Svappavaara
| Państwo | |
|---|---|
| Region | |
| Gmina | |
| Powierzchnia | 1,01[1] km² |
| Populacja (2018) • liczba ludności • gęstość | |
Położenie na mapie Norrbotten  | |
Położenie na mapie Szwecji  | |
 67°39′N 21°04′E/67,650000 21,066667 | |
| Strona internetowa | |
Portal  Szwecja | |
Svappavaara (meänkeli: Vaskivuori, północnolapoński: Veaikkevárri) – osada, dawniej osiedle górnicze, w północnej Szwecji, w Laponii. Leży w gminie Kiruna w regionie Norrbotten i liczy niecałe 400 mieszkańców (2005)[2]. Miejscowość nie posiada praw miejskich. Osiedle leży 50 km na południowy wschód od Kiruny, 80 km na północ od Gällivare/Malmberget i 30 km na zachód od Vittangi.
Górnictwo
Svappavaarę lokowano na surowym korzeniu w związku z powstającym tu górnictwem w latach 1650, które w dalszym ciągu charakteryzuje osadę. W 1961 roku szwedzka państwowa spółka kopalniana LKAB (szw. Luossavaara-Kiirunavaara Aktiebolag) zadecydowała o uruchomieniu w Svappavaarze odkrywkowej kopalni rudy żelaza. Akcję wydobycia rudy rozpoczęto w 1964 roku w kopalni Leveäniemi, po wybudowaniu bocznicy od głównej linii kolejowej w Kirunie. W połowie lat 70. ludność osiedla wzrosła do około 1500 mieszkańców, z których 500 było zatrudnionych w górnictwie i przetwórstwie rudy przez LKAB. Z powodów ekonomicznych, kopalnia została zamknięta w 1984 roku, jednakże przemysł przetwórczy funkcjonuje nadal i zatrudnia około 120 osób. Korzystne warunki w przemyśle stalowym sprawiły, że pojawiły się plany reaktywizacji kopalni w Svappavaarze[3].
Długi Wąż
Najbardziej charakterystycznym budynkiem Svappavaary jest Ormen Långe (w polskim tłumaczeniu Długi Wąż), blok mieszkalny z 1963 roku, zaprojektowany przez Ralpha Erskine. Półokrągły kształt bloku, o długości 200 m i pojemności 91 mieszkań, został dostosowany do surowych subarktycznych warunków klimatycznych. Pierwotne plany obejmowały też budowę (zintegrowanej z blokiem) przykrytej ulicy z pełną gamą usług, jak np. ośrodek zdrowia, sklepy, szkoły i przystanki autobusowe, przez co Svaappavaara miała się stać wzorowym osiedlem górniczym Szwecji. Jednakże, plany te porzucono. Zamknięcie kopalni w 1984 roku przyczyniło się do wyludnienia osiedla a wraz z nim bloku[4].
Do 1999 roku Długi Wąż funkcjonował jako ośrodek dla uchodźców, jednakże ze względu na malejącą ich liczbę, placówka została zlikwidowana a uchodźcy przemieszczeni do innych ośrodków[5]. W kolejnych latach (1999-2003) sekcje Długiego Węża zostały w etapach pozbawione energii cieplnej, co m.in. spotkało się z wybuchającymi Grzejnikami. Obecnie tylko 31 mieszkań nadaje się do użytku, poza tym blok jest ogólnie w bardzo złym stanie[6]. Mimo wniosku gminy Kiruna, aby blok objąć ochroną jako zabytek dziedzictwa kulturowego, istnieje ryzyko wyburzenia połowy budynku[7].
Perspektywa wznowienia kopalni, a także problem starzejącej się ludności (prospekt utworzenia domu opieki dla ludzi starszych) może stworzyć ponowne potrzeby mieszkaniowe. Inspekcje bloku wykazały jednak że uszkodzenia w związku z wyłączeniem ciepła są nieodwracalne a jedna trzecia budynku przypomina slums[8].
Przypisy
- ↑ a b c Statistiska tätorter 2018; befolkning, landareal, befolkningstäthet. Statistikmyndigheten SCB, 2020-03-20. [dostęp 2020-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-24)]. (szw.).
- ↑ Statystyka z SCB: Tätorter; arealer, befolkning 2005 (szw.)
- ↑ Villages east of Kiruna. kommun.kiruna.se. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-19)]. (szw.)
- ↑ Ralph Erskine, arkitekt; Byggförlaget, 1988 (szw.)
- ↑ SVT24 / Nordnytt. kauppi.5u.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (szw.)
- ↑ Linda Alfredsson: Förfall upprör i Svappavaara, Norrbottens-Kuriren, 2007-04-07 (szw.)
- ↑ Gmina Kiruna – analysis (szw.)
- ↑ NSD: Gott obeboeliga bostäder i byn (szw.)
| Miasta (städer) | |
|---|---|
| Osady (tätorter) | |
| Wsie (småorter) |
|
Media użyte na tej stronie
Autor: Erik Frohne, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Norrbotten County in Sweden
Equirectangular projection, N/S stretching 257 %. Geographic limits of the map:
- N: 69.10° N
- S: 64.90° N
- W: 15.10° E
- E: 24.30° E
Autor: Marmelad, Licencja: CC BY-SA 2.5
This coat of arms was drawn based on its blazon which – being a written description – is free from copyright. Any illustration conforming with the blazon of the arms is considered to be heraldically correct. Thus several different artistic interpretations of the same coat of arms can exist. The design officially used by the armiger is likely protected by copyright, in which case it cannot be used here.
Individual representations of a coat of arms, drawn from a blazon, may have a copyright belonging to the artist, but are not necessarily derivative works.
Bostadsområde "Ormen långe" i Svappavaara (av Ralph Erskine)