Superintendentura kaliska

Położenie geograficzne parafii

Superintendentura kaliska, także diecezja kaliska – jednostka organizacyjna Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Rzeczypospolitej Polskiej istniejąca w II Rzeczypospolitej i obejmująca grupę gmin kościelnych (zborów) czyli parafii tego Kościoła, mająca siedzibę w Kaliszu.

Superintendentura kaliska była kontynuacją dwóch poprzednich superintendentur kaliskich: ewangelicko-unijnej istniejącej w l. 1829-1849 i luterańskiej działającej w Królestwie Polskim, funkcjonującej na mocy ustawy rosyjskiej z dnia 20 lutego 1849, a następnie polskiej nowelizacji z dnia 27 kwietnia 1922^[1]^[2].

W l.1829-1849 w jej skład wychodziła parafia ewangelicko-reformowana w Żychlinie koło Konina i parafia ewangelicko-reformowana w Zelowie.

W 1925 do superintendentury należało 16 zborów i 6 filiałów^[3]. W 1938 liczyła 16 zborów i 7 filiałów^[4], a w 1939 liczba parafii wzrosła do 18, a filiałów zmalała do 4.

Superintendenci kaliscy

1829–1860 Ernest August von Modl^[a] (1794–1860), proboszcz w Kaliszu, luteranin, superintendent Generalnego Konsystorza Wyznań Ewangelickich, po 1849 superintendent luterański
1860–1869 Franciszek Jan Władysław Stockmann (1820–1869), proboszcz w Kaliszu
1869–1890 Karol Ludwik Teichmann (1826–1890) proboszcz w Turku, syn pastora Fryderyka Jakuba Ludwika Teichmanna
1890–1902 Ludwik Juliusz Daniel Muller (1825–1907), proboszcz w Piotrkowie Trubunalskim
1902–1910 Edward Ignacy Boerner (1843–1910), proboszcz w Zduńskiej Woli
1910–1914 Rudolf Buse (1871–1917), proboszcz w Grodźcu, w 1914 deportowany do Saratowa, gdzie zmarł
1915–1939 Edward Wende (1874–1949), proboszcz w Kaliszu, od 1937 superintendent komisaryczny diecezji

Dane statystyczne z 1923 roku

Parafia^[5]	Rok założenia^[5]	Liczba wiernych (1923)^[5]	Kościół parafialny	Ilustracja
Babiak	1780	1550	Dawny kościół ewangelicki w Babiaku (obecnie sklep)
Chodecz^[b]	1800	3000	Kościół ewangelicki w Chodczu
Dąbie	1806	3000	Kościół ewangelicko-augsburski w Dąbiu
Grodziec	1796	5700	Kościół ewangelicki w Grodźcu
Izbica Kujawska^[c]	1910	1517	Kościół poewangelicki w Izbicy Kujawskiej
Kalisz	1795	2000	Dawny kościół ewangelicki w Kaliszu
Koło	1835	1800	Kościół Opatrzności Bożej w Kole
Konin	1826	3500	Kościół Świętego Ducha w Koninie
Łask^[d]	1809	2800	Kościół św. Ducha w Łasku
Maślaki^[e]	1842	1540
Prażuchy	1808	3000	Kościół ewangelicki w Starych Prażuchach^[6]
Przedecz^[b]	1827	1940	Budynek Kamienicy w dawnym zamku w Przedczu
Sobiesęki	1808	1500
Sompolno	1840	5000	Kościół ewangelicko-augsburski w Sompolnie
Stawiszyn	1780	2800	Kościół ewangelicko-augsburski w Stawiszynie
Józefów (filia Stawiszyna)	1843	1750	2 domy modlitwy
Turek	1837	3300	Kościół ewangelicko-augsburski w Turku
Wieluń^[d]	1820	3000	Kościół ewangelicki w Wieluniu
Władysławów	1770	2000	Kościół ewangelicko-augsburski we Władysławowie
Zagórów	1840	1042^[f]
Lissewo-Pyzdry (filia Zagórowa)	1858	1042^[f]
Zduńska Wola	1831	4000	Kościół ewangelicko-augsburski w Zduńskiej Woli
Sieradz (filia Zduńskiej Woli)	1925	35 rodzin^[7]	Dawny kościół ewangelicki w Sieradzu