Study in Emerald
Autor

Neil Gaiman

Typ utworu

nowela fantasy

Data powstania

2003

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

Stany Zjednoczone

Język

angielski

Data wydania

2003 (w antologii Shadows Over Baker Street)

Wydawca

Del Rey Books

Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego

2006 (w zbiorze Rzeczy ulotne)

Wydawca

Wydawnictwo Mag

Przekład

Paulina Braiter-Ziemkiewicz

Studium w szmaragdzie (oryg. ang.  A Study in Emerald) – nowela fantasy brytyjskiego pisarza Neila Gaimana. Opublikowana po raz pierwszy w antologii Shadows Over Baker Street w 2003, a następnie w zbiorze Fragile Things (2006). W polskim tłumaczeniu Pauliny Braiter-Ziemkiewicz ukazała się w miesięczniku Nowa Fantastyka (nr 4 (283) 2006), a następnie w zbiorze Rzeczy ulotne (Wydawnictwo Mag, 2006)[1].

Otrzymała w 2004 nagrody: Hugo za najlepszą miniaturę literacką oraz Locusa za najlepszą nowelę[2], a także polską nagrodę Sfinks za najlepsze opowiadanie zagraniczne w 2007[3].

Tytuł nawiązuje do Studium w szkarłacie Arthura Conana Doyle’a, pierwszej powieści o Sherlocku Holmesie.

Treść

Narrator, weteran z wojny w Afganistanie opowiada o dochodzeniu, które prowadzi jego współlokator, detektyw doradca z Baker Street, wspomagający pracę inspektora Lestrade ze Scotland Yardu. Przedmiotem jest brutalne morderstwo dokonane na członku jednego z rodów panujących Europy w slumsach londyńskiej dzielnicy Whitechapel. Ofiara nie jest jednak człowiekiem, a obcym, na co wskazuje jego nieludzki wygląd, liczba kończyn i zielona krew na ścianach. Detektyw i narrator zostają przyjęci w pałacu przez Królową Wiktorię, jedną z Wielkich Przedwiecznych, którzy pokonali ludzkość 700 lat temu, a teraz rządzą światem. Detektyw odkrywa, że za morderstwem stoi grupa restauracjonistów, osób, które sprzeciwiają się rządom obcych[4].

Kontekst literacki

Nowela łączy w sobie realia dwóch cykli literackich: powieści i opowiadań kryminalnych o Sherlocku Holmesie Arthura Conana Doyle’a i opowiadań o mitologii Cthulhu H.P. Lovecrafta.

Oryginalność tekstu polega na odwróceniu schematu, znanego z opowiadań Doyle’a. Czytelnik na początku, śledząc fabułę podobną do akcji Studium w szkarłacie, uznaje, że narratorem jest doktor Watson, zaś detektywem Sherlock Holmes. W trakcie utworu okazuje się, że Holmes (występujący tu pod fałszywym nazwiskiem Sherry Vernet i pseudonimem Rache) i Watson są ściganymi restauracjonistami, którzy mordują obcych uzurpatorów. Tropy pozostawione przez autora wskazują, że detektywem jest tu profesor Moriarty, zaś narrator to jego współpracownik, pułkownik Sebastian Moran, najwięksi wrogowie Holmesa w cyklu Conan Doyle’a[5].

Adaptacje

Brytyjski projektant gier Martin Wallace stworzył grę planszową na podstawie noweli, wydaną w październiku 2013 r.[6]

W czerwcu 2018 Dark Horse Comics opublikowało graficzną adaptację opowiadania autorstwa Rafaela Scavone, Rafaela Albuquerque i Dave’a Stewarta[7].

Przypisy

  1. Neil Gaiman, [w:] encyklopediafantastyki.pl [online] [dostęp 2020-03-16].
  2. Title: A Study in Emerald (ang.). ISFDB. [dostęp 2020-03-16].
  3. Studium w szmaragdzie [opowiadanie] (pol.). Fantasta. [dostęp 2020-03-16].
  4. mw: „Studium w szmaragdzie” – opowiadanie Neila Gaimana o Sherlocku Holmesie w świecie Cthulhu doczeka się komiksowej adaptacji (pol.). Booklips, 2017-10-04. [dostęp 2020-03-16].
  5. Alicja Urbanik: Czy Sherlock Holmes może się pomylić?. W: Kryminał gatunek poważ(a)ny. T. I. Kryminał a medium (literatura-teatr-film-serial-komiks). Toruń: ProLog, 2015, s. 52-54. ISBN 978-83-941843-3-9. [dostęp 2020-03-16]. (pol.)
  6. Mike Draven: Studium w szmaragdzie – recenzja (pol.). H.P. Lovecraft. Polski serwis, 2015-11-05. [dostęp 2020-03-16].
  7. Neil Gaiman's A Study in Emerald HC (ang.). Dark Horse. [dostęp 2020-03-16].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Paget holmes.png
Sherlock Holmes (r) and Dr. John H. Watson. Illustration by Sidney Paget from the Sherlock Holmes story The Greek Interpreter, which appeared in The Strand Magazine in September, 1893. Original caption was "HOLMES PULLED OUT HIS WATCH."
Gaiman, Neil (2007).jpg
Autor: pinguino k from North Hollywood, USA, Licencja: CC BY 2.0
English writer Neil Gaiman. Taken at the 2007 Scream Awards.