Subwencja
Subwencja (łac. subventio „zapomoga”) – nieodpłatna i bezzwrotna pomoc finansowa udzielana najczęściej przez państwo określonym podmiotom (np. partiom politycznym, jednostkom samorządu terytorialnego, prywatnym przedsiębiorstwom, organizacjom społecznym i osobom fizycznym) dla poparcia ich działalności.
Subwencja różni się od dotacji tym, że ma charakter roszczenia prawnego. Jeśli została zapisana w budżecie z przeznaczeniem dla określonej jednostki, musi zostać przekazana. Decyzję co do jej rozdysponowania, podejmuje organ, który ją otrzymał.
Subwencjonować (łac. subvenire „dopomagać”) – udzielać dotacji na określoną działalność.
Rodzaje subwencji
Wyróżnia się:
- subwencje ogólne – to pomoc finansowa udzielana przez państwo innym podmiotom na podstawie kryteriów obiektywnych np. liczby mieszkańców
- subwencje przedmiotowe – to bezzwrotna pomoc finansowa przeznaczana na realizację konkretnych zadań np. dopłata do kredytów dla rolników, dopłata do czynszów komunalnych itp. (tzn. na konkretny cel – celowość wydatkowania przyznawanych przez państwo środków)
wyróżnia się:
- subwencje oświatową - otrzymywaną przez gminy, powiaty i województwa przyznawaną wg zasad ustalonych przez MEN
- subwencje wyrównawczą - przyznawaną na rzecz gmin powiatów i województw których potencjał fiskalny stanowi w przypadku gmin mniej niż 92% średniej krajowej, powiatów 85% średniej krajowej, województw mniej niż 75%.
Subwencja dla partii politycznych
W Polsce od 2001 roku partie polityczne są finansowane za pomocą subwencji i dotacji. Zasady udzielania subwencji reguluje ustawa[1]. Do otrzymania subwencji uprawnione są partie, której członkowie wygrają wybory do sejmu lub senatu[2].
Dodatkowo partie otrzymują zwrot wydatków z kampanii w formie dotacji.
Zestawienie szacunkowych subwencji rocznych największych partii (w mln złotych) obliczanych po wyborach
| rok/partia | PiS | PO | PSL | SDPL | SLD | suma subwencji |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2005[3] | 22,1 | 20,8 | 7,7 | 4,6 | 11,7 | |
| 2008[4] | 35,3 | 38 | 14 | 3,3[5] | 13,5[5] | 107 |
| 2009[6] | 37,8 | 40,4 | 15,1 | 3,5 | 14,3 | 114,2 |
Zwolennicy istnienia tego systemu twierdzą iż daje on jawność finansowania partii. Na niekorzyść przemawia niemożność przebicia się w wyborach partii nowych, nie posiadających dużych funduszy.
Sprawozdanie finansowe
Dla uzyskania subwencji partie mają obowiązek składać:
- sprawozdania wyborcze (z finansowania wyborów)
- sprawozdania finansowe (coroczne finansowanie działalności).
Sprawozdania kontrolowane są przez PKW. Jeśli sprawozdanie zostanie odrzucone, partia traci uprawnienia do subwencji na następne trzy lata.
Odrzucenie sprawozdania o subwencję następuje w przypadku:
- prowadzenia przez partię polityczną działalności gospodarczej
- pozyskiwania środków finansowych ze zbiórek publicznych
- gromadzenia środków finansowych poza rachunkiem bankowym.
- przyjmowania środków finansowych ze źródeł niedozwolonych (w tym od cudzoziemców lub osób prawnych).
- finansowania kampanii wyborczej z pominięciem Funduszu Wyborczego oraz gromadzenie środków Funduszu poza specjalnie do tego przeznaczonym rachunkiem bankowym.
Przypisy
- ↑ Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 372)
- ↑ Prawo do subwencji ma partia, która otrzyma 3 proc. poparcia w całym kraju, oraz koalicja jeśli uzyska 6 proc. poparcia w całym kraju.
- ↑ źródło PAP: Subwencje budżetowe dla partii politycznych (pol.). [dostęp 2008-06-15].
- ↑ PAP 31.03.2008 20:24: Miliony dla partii z budżetu państwa (pol.). [dostęp 2008-06-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-11)].
- ↑ a b Koalicja LiD otrzyma ok. 19,5mln złotych. Suma podzielona będzie pomiędzy partie wchodzące w skład koalicji: SLD – 13,5 mln zł; SdPl – 3,3 mln zł; PD – 2,2 mln i UP 490 tys. zł rocznie.
- ↑ Krajowe Biuro Wyborcze: Finansowanie partii politycznych (pol.). [dostęp 2010-04-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 maja 2009)].