Sulioci

Mieszkaniec Souli według Louisa Dupré, ok. 1820.
1803 r. Turecki oddział atakuje wioskę, kobiety i dzieci wybiorą następnie skok w przepaść. Suliotki, obraz malarza francuskiego Ary Scheffera

Sulioci (gr. Σουλιώτες - Suliotes, Suliots) – chrześcijańska społeczność gminy Souli w Grecji uformowana w toku ustawicznych walk (głównie z islamskim otoczeniem) o tożsamość i fizyczne przetrwanie w czasach nowożytnych (XVII-XVIII wiek). Określenie etnicznej, czy narodowej przynależności jest problematyczne, należy przyjąć że Sulioci to autochtoniczna ludność bałkańska, będąca uciekinierami z różnych rejonów Epiru, Tesprotii i Czamerii, w przeszłości posługująca się językiem, zbliżonym do albańskiego i (równolegle) językiem greckim[1]. Sulioci zaistnieli na arenie międzynarodowej prowadząc krwawe walki z Ali Paszą (relacjonowane w prasie europejskiej). Hart ducha kobiet, po wyczerpaniu się amunicji, wybierających wraz z dziećmi śmierć w przepaści (1803 r.)[2], należy dziś do kanonu greckiego wychowania. Miejsce ich kaźni, góra Zalogos, wzbogacona monumentalnym zespołem pomnikowym, stanowi dziś cel szkolnych wycieczek[3].

W wojnie o niepodległość Grecji, w latach 1821-1828, Sulioci wyróżnili się m.in. w trakcie obrony ateńskiego Akropolu. Następnie kierowali uznawaną przez Greków za jedno ze szczytowych i najbardziej heroicznych wydarzeń (greckiej) historii, obroną miasta Mesolongion[4], następnie także przebiciem się przez pierścień otaczających głodujące miasto sił tureckich. Pozostałych obrońców napastnicy mordowali ze szczególnym okrucieństwem, wywołując wrzenie zachodniej opinii publicznej, w konsekwencji także szybką interwencję militarną państw zachodnich po stronie Grecji, w stopniu zabezpieczającym już grecką niepodległość[5].

Sulioci byli niegdyś liczącą kilkanaście tysięcy osób wspólnotą. Obecnie cztery historyczne wsie suliockie: Kakosouli, Kiafa, Navariko i Samoniva) zamieszkuje 748 osób, natomiast cała gmina Suli nominalnie[a]. liczy 10.951 mieszkańców[6].

Język

Pierwotnie Sulioci mówili własnym językiem będący formą (odmianą) dialektu czameryjskiego języka albańskiego. Po ciężkich stratach i znacznym rozproszeniu na pocz. XIX w. język Suliotów ulegał stopniowej hellenizacji aż do ostatecznego zaniku albańskiego substratu.

Znani Sulioci

Kostas Botsaris - grecki generał z czasów wojny o niepodległość, z pochodzenia Suliota
  • Kostas Botsaris
  • Markos Botsaris
  • Kitsos Tzavelas

Uwagi

  1. ↑ Grecy często deklarują gminę swego pochodzenia, czyli miejsce przechowywania rejestru urodzeń, jako swój adres stały. Mimo iż mieszkają w mieście, ich gmina rodzinna otrzyma wtedy więcej funduszy.

Przypisy

  1. ↑ źródło: 1821 Narodziny Narodu i Państwa (oryg. gr 1821 Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΕΝΟΣ ΕΘΝΟΥΣ-ΚΡΑΤΟΥΣ") - towarzysząca książkom seria filmów dokumentalnych uwypukla albańsko-chrześcijańskie korzenie Suliotów oraz ogólniej: okoliczność przenikania się i integracji, w tamtym okresie, ethnosów greckiego i chrześcijańsko-albańskiego, aż do utworzenia przez nie wspólnego, nowożytnego państwa i narodu greckiego.
  2. ↑ "HΠΕΙΡΟΣ" - przewodnik turystyczny po Epirze, praca zbiorowa. str.71
  3. ↑ "HΠΕΙΡΟΣ" - przewodnik turystyczny po Epirze, str.69
  4. ↑ Szczegółowe studium obrony Akropolu i Mesolongion zawarto w pracy 1821 Narodziny Narodu i Państwa - (oryg. gr 1821 Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΕΝΟΣ ΕΘΝΟΥΣ-ΚΡΑΤΟΥΣ")
  5. ↑ 1821 Narodziny Narodu i Państwa - ocena prof. Thanosa Weremisa.
  6. ↑ Greckie Ministerstwo Wewnętrznej Decentralizacji i E-administracji, decyzja nr 45892, [1]

Bibliografia

  • 1821 Narodziny Narodu i Państwa - (oryg. gr 1821 Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΕΝΟΣ ΕΘΝΟΥΣ-ΚΡΑΤΟΥΣ"), praca zbiorowa, kier. naukowe prof. Thanos Weremis, wyd I, Skai Biblio, Ateny 2010
  • "HΠΕΙΡΟΣ" - kompletny przewodnik turystyczny po Epirze, praca zbiorowa. str.71, wyd. EXPLORER, Ateny 2002, ​ISBN 960-8214-02-5​

Media użyte na tej stronie

The Souliot Women 1827.jpg
titre intégral Les femmes souliotes, voyant leurs maris défaits par les troupes d'Ali, pacha de Janina, décident de se jeter du haut des rochers. Peinture d'histoire dont le thème a été inspirée par le conflit qui opposa souliotes et turcs en 1803.
Kostas Botsaris - Greek Fighter.JPG
Kostas Botsaris (1792- 1853) - Greek Fighter of the 1821 Revolution. Brother of Markos Botsaris. Κώστας Κίτσου Μπότσαρης