Suza

Ten artykuł od 2010-04 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł. (Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające). Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Suza^[a]

Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Iran
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	I, II, III, IV
Numer ref.	1455
Region[b]	Azja i Pacyfik
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	2015 na 39. sesji
Położenie na mapie Iranu Suza
32°12′N 48°15′E/32,200000 48,250000
↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Uskrzydlony sfinks z pałacu perskiego króla Dariusza III w Suzie

Grobowiec proroka Daniela

Detal z fryzu pałacu Dariusza III w Suzie przedstawiający łuczników

Suza (pers. شوش - Shūsh) – miasto w starożytnym Elamie, jedna z jego stolic; obecnie leży w ostanie Chuzestan w Iranie, na terenie identycznie nazwanego, liczącego około 50 000 mieszkańców, współczesnego miasta, ok. 24 km na płd.-zach. od 400-tysięcznego miasta Dezful.

Nie jest znana dokładna data powstania miasta, wiadomo jednak, że już w IV tysiącleciu p.n.e. kwitło tu życie miejskie. Miasto to było dużym ośrodkiem miejskim, administracyjnym i kulturalnym Elamu; od około roku 2500 p.n.e. jego stolicą. Około 2350 roku p.n.e. zostało podbite przez Akad, zaś po jego upadku około 2150 roku p.n.e. na powrót stała się stolicą Elamu i była nią do połowy XIV wieku p.n.e., gdy utraciła ten status na rzecz Dur-Untasz, pozostając jednak najważniejszym miastem Elamu.

Około roku 1000 p.n.e. Suza została podbita przez Babilonię; po kilkudziesięciu latach została odzyskana. Podbój ten jednak doprowadził do zmniejszenia znaczenia miasta. W 645 roku p.n.e. podbili ją wraz z całym Elamem Asyryjczycy, doszczętnie przy tym niszcząc miasto i uprowadzając mieszkańców w głąb państwa аsyryjskiego. Swą świetność osiągnęła jako jedna ze stolic Persji. W roku 331 p.n.e. zdobyta przez Aleksandra Wielkiego. Po rozpadzie jego imperium znalazła się we władaniu Seleucydów (którzy nadali jej nazwę Seleucji nad Eulajosem), a później Partów i Sasanidów. W VII wieku n.e. została zdobyta i zniszczona przez Arabów.

Na przełomie lat 1901-1902 francuska ekspedycja archeologiczna odnalazła tutaj „Kodeks Hammurabiego”.

W 2015 roku Suzę wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO^[1].

Zobacz też

• Ekbatana
• Pasargady
• Persepolis

Bibliografia

• Bogdan Składanek: Historia Persji, Tom I. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog, 2004. ISBN 83-88238-09-4.

Przypisy