Stynka

Stynka

Osmerus eperlanus[1]
(Linnaeus, 1758)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	stynkokształtne
Rodzina	stynkowate
Rodzaj	Osmerus
Gatunek	stynka
Synonimy
Eperlanus vulgaris Valenciennes, 1842-56 Osmerus abbottii Cope, 1870 Osmerus eperlanus eperlanus (Linnaeus, 1758) Osmerus eperlanus schonfoldi McAllister, 1984 Osmerus eperlanus spirinchus (Pallas, 1814) Salmo eperlanomarinus Bloch, 1782 Salmo eperlanus Linnaeus, 1758 Salmo spirinchus Pallas, 1814
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
najmniejszej troski

Stynka^[3] (Osmerus eperlanus) – anadromiczna ryba z rodziny stynkowatych (Osmeridae).

Występowanie

Wody przybrzeżne Europy od północnej Hiszpanii po Morze Bałtyckie i rzekę Peczorę. Żyje także w Morzu Białym. W Wielkiej Brytanii i Irlandii spotykana w rzekach. Populacje jeziorowe lub wędrowne, odbywające wędrówki między jeziorem a rzeką spotykane są w Norwegii, Danii, państwach nadbałtyckich i w Rosji. W Polsce spotykana w Zalewie Szczecińskim, Zatoce Gdańskiej i Zalewie Wiślanym oraz w głębszych jeziorach na północy kraju. Jest wrażliwa na eutrofizację i zanieczyszczenia. Żyje w strefie otwartej toni wodnej. Jej liczebność spada.

Cechy morfologiczne

Ciało wydłużone, wrzecionowate, o długości do 30 cm, pokryte dużymi, przezroczystymi łuskami. Dolna szczęka lekko wysunięta do przodu, zęby stosunkowo duże. Płetwa tłuszczowa obecna. Ubarwienie zmienne, zależne od koloru wody, grzbiet ciemniejszy, boki srebrzyste.

Odżywianie

Jest niemal wszystkożerna. Młode osobniki zjadają okrzemki, oczliki i wrotki, starsze zjadają głównie zooplankton oraz larwy ochotkowatych. W drugim roku życia staje się drapieżnikiem. Duże sztuki zjadają głównie małe osobniki własnego gatunku oraz niewielkie jazgarze. Wiosną żywi się głównie wylęgiem. W czasie tarła nie pobiera pokarmu.

Rozród

Dojrzałość płciową uzyskuje w 2 roku życia. Tarło odbywa głównie nocą, od II do V – w zależności od temperatury. Trze się stadnie w płytkich wodach (do 1 m) rzek lub jezior, na dnie piaszczystym lub kamienistym. Wędruje do 30 km w górę rzeki. Po złożeniu i napęcznieniu ikry zewnętrzna błona jajowa pęka i tworzy rodzaj podstawki przytwierdzającej ją do podłoża. Inkubacja, przy temperaturze 6 stopni Celsjusza trwa ponad miesiąc. Larwy po wykluciu mają 5–6 mm długości. W woreczkach żółtkowych znajduje się oleista kuleczka, która ułatwia pływanie. Po osiągnięciu 4–5 cm młode spływają do morza. W pierwszym roku życia osiągają 8 cm długości. Zazwyczaj żyją 2–3 lata, choć mogą dożyć nawet 8 lat.

Znaczenie gospodarcze

Stynka ma duże znaczenie gospodarcze. Mięso o charakterystycznym zapachu świeżego ogórka jest przetwarzane na konserwy rybne oraz wykorzystywane w produkcji pasz dla zwierząt i tranu.

Przypisy

Bibliografia

• Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
• Josef Reichholf, Gunter Steinbach, Claus Militz: Wielka encyklopedia ryb : słodkowodne i morskie ryby Europy. Wiśniewolski Wiesław (tłum.). Warszawa: Muza, 1994. ISBN 83-7079-317-7.
• Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby słodkowodne. Leksykon przyrodniczy. Henryk Garbarczyk, Eligiusz Nowakowski i Jacek Wagner. Warszawa: Świat Książki, 1997. ISBN 83-7129-441-7.
• Osmerus eperlanus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org [dostęp 2 października 2009]