Surmia
Surmia bignoniowa | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | surmia | ||
Nazwa systematyczna | |||
Catalpa Scop. Intr. Hist. Nat.: 170 (1777)[3] | |||
Typ nomenklatoryczny | |||
Catalpa bignonioides T. Walter[4] | |||
Synonimy | |||
|
Surmia, katalpa (Catalpa Scop.) – rodzaj roślin z rodziny bignoniowatych. Obejmuje w zależności od ujęcia systematycznego od 8[3] do 13 gatunków[5]. W Chinach występują cztery gatunki[6][5], dwa we wschodniej części Stanów Zjednoczonych i cztery na Wielkich Antylach (Kubie i Haiti)[6]. W Polsce uprawiane są trzy gatunki[7].
Uprawiane są jako rośliny ozdobne. Wykorzystywane jest także ich drewno[6].
Morfologia
- Pokrój
- Drzewa zwykle niewielkich rozmiarów, tylko C. speciosa osiąga do 30 m wysokości. Pędy nagie lub pokryte włoskami prostymi, gwiazdkowatymi tylko u C. bungei i nieco lepkimi gruczołkami u C. ovata. Pędy z białym, gąbczastym rdzeniem. Gałęzie łamliwe[8].
- Liście
- Zrzucane na zimę, nakrzyżległe lub w okółkach po trzy. Pojedyncze, o dużych blaszkach (od 10 do 25 cm długości), jajowate lub sercowate, całobrzegie, rzadziej (u C. ovata) z dwoma ostrymi klapkami. W kątach nerwów od spodu często z ciemnopurpurowymi miodnikami pozakwiatowymi[8].
- Kwiaty
- Zebrane w kwiatostany wiechowate i baldachogroniaste na wierzchołkach pędów, osiągające do 35, czasem do 50 cm długości. Kwiaty obupłciowe, grzbieciste[8]. Kielich w pąku kulisty, rozwinięty dwuwargowy lub nieregularnie podzielony na 5 łatek. Korona kwiatu dwuwargowa, z górną wargą podzieloną na dwie łatki i dolną na trzy, z płatkami u nasady zrośniętymi w rurkę[5]. Korona biała lub żółtawa, z ciemnymi plamami i smugami[8]. Pręciki płodne dwa, przyrośnięte do nasady korony, czasem też wykształcone są trzy nitkowate prątniczki[8][5]. Zalążnia dwukomorowa, z kilkoma zalążkami w każdej z komór[5].
- Owoce
- Bardzo długie, wąskie i walcowate torebki z podłużną przegrodą. Zawierają spłaszczone, zaokrąglone nasiona z pęczkami włosków na końcach[8][5].
Systematyka
- Pozycja systematyczna
Należy do plemienia Catalpeae w obrębie rodziny bignoniowatych Bignoniaceae[9].
- Catalpa bignonioides Walter – surmia bignoniowa, s. zwyczajna, katalpa bignoniowa
- Catalpa brevipes Urb.
- Catalpa bungei C.A.Mey. – surmia Bungego
- Catalpa × erubescens Carrière – surmia pośrednia, katalpa pośrednia
- Catalpa longissima (Jacq.) Dum.Cours.
- Catalpa macrocarpa (A.Rich.) Ekman ex Urb.
- Catalpa ovata G.Don – surmia żółtokwiatowa, katalpa żółtokwiatowa
- Catalpa purpurea Griseb.
- Catalpa speciosa Teas – surmia wielkokwiatowa, s. okazała, katalpa wielkokwiatowa
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-06] (ang.).
- ↑ a b c Catalpa Scop.. W: Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-05-21].
- ↑ Catalpa Scop.. W: Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-05-21].
- ↑ a b c d e f Catalpa Scopoli. W: Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-05-21].
- ↑ a b c David J. Mabberley: Mabberley's Plant-Book. Cambridge University Press, 2017, s. 172. ISBN 978-1-107-11502-6.
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 54, ISBN 978-83-62975-45-7 .
- ↑ a b c d e f g Włodzimierz Seneta , Drzewa i krzewy liściaste. T. 2, Callicarpa - Cytisus, Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 1994, s. 71-72, ISBN 83-01-11074-0 .
- ↑ Genus Catalpa Scop.. W: Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-05-21].
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Autor: Agnieszka Kwiecień, Nova, Licencja: CC BY-SA 4.0
Surmia bignoniowa, surmia zwyczajna (Catalpa bignonioides), okaz owocujący, uprawiany w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, Polska.
Autor: Le.Loup.Gris, Licencja: CC BY-SA 3.0
Inflorescence of Southern Сatalpa (Catalpa bignonioides). Saratov city, Russia.