Sułtanat Ternate

Sułtanat Ternate
Kesultanan Ternate
1257–1914
Język urzędowy

ternate

Stolica

Ternate

Ustrój polityczny

monarchia

Typ państwa

sułtanat

Data powstania

1257 r.

Anektowany przez

Holenderskie Indie Wschodnie
1914 r.

Religia dominująca

islam (od 1486)

Mapa
Największy zasięg Sułtanatu Ternate

Sułtanat Ternate (indonez. Kesultanan Ternate) – państwo historyczne na terenie dzisiejszej Indonezji, położone w archipelagu Moluków. Powstało w 1257 r. jako Królestwo Gapi[1], przy czym później zmieniło nazwę na Ternate[2]. Należy do najstarszych królestw muzułmańskich w archipelagu indonezyjskim[3]. Państwo Ternate było jednym z czterech tego typu królestw w regionie, obok Tidore, Bacanu(ang.) i Jailolo[4].

Władca Zainal Abidin (1486–1495?) przyjął tytuł sułtana, przekształcając państwo w sułtanat[2][3].

Złoty wiek państwa Ternate przypadł na okres panowania sułtana Babullaha (1570–1583)[1], kiedy to doszło do ekspansji jego terytorium[5]. Państwo objęło terytorialnie większą część wschodniej Indonezji (m.in. północne i południowo-wschodnie Sulawesi, w tym wyspę Buton i region Minahasa, a także część zachodniej Nowej Gwinei) oraz fragment południowych Filipin (wyspa Mindanao)[6]. W okresie od XV do XVII w. Ternate było centrum regionalnej potęgi politycznej oraz głównym producentem goździków[1]. Rywalizowało z Sułtanatem Tidore[7][8]. Odegrało rolę w rozprzestrzenianiu islamu we wschodniej części dzisiejszej Indonezji[8][9]. Współcześnie wyspa należy do Indonezji i nie funkcjonuje jako samodzielny byt polityczny[10][11].

Na terenie państwa posługiwano się językiem ternate oraz malajskim. Mowa rdzennych mieszkańców wyspy jest jednym z dwóch – obok blisko spokrewnionego języka tidore – autochtonicznych języków papuaskich, które wykształciły formę pisaną przed przybyciem Europejczyków[12][13]. Ponadto z Sułtanatu Ternate pochodzą jedne z najstarszych zanotowanych zabytków piśmiennictwa malajskiego, będące także wczesnym przykładem użycia języka malajskiego jako nieojczystego[14].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c Muzaffar Husain Syed, Syed Saud Akhtar, B. D. Usmani: Concise History of Islam. New Delhi: Vij Books India Pvt Ltd, 2011, s. 332. ISBN 978-93-82573-47-0. OCLC 868069299. (ang.).
  2. ↑ a b Martijn Theodoor Houtsma, Sir Thomas Walker Arnold, René Basset, Richard Hartmann, Arent Jan Wensinck: The Encyclopaedia of Islām: A Dictionary of the Geography, Ethnography and Biography of the Muhammadan Peoples. T. 4. E. J. Brill Limited, 1934, s. 727. OCLC 39715711. (ang.).
  3. ↑ a b Kingdom of Gapi / Sultanate of Ternate. History of Culture. [dostęp 2020-06-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-05)]. (ang.).
  4. ↑ Studi awal bahasa & kebudayaan Gamkonora: ekologi bahasa di wilayah pesisir dan pedalaman. Jakarta: Lembaga Ilmu Pengetahuan Indonesia, 2010, s. 22. ISBN 978-979-799-583-6. OCLC 714113574. (indonez.).
  5. ↑ Abd Rahman Hamid: Jejak Arung Palakka di Negeri Buton. Makassar: Pustaka Refleksi, 2008, s. 26. ISBN 978-979-3570-89-1. OCLC 300278612. (indonez.).
  6. ↑ Leontine E. Visser: Foreign Textiles in Sahu Culture. W: Mattiebelle Gittinger (red.): To Speak with Cloth: Studies in Indonesian Textiles. Los Angeles: Museum of Cultural History, University of California, 1989, s. 81–90. ISBN 978-0-930741-17-4. OCLC 20970370. [dostęp 2020-06-05]. (ang.).
  7. ↑ John Braithwaite, Valerie Braithwaite, Michael Cookson, Leah Dunn: Anomie and Violence: Non-truth and Reconciliation in Indonesian Peacebuilding. Canberra: ANU E Press, 2010, s. 197. DOI: 10.26530/OAPEN_458801. ISBN 978-1-921666-23-0. OCLC 516510060. [dostęp 2022-10-21]. (ang.).
  8. ↑ a b Hans Hägerdal. Trajectories of the early-modern kingdoms in eastern Indonesia: Comparative perspectives. „HumaNetten”, s. 66–87, 2016. DOI: 10.15626/hn.20163704. ISSN 1403-2279. [dostęp 2022-10-21]. (ang.). 
  9. ↑ Leonard Andaya: The Spread of Islam. W: World and Its Peoples: Eastern and Southern Asia. T. 10. New York: Marshall Cavendish, 2008, s. 1336–1337. ISBN 978-0-7614-7643-6. OCLC 80020223. [dostęp 2022-09-13]. Cytat: The Moluccan kingdoms of Ternate and Tidore then brought the new faith to their subject islands farther east and to the coasts of Papua. (ang.).
  10. ↑ Peter Levenda: Tantric Temples: Eros and Magic in Java. Lake Worth, FL: Nicolas-Hays, Inc., 2011, s. 44. ISBN 978-0-89254-169-0. OCLC 719427754. (ang.).
  11. ↑ Ch. F. van Fraassen: Ternatan/Tidorese. [w:] Encyclopedia of World Cultures [on-line]. Encyclopedia.com. [dostęp 2022-09-23]. (ang.).
  12. ↑ Holger Warnk, The coming of Islam and Moluccan-Malay culture to New Guinea c.1500–1920, „Indonesia and the Malay World”, 38 (110), 2010, s. 109–134, DOI: 10.1080/13639811003665454, ISSN 1363-9811, OCLC 4839504188 (ang.).
  13. ↑ Paul Michael Taylor, From mantra to mataráa: Opacity and Transparency in the Language of Tobelo Magic and Medicine (Halmahera Island, Indonesia), „Social Science & Medicine”, 27 (5), 1988, s. 425–436, DOI: 10.1016/0277-9536(88)90365-6, ISSN 0277-9536/88, OCLC 115847538 (ang.).
  14. ↑ James N. Sneddon: The Indonesian Language: Its History and Role in Modern Society. Sydney, NSW: UNSW Press, 2003, s. 62. ISBN 978-0-86840-598-8. OCLC 54106302. (ang.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Ruins of Kastella, Ternate.jpg
(c) Fifteen22 z angielskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0
A section of the ruins of Kastella on Ternate in 2012
Sultanat of Ternate in 1570.png
Autor: AtlasMapper, Licencja: CC BY 3.0
Sultanat of Ternate in 1580, under the sultan Babul'Allah.

Based under https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Majapahit_Empire.svg Resources used to create the map: 

   Majapahit, Kompas Daily, Jakarta Indonesia
   Latif, Chalid; Irwin Lay , ed. (1997) Atlas Sejarah Indonesia dan Dunia (Historical Atlas of Indonesia and World), PT Pembina Peraga, Jakarta
   (in indonesian) IPS Terpadu (Sosiologi, Geografi, Ekonomi, Sejarah), PT Grafindo Media Pratama, p. 219 ISBN: 9789797583378
Wikipédia
Ternate, Keraton.jpg
Autor: Kainjock, Licencja: CC BY-SA 4.0
Keraton (Sultan's palace) in the city of Ternate, Indonesia