Superintendenci austriaccy

Superintendenci Kościołów Ewangelickich Augsburskiego i Helweckiego Wyznania w Austrii – powoływani na urząd superintendenta duchowni luterańscy (od 1783 roku) i reformowani (od 1784 roku) w Kościołach Ewangelickich Augsburskiego oraz Helweckiego Wyznania, do 1918 na terytorium tzw. Przedlitawii w monarchii Habsburgów, od 1806 Cesarstwie Austrii, od 1867 Austro-Węgrzech, a po jej upadku w funkcjonujących w Republice Austrii Kościele Ewangelickim Augsburskiego Wyznania i Kościele Ewangelickim Helweckiego Wyznania.

Kościół Ewangelicki Augsburskiego Wyznania

Wiedeń

Do roku 1947 superintendentura obejmowała Wiedeń, Dolną Austrię, Styrię i Karyntię, od 1947 tylko Wiedeń i częściowo przyległy obszar Dolnej Austrii.

Imię i nazwiskoLata urzędowania
Johann Georg Fock1783–1796
Johann Joachim Susemihl1796–1797
Johann Samuel Kaltenstein1797–1805
Johann Wächter1806–1827
Christian Heyser1834–1839
Ernst Pauer1845–1861
Andreas von Gunesch1862–1875
Karl Bauer1877–1895
Josef Winkler1895–1903
Carl Lichtenstettiner1905–1928
Johannes Heinzelmann1928–1945
Georg Traar1947–1972
Erich Wilhelm1972–1982
Werner Horn1982–2003
Hansjörg Lein2004–

Górna Austria

Do 1966 do superintendentury należały Górna Austria, Salzburg i Tyrol, później tylko Górna Austria.

Imię i nazwiskoLata urzędowania
Johann Christian Thielisch1783–1827
Johann Steller1832–1854
Johann Theodor Wehrenfennig1855–1856
Erich Martin Sääf1857–1880
Jakob Ernst Koch1880–1907
Friedrich Koch1908–1920
Jakob Ernst Koch1921–1936
Hans Eder1937–1940
Wilhelm Mensing-Braun1941–1966
Leopold Temmel1966–1980
Herwig Karzel1980–1990
Hansjörg Eichmeyer1990–2005
Gerold Lehner2005–

Czechy

W 1900 superintendentura została podzielona na Czechy Zachodnie i Wschodnie. Przestały one istnieć wraz z upadkiem Austro-Węgier.

Imię i nazwiskoLata urzędowania
Jan Láho1784–1785
Jan Barott1785
Štěpán Leška1786–1798
Johann Christoph Friedrich Götschel1798–1799
Karl Franz Hoenicka1800–1807
Michael Gottlieb Seihm1807–1828
Josef Krejčí1829–1844
Heřman Kryštůfek1845–1863
Jakub Beneš1863–1873
Daniel Bohumil Molnár1873–1889
Adam Ithamar Marian Koch1890–1900

Czechy Zachodnie

W 1900 superintendentura Czech została podzielona na część zachodnią i wschodnią[1]. Obie przestały istnieć wraz z upadkiem Austro-Węgier w 1918.

Imię i nazwiskoLata urzędowania
Albert Gummi1902–1918

Czechy Wschodnie

Imię i nazwiskoLata urzędowania
Karel Eduard z Lány1902–1903
Jan Jakub Kučera1903–1905
František Trnka1905–1917
Ferdinand Hresja1917–1918

Aš

Superintendentura powstała w 1869 i przestała istnieć wraz z upadkiem Austro-Węgier w 1918.

Imię i nazwiskoLata urzędowania
Traugott Alberti1870–1914
Emil Hildemann1914–1918

Morawy i Śląsk

Superintendentura do 1804 obejmowała również Galicję. Przestała istnieć wraz z upadkiem Austro-Węgier.

Imię i nazwiskoLata urzędowania
Jan Traugott Bartelmus1784-1809
Johann Georg Schmitz1810-1825
Andrzej Paulini1825-1829
Johann Georg Lumnitzer1830-1863
Karl Samuel Schneider1864-1882
Theodor Karl Haase1882-1909
Andrzej Krzywoń1909-1911
Andrzej Glajcar1912-1918
Martin Theodor Haase (superintendent-elekt)1918

Galicja i Bukowina

Superintendentura Galicji i Bukowiny powstała po podzieleniu morawsko-śląsko-galicyjskiej. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości superintendentura została przekształcona w 1920 w samodzielny Kościół Ewangelicki Augsburskiego i Helweckiego Wyznania w Małopolsce.

Imię i nazwiskoLata urzędowania
Joseph Paulini1804–1806
Samuel Bredetzky1806–1812
Johann Samuel Fuchs1813–1817
Friedrich Wilhelm Stockmann1817–1831
Adolf Theodor Haase1833–1870
Jacob Hönel1871–1885
Carl Gustav Zipser1886–1896
Hermann Hans Georg Fritsche1897–1924
Theodor Zöckler1924–1939[2]

Burgenland

Superintendentura powstała w 1924.

Imię i nazwiskoLata urzędowania
Theophil Beyer1924–1940
Gustav Albert Dörnhöfer1940–1962
Hans Gamauf1962–1975
Gustav Reingrabner1975–1994
Gertraud Knoll1994–2002
Manfred Koch2003–

Karyntia i Wschodni Tyrol

Superintendentura powstała w 1947.

Imię i nazwiskoLata urzędowania
Fritz Zerbst1947–1956
Gerhard Glawischnig1956–1968
Paul Pellar1968–1988
Herwig Sturm1988–1996
Joachim Rathke1996–2001
Manfred Sauer2002–

Dolna Austria

Superintendentura powstała w 1947.

Imię i nazwiskoLata urzędowania
Fritz Heinzelmann1947–1954
Valentin Schmidt1954–1962
Friedrich Mauer1962–1972
Heinz Schaefer1972–1977
Hellmut Santer1977–1998
Paul Weiland1998–

Salzburg i Tyrol

Superintendentura powstała w 1966.

Imię i nazwiskoLata urzędowania
Emil Sturm1966–1980
Wolfgang Schmidt1981–1995
Luise Müller1995–2012
Olivier Dantine2012–

Styria

Superintendentura powstała w 1947.

Imię i nazwiskoLata urzędowania
Leopold Achberger1947–1969
Martin Kirchschlager1969–1976
Dieter Knall1976–1983
Günter Matthias Rech1983–1987
Ernst-Christian Gerhold1987–1999
Hermann Miklas1999–

Biskupi

W 1949 powstał urząd biskupa.

Imię i nazwiskoLata urzędowania
Gerhard May1949–1968
Oskar Sakrausky1968–1983
Dieter Knall1983–1995
Herwig Sturm1995–2007
Michael Bünker2008–

Kościół Ewangelicki Helweckiego Wyznania

Austria

Obecnie Kościół ten składa się z jednej superintendentury obejmującej całe państwo, w tym mieszane zbory luterańsko-reformowane Vorarlbergu.

Imię i nazwiskoLata urzędowania
Carl Wilhelm Hilchenbach1785–1816
Justus Hausknecht1818–1834
Gottfried Franz1834–1873
Erhard Buschbeck1875–1882
Friedrich Otto Schack1883–1922
Gustav Zwernemann1925–1946
Johann Karl Egli1947–1952
Hermann Noltensmeier1952–1954
Volkmar Rogler1955–1968
Imre Gyenge1968–1986
Peter Karner1986–2004
Wolfram Neumann2004–2007
Thomas Hennefeld2007–

Czechy

Superintendentura przestała istnieć wraz z upadkiem Austro-Węgier.

Imię i nazwiskoLata urzędowania
Ferenc Kovács1784–1788
Samuel Szücs1788–1798
György Fazekas1798–1810
Lázsló Baka1810–1820
Matěj Kubeš1820–1855
František Filipi1857–1861
Jan Veselý1863–1889
Justus Emanuel Szalatnay1889–1910
Čeněk Dušek1910–1918

Morawy

Superintendentura przestała istnieć wraz z upadkiem Austro-Węgier.

Imię i nazwiskoLata urzędowania
Michal Blažek1796–1809
Jiří Opočenský1829–1842
Samuel von Nagy1842–1863
Jan Beneš1863–1883
Josef Totušek1884–1899
Ferdinand Císař1899–1918

Przypisy

  1. ↑ Evangelisch-lutherische Gemeinden in Böhmen, Mähren und Schlesien von 1781 bis 1918 (niem.)
  2. ↑ Artur Bachmann: Persönlichkeiten der galiziendeutschen Geschichte (niem.). W: Hilfskomitee der Galiziendeutschen e.V. [on-line]. [dostęp 2013-10-16].

Bibliografia