Sub olea pacis et palma virtutis

Sub olea pacis et palma virtutis conspicua orbi regia Bohemiae Corona: Melodrama de Sancto Wenceslao
Kompozytor

Jan Dismas Zelenka

Opus/Oznaczenie

ZWV 175

Forma muzyczna

oratorium, opera

Czas powstania

1723

Tekst

Matouš Zill

Data premiery

12 września 1723

Miejsce premiery

Praga

Wykonawcy premiery

Jan Dismas Zelenka dyrygent

Czas trwania

160 min

Zlecone przez

prascy jezuici

Dedykacja

Karolowi VI Habsburgowi

Sub olea pacis et palma virtutis conspicua orbi regia Bohemiae Corona: Melodrama de Sancto Wenceslao (ZWV 175) – utwór dramatyczno-muzyczny Jana Dismasa Zelenki z 1723 roku, do libretta Matouša Zilla, napisany z okazji koronacji Karola VI Habsburga. W języku polskim tłumaczenie tytułu jest następujące: Pod drzewem oliwnym pokoju i palmą męstwa ukazała się światu królewska korona Czech: Melodramat św. Wacława.

Historia

Prascy jezuici, chcąc uświetnić koronację Karola VI Habsburga, zamówili skomponowanie uroczystego utworu dramatyczno-muzycznego u swego byłego ucznia, pracującego na dworze drezdeńskim Jana Dismasa Zelenki. Warstwa literacka dzieła dotyczy życia patrona Czech św. Wacława[1]. Premiera miała miejsce w obecności pary cesarskiej 12 września 1723 roku w audytorium Clementinum. Według libretta wystąpiło 150 wykonawców, prawie wszyscy pochodzenia czeskiego lub morawskiego. Libretto autorstwa Matouša Zilla, jezuickiego profesora retoryki w Pradze, argumentuje zasadność roszczenia Habsburgów do czeskiej korony poprzez wielowiekowe powiązanie ze św. Wacławem, czeskim patronem i jego zwycięstwem nad pogaństwem. Dzieło powstało w dobie podjętej przez jezuitów kontrreformacji[2].

Charakterystyka

Utwór, przeznaczony na orkiestrę i chór, składa się z uwertury, prologu, trzech aktów i epilogu. Jest dramatem szkolnym, zachowującym wszelkie normy jezuickiego ratio studiorum z tego okresu: tekst w języku łacińskim, brak ról kobiecych, zachowanie reguł retorycznych. Innowacyjne, jeśli chodzi o jezuicki dramat szkolny, jest użycie przez Zelenkę wyszukanej muzyki między sekcjami z tekstem mówionym. W oryginalnym wykonaniu znalazły się też sceny taneczne. Nie wiadomo, w których momentach zostały ostatecznie wprowadzone, ani jaką muzykę do nich wykonano[2][3].

Fragmenty kompozycji Zelenka wykorzystał w innych swoich utworach. Przykładowo w: Te Deum ZWV 145 z ok. 1724 roku, Angelus Domini descendit ZWV 161 z ok. 1723–1725 roku, motetach O magnum mysterium ZWV 171 oraz Proh! Quos criminis in clementia ZWV 172 powstałych odpowiednio w 1723 i 1728 roku[2].

Przypisy

  1. ↑ Radek Vogl: "Proslulá královská koruna česká" zazněla na Pražském hradě (cz.). legacy.blisty.cz, 2005-01-19. [dostęp 2022-05-08].
  2. ↑ a b c Geoffrey Chew: Sub olea pacis et palma virtutis: Melodrama de Sancto Wenceslao for choir and orchestra (ang.). repertoire-explorer.musikmph.de. [dostęp 2022-05-08].
  3. ↑ Zelenka Sub olea pacis et palma virtutis (ang.). gramophone.co.uk. [dostęp 2022-05-08].

Linki zewnętrzne