Sugajenko

Sugajenko

wieś
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	nowomiejski
Gmina	Kurzętnik
Strefa numeracyjna	56
Tablice rejestracyjne	NNM
SIMC	0845849
Położenie na mapie gminy Kurzętnik Sugajenko
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Sugajenko
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Sugajenko
Położenie na mapie powiatu nowomiejskiego Sugajenko
53°21′12,10″N 19°38′23,09″E/53,353361 19,639747

Sugajenko – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Kurzętnik. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego.

Wieś należy do parafii w Mrocznie (dekanat Rybno). Działa tu Koło Gospodyń Wiejskich (od ponad 40 lat) i Ochotnicza Straż Pożarna. Sugajenko jest wsią sołecką. Sołectwo obejmuje 617,78 ha, znajduje się w nim 54 gospodarstwa i 293 mieszkańców (dane z 2008 r.).

Historia

Z wizytacji z lat 1667-1672 wynika, że w tym czasie Sugajenko obejmowało 40 włók i należało do miatsa Chemłży. W 1706 r. wieś należała do parafii Mroczno i obejmowała 614 ha ziemi, w tym 519 ha ziemi ornej i 18 ha łąk. Ale były obsadzone tylko dwa siedliska. W 1731 roku wieś nadal należała do Chełmży i obejmowała 40 włók ziemi. Było dwóch sołtysów (łącznie 4 włóki) płacących czynsz w wysokości dwóch korców żyta i tyle samo pszenicy. Po korcu żyta i pszenicy od dwóch włók płacili także: Jakub Gburek, Bartłomiej Bendedycki, Frącek Nagórski, Maciej Kaczmarczk, Kazimierz Karczmarz, Marcin Szpak i Piotr Dannik. Pustych włók było 20. W 1773 r. ziemie w Sugajenku przejął rząd Prus i utworzono tu domenę państwową. W 1793 r. długi Chełmży wobec kapituły chełmińskiej były tak duże, że wystąpiono na drogą sądowa, by po długich negocjacjach spłaty rozłożyć na raty roczne a pieniądze miały pochodzić z czynszu uzyskanego z dzierżawy Sugajenka. 14 września 1874 r. ujęto bandę zbójecką, która od dłuższego czasu była postrachem okolicy i szczególnie dawała się we znaki mieszkańcom Sugajenka oraz Tylic. W 1885 r. we wsi były 93 domy a mieszkało 444 osób (386 katolików, 58 ewangelików). W 1887 r. do tutejszej szkoły uczęszczało 80 dzieci.

Po powstaniu państwa polskiego, w 1920 r. w Sugajenku pozostała tylko jedna rodzina niemiecka. W 1922 r. Sugajenko było gminą wiejską. W trzyklasowej szkole kierownikiem był Alfons Wróblewski. Przed 1939 r. Sugajenko należało do wójtostwa z siedzibą w Mrocznie a sołtysem w 1928 r. był niejaki Ponczykowski.

W czasie okupacji niemieckiej (druga wojna światowa) do obozu w Potulicach z Sugajenka wywieziono 6 osób dorosłych i pięcioro dzieci z rodzin: Dziukowskich, Kiejdrowskich, Raszkowskich, Romanowskich i Zarembów.

Po wojnie (1945) kierownikiem Publicznej Szkoły Podstawowej w Sugajenku był Sylwester Sendwicki, a od 1953 r. Stanisław Sarnowski, pracujący jako miejscowy nauczyciel od 1949 r.

Jednostką nadrzędną szkoły było Prezydium Powiatowej Rady Narodowej Wydział Oświaty w Nowym Mieście Lubawskim. W wyniku zmian organizacyjno-administracyjnych w 1975 r. Szkoła Podstawowa w Sugajenku została filią Szkoły Podstawowej w Brzoziu Lubawskim.

Za wieloletni wkład pracy pedagogicznej i działalność społeczno-kulturalną w 1974 r. uchwałą Rady Państwa, Stanisław Sarnowski, został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi^[1]. W 1972 r. uchwałą Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej otrzymał Złotą Odznakę Honorową „Zasłużony dla Warmii i Mazur”^[2]. W 1979 r. ukończył wyższe studia zawodowe. Po 1985 r. punktem filialnym szkoły kierowała Danuta Prucnal.

W 1973 sołectwo Sugajenko weszło w skład gminy Kurzętnik.

W 1992 punkt filialny szkoły został zlikwidowany, a dzieci przeszły do szkoły w Brzoziu Lubawskim.

16 września 2012 gmina Kurzętnik zorganizowała w Sugajenku dożynki gminno-parafialne, w których uczestniczyli m.in. Urszula Pasławska, podsekretarza stanu w Ministerstwie Skarbu Państwa, poseł Adam Żyliński oraz przedstawiciele ukraińskiej gminy Verhnii Verbizh^[3].

Zabytki

• Chałupa z drugiej połowy XIX w.

Ludzie związani z miejscowością

• W Sugajenku urodził się 27 grudnia 1899 roku Józef Leliwa Piotrowicz, kronikarz Ziemi Lubawskiej, pochodzący z rodziny szlacheckiej Jana i Bernardyny Piotrowiczów.
• Sołtysi – w 1928 r. Ponczykowski, Kazimierz Pawłowski (przed 2003), Daniel Radzimiński (od 2003 ).

Bibliografia

• Stanisław Grabowski, Z dziejów Kurzętnika i okolic. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 2008, 287 str., ISBN 978-83-205-4710-8
• Historia Mroczna i jego okolic
• OCHOTNICZA STRAŻ POŻARNA W SUGAJENKU
• Sugajenko, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 556 .

Przypisy