Surkonty
 Cmentarz żołnierzy AK na polu kołchozowym w Surkontach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet | |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy | +375 1594 |
| Kod pocztowy | 231399 Bolciszki |
| Tablice rejestracyjne | 4 |
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
 53°56′41″N 24°58′33″E/53,944722 24,975833 | |
Portal  Białoruś | |
Surkonty (biał. Сурканты[2], Сурконты) – wieś na Białorusi, w rejonie werenowskim obwodu grodzieńskiego, leżąca na skraju Puszczy Ruskiej, 20 km na północny zachód od Lidy.
Historia
Zaścianek szlachecki (okolica) położony był w końcu XVIII wieku w powiecie lidzkim województwa wileńskiego[3]. W dwudziestoleciu międzywojennym wieś leżała w Polsce, w województwie nowogródzkim, w powiecie lidzkim, w gminie Raduń. Po agresji ZSRR na Polskę w 1939 roku wieś znalazła się w granicach BSRR. W latach 1941-1944 była pod okupacją niemiecką.
21 sierpnia 1944 roku rozegrała się w tym miejscu pierwsza po 1939 roku regularna bitwa między oddziałami polskimi (Armia Krajowa) i Armii Czerwonej. W jej trakcie zginął m.in. ppłk Maciej Kalenkiewicz.
Od 1944 r. wieś ponownie leżała w BSRR. Od 1991 roku w Republice Białorusi.
Cmentarz żołnierzy polskich
Poległych pochowano, wobec sprzeciwu miejscowego proboszcza (narodowości litewskiej), obawiającego się represji, nie na parafialnym cmentarzu, ale w pobliżu mogiły powstańców styczniowych. Ksiądz poświęcił jednak przeznaczone na pochówek miejsce oraz wziął udział w pogrzebie. Za ten gest również był wzywany na przesłuchania[4]. Prowizoryczna mogiła żołnierzy zachowała się dzięki uporowi miejscowej ludności, która nie dopuściła do jej zaorania na potrzeby kołchozu[5]. Dopiero u schyłku istnienia ZSRR nadszedł klimat na godne upamiętnienie poległych Polaków. Wybudowano cmentarz, odsłonięty 8 września 1991 roku. Na pamiątkowym krzyżu umieszczono napis po polsku, ale władze nie zgodziły się na dopisanie, przeciw komu walczyli polegli[6].
25 sierpnia 2022 władze białoruskie zrównały cmentarz przy użyciu ciężkiego sprzętu[7].
Przypisy
- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu grodzieńskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku (ros.).
- ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гродзенская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2004, ISBN 985-458-098-9. (biał.)
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 88.
- ↑ J. Drużyńska, S. M. Jankowski, Wyklęte życiorysy, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2009, ISBN 978-83-7510-373-1, ss. 199-200.
- ↑ Jolanta Drużyńska, Stanisław Maria Jankowski, Wyklęte życiorysy, Poznań: Dom Wydawniczy REBIS, 2009, s. 213, ISBN 978-83-7510-373-1, OCLC 750586013.
- ↑ J. Drużyńska, S. M. Jankowski, Wyklęte życiorysy, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2009, ISBN 978-83-7510-373-1, ss. 227-229.
- ↑ Białoruskie służby zdewastowały cmentarz Armii Krajowej w Surkontach (pol.). Polsat News. [dostęp 2022-08-25].
Linki zewnętrzne
- Geneza i skutki bitwy pod Surkontami
- Maciej Kalenkiewicz - Battle At Surkonty (ang.)
- Surkonty w serwisie Radzima.org
- Surkonty w serwisie Globus.tut.by (ros.)
- Surkonty, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 597.
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Belarus
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Adobe Illustrator., Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Grodno region
Equirectangular projection. Geographic limits of the map:
- N: 55.03° N
- S: 52.71° N
- W: 23.45° E
- E: 26.75° E
Autor: Robert Wielgórski, Licencja: CC BY 3.0
Cmentarz żołnierzy AK poległych w bitwie o Surkonty - pośrodku pola kołchozowego w Surkontach koło Pielasy, rejon werenowski, Białoruś