Styl homerycki
Ten artykuł należy dopracować |
Styl homerycki − sposób pisania wzorowany na eposach Homera: Iliadzie i Odysei. Styl ten cechuje się obecnością stałych epitetów, porównań homeryckich, wzniosłością (występuje patos), inwokacją, heksametrem, hiperbolami a także obecnością rozbudowanych, realistycznych opisów, powodujących retardację, czyli spowolnienie akcji utworu. Występują też stałe formułki na wprowadzenie i zakończenie oraz przenikanie się świata bogów i ludzi. Najważniejszym przykładem naśladowania stylu Homera była jeszcze w starożytności Eneida Wergiliusza. Schematy oryginalnych eposów greckiego poety powielały też epickie poematy renesansowe, między innymi Luzjady Camõesa. W siedemnastym wieku próba stworzenia eposu dorównującego dziełom Homera, ale opartego na tradycji chrześcijańskiej, był Raj utracony Johna Miltona. Dla porównania warto przytoczyć formuły otwarcia kilku eposów europejskich.
- Gniew, bogini, opiewaj Achilla, syna Peleusa,
- zgubę niosący i klęski nieprzeliczone Achajom,
- (Homer, Iliada, tłum. Kazimiera Jeżewska)
- zgubę niosący i klęski nieprzeliczone Achajom,
- Muzo! Męża wyśpiewaj, co święty gród Troi
- Zburzywszy, długo błądził i w tułaczce swojej
- Siła różnych miast widział, poznał tylu ludów
- Zwyczaje, a co przygód doświadczył i trudów!
- (Homer, Odyseja, tłum. Lucjan Siemieński)
- Zburzywszy, długo błądził i w tułaczce swojej
- Broń i męża opiewam, co z Troi wybrzeża.
- Do Italii, gnan losem, pierwszy na brzeg zmierza.
- (Wergiliusz, Eneida, tłum. Tadeusz Karyłowski)
- Do Italii, gnan losem, pierwszy na brzeg zmierza.
- Wojnę pobożną śpiewam i Hetmana,
- Który święty grób Pański wyswobodził;
- O, jako wiele dla Chrystusa Pana
- Rozumem czynił i ręką dowodził.
- (Torquato Tasso, Jerozolima wyzwolona, tłum. Piotr Kochanowski)
- Który święty grób Pański wyswobodził;
- As armas e os barões assinalados,
- Que da ocidental praia Lusitana,
- Por mares nunca de antes navegados,
- Passaram ainda além da Taprobana,
- Em perigos e guerras esforçados,
- Mais do que prometia a força humana,
- E entre gente remota edificaram
- Novo Reino, que tanto sublimaram;
- (Luís Vaz de Camões, Os Lusíadas)
- Que da ocidental praia Lusitana,
- Of Man's first disobedience, and the fruit
- Of that forbidden tree whose mortal taste
- Brought death into the World, and all our woe,
- With loss of Eden, till one greater Man
- Restore us, and regain the blissful seat,
- Sing, Heavenly Muse, that, on the secret top
- Of Oreb, or of Sinai, didst inspire
- That shepherd who first taught the chosen seed
- In the beginning how the heavens and earth
- Rose out of Chaos:
- (John Milton, Paradise lost)
- Of that forbidden tree whose mortal taste
W przytoczonych urywkach można zauważyć inwokację[1] do bogini lub Niebiańskiej Muzy i ekspozycję głównego tematu: gniewu Achillesa, broni i mężczyzny, wojny pobożnej i pierwszego nieposłuszeństwa ludzkiej rasy. Przenikanie się świata nadprzyrodzonego i ludzkiego widać najwyraźniej w Raju utraconym. Również w Upadku Niniwy Edwina Atherstone'a nad wszystkim czuwa Opatrzność, która postanowiła doprowadzić do klęski króla Sardanapala i za swoje narządzie wybrała księcia Arbacesa, a na pośrednika kapłana Belezisa. U wspomnianego Atherstone'a możemy zaobserwować występowanie wielu rozbudowanych porównań.
- Meantime, in conflict hot and terrible,
- The Babylonian foot against the horse
- Of Jerimoth contended. Like the blast
- Of hurricane through the ripe field of corn,
- Rending, wide scattering, breaking down,--came he
- On that scared host--all unprepared, unranked
- The Babylonian foot against the horse
Dla eposów charakterystyczne są długie wyliczenia, w szczególności przedstawienie wyruszających do boju bohaterów i oddziałów.
Przypisy
- ↑ Porównaj: Janusz Sławiński, Inwokacja, [w:] Michał Głowiński, Teresa Kostkiewiczowa, Aleksandra Okopień-Sławińska, Janusz Sławiński, Słownik terminów literackich, Wrocław 2002.