Studnia Trzech Braci

Studnia Trzech Braci

nr rej. : - R/378/53 z 24.02.1953 (woj. katowickie) - A/1022/22 z 18.07.2022 (woj. śląskie)[1]
(c) Photo: Hons084 / Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0 pl żeliwna altana nad studnią
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Cieszyn
Adres	ul. Trzech Braci 43-400 Cieszyn
Typ budynku	studnia z zadaszeniem
Ważniejsze przebudowy	1868
Położenie na mapie Cieszyna Studnia Trzech Braci
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Studnia Trzech Braci
Położenie na mapie województwa śląskiego Studnia Trzech Braci
Położenie na mapie powiatu cieszyńskiego Studnia Trzech Braci
49°44′54,12″N 18°37′51,21″E/49,748367 18,630892

Studnia Trzech Braci – istniejąca prawdopodobnie od średniowiecza studnia miejska w Cieszynie. Obecnie zabezpieczona żeliwną, neogotycką altaną z 1868 roku, mającą stanowić pamiątkę legendarnego spotkania przy studni trzech braci – założycieli Cieszyna. Jeden z symboli miasta Cieszyna.

Podanie o założeniu Cieszyna

Tekst (jego łacińska wersja jest chronostychem) znajdujący się na altanie Studni Trzech Braci głosi:

Nie jest znany okres, w jakim powstało podanie o założeniu Cieszyna, wielu historyków wskazuje jednak, że mogło ono powstać w połowie XIX wieku, po okresie Wiosny Ludów, w środowisku polskich działaczy narodowych na Śląsku Cieszyńskim. Podanie to miało wskazywać, że nazwa miasta wywodzi się od polskiego słowa „cieszyć”.

Współcześni naukowcy są zgodni, że zarówno samo podanie, jak i ten sposób wywodzenia nazwy Cieszyna są mało prawdopodobne. Mimo tego za symboliczną datę powstania miasta, zgodnie z powyższym podaniem, przyjmuje się rok 810. W rzeczywistości data powstania miasta trudna jest do ustalenia, bowiem najstarsze znane wzmianki pisemne o Cieszynie pochodzą z roku 1155, a badania archeologiczne wskazują na znacznie starsze ślady osadnictwa na terenie dzisiejszego miasta. Ponadto niektórzy za początek istnienia Cieszyna uważają założenie przez plemię Gołęszyców grodu zwanego Starym Cieszynem bądź Cieszyniskiem, który znajdował się kilka kilometrów na północ od dzisiejszego centrum miasta.

Historia studni

Studnia służyła już prawdopodobnie w średniowieczu i zaopatrywała mieszkańców i pobliski browar mieszczański w wodę. Trudno stwierdzić, od kiedy kojarzono ją z podaniem o założeniu Cieszyna i od kiedy nosi imię Trzech Braci. Jednak już w połowie XIX wieku z inicjatywy Pawła Stalmacha studnia została odnowiona, a w 1868 roku zabezpieczona żeliwną altaną, specjalnie w tym celu odlaną w hucie w Trzyńcu. Altana zbudowana została w formie wysokiego na ok. 3 metry graniastosłupa o podstawie sześciokątnej i częściowo ażurowych ścianach bocznych. Została nakryta blaszanym, ostrosłupowym daszkiem. Trzy ściany są zamknięte, pozostałe otwarte, wsparte na żeliwnych filarach. Wewnątrz umieszczono tablice z tekstem podania w językach polskim, łacińskim i niemieckim. Obecnie pozostały tylko napisy polski i łaciński, zaś środkową ścianę zajmuje okolicznościowa płaskorzeźba, dzieło cieszyńskiego rzeźbiarza Jana Raszki^[2]. Od czasu zbudowania altany Studnia Trzech Braci stała się jednym z symboli miasta i jest chętnie odwiedzana przez zwiedzających Cieszyn turystów. Studnia znajduje się przy stromej, brukowanej kocimi łbami uliczce Trzech Braci (pomiędzy ulicami Śrutarską i Sejmową), naprzeciwko najwyższego budynku starego miasta. Tradycja nakazuje wrzucać monety do studni, aby kiedyś móc znów się tu znaleźć.

Przypisy