Summa

Summa (śr. łac. suma, kapitał, treść) – średniowieczny gatunek literacki charakterystyczny zwłaszcza dla średniowiecznej filozofii i teologii scholastycznej. Summa jest całościowym kompendium, podręcznikiem mającym obejmować jakąś całą dziedzinę wiedzy albo całokształt myśli.

Gatunek rozwinął się zwłaszcza w wieku XIII.

Przykłady dzieł

• Summa theologiae (1266-73) – traktat teologiczno-filozoficzny św. Tomasza z Akwinu, jego najbardziej kompletne dzieło, będące obszerną syntezą nauk moralnych i politycznych w ujęciu teologicznym i metafizycznym.
• Summa contra gentiles (1264) – traktat teologiczno-filozoficzny św. Tomasza z Akwinu.
• Summa Logicae (łac. suma logiki) – dzieło Williama Ockhama napisane ok. roku 1323.
• Summa perfectionis (łac. summa doskonałości) – anonimowy traktat alchemiczny zawierający liczne przepisy alchemiczne oraz opisy procesów i aparatury chemicznej, napisany we Włoszech w XI albo XII w., przypisywany niejakiemu Gerberowi, który miał być rzekomo tożsamy z arabskim alchemikiem z VIII-IX w. Dżabirem ibn Hajjanem, postacią, jak się okazało, legendarną.
• Summa technologiae - dzieło filozoficzne Stanisława Lema, nawiązujące formą do summ średniowiecznych.

Bibliografia

• Władysław Kopaliński, Słownik mitów i tradycji kultury, OW RYTM, Warszawa 2003.