Szwedzcy Demokraci

Szwecja Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Szwecji Ustrój polityczny Ustrój polityczny Szwecji Konstytucja Konstytucja Szwecji Władza ustawodawcza Riksdag Monarcha Król Władza wykonawcza Premier Rząd Władza sądownicza System prawny Sąd Najwyższy Najwyższy Sąd Administracyjny Kontrola państwowa Kontrola państwowa Finanse Szwedzki Bank Narodowy Samorząd terytorialny Podział administracyjny Szwecji Samorząd terytorialny Partie polityczne Partie polityczne Szwedzka Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza Umiarkowana Partia Koalicyjna Sverigedemokraterna Partia Centrum Liberałowie Chrześcijańscy Demokraci Partia Zielonych Partia Lewicy Polityka zagraniczna Polityka zagraniczna Ministerstwo Spraw Zagranicznych Szwecji

Szwedzcy Demokraci (szw. Sverigedemokraterna, SD) – szwedzka narodowo-konserwatywna, nacjonalistyczna i populistyczna partia polityczna^[2][3], założona w 1988 roku^[4], będąca sukcesorką Partii Szwedów, Partii Postępu i organizacji Bevara Sverige Svenskt^[5]. Początkowo partia podnosiła postulaty faszystowskie i antydemokratyczne^[4], jednak pod koniec lat 90. XX wieku zaczęła się dystansować od swojej ideologicznej przeszłości^[6]. Przedstawiciele partii w Parlamencie Europejskim należą do frakcji Europejskich Konserwatystów i Reformatorów^[7].

Historia

Partia została założona 6 lutego 1988^[8]. W latach 1988–1992 partia posiadała dwóch liderów (w latach 1988–1989 funkcję tę pełnili Leif Ericsson i Jonny Berg, w latach 1989–1990 Ola Sundberg i Anders Klarström, a w latach 1990–1992 Anders Klarström i Madeleine Larsson)^[9]. W latach 1992–1995 funkcję lidera samodzielnie pełnił Anders Klarström^[4]. Pod rządami Mikaela Janssona partia przeszła gruntowne zmiany ideologiczne i wizerunkowe^[4]. W 1999 partia odcięła się od wszystkich organizacji, nawiązujących do narodowego socjalizmu^[4].

W 2005 roku liderem partii został Jimmie Åkesson^[4]. Podobnie jak Mikael Jansson, Åkesson dążył do stworzenia wizerunku Szwedzkich Demokratów jako partii pragmatycznej, bardziej umiarkowanej^[4]. W wyborach parlamentarnych w 2010 roku partia zdobyła 5,7% głosów i wprowadziła do Riksdagu 20 posłów^[10]. W wyborach parlamentarnych w 2014 roku partia zdobyła 12,9% głosów^[4]. Po owych wyborach zarówno partie lewicowe, jak i partie prawicowe nie były w stanie stworzyć rządu większościowego, w związku z czym „języczkiem u wagi” stali się Szwedzcy Demokraci^[4]. Ostatecznie rząd stworzyły Szwedzka Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza i Partia Zielonych^[11]. 3 grudnia 2014 parlamentarzyści SD zagłosowali za propozycją autorstwa Sojuszu, uniemożliwiając tym samym podwyższenie podatków na rzecz wzmocnienia i częściowej rozbudowy państwa opiekuńczego^[4]. 27 grudnia Löfven poinformował o dojściu do porozumienia z partiami Sojuszu, mającego na celu marginalizację Szwedzkich Demokratów^[4]. Umowa, pomimo że obowiązywała do 2022 roku, została zerwana w październiku 2015 roku^[11][12].

W wyborach parlamentarnych w 2018 roku partia zdobyła 17,5% głosów i wprowadziła do Riksdagu 62 posłów^[13]. W tym samym roku został wybrany pierwszy burmistrz z ramienia Szwedzkich Demokratów (w gminie Hörby)^[14]. W 2018 roku Szwedzcy Demokraci weszli wraz z Umiarkowaną Partią Koalicyjną i Chrześcijańskimi Demokratami w skład koalicji rządzących m.in. w gminie Bromölla, gminie Herrljunga, gminie Sölvesborg, gminie Staffanstorp^[15][16]. 24 listopada 2021 roku Szwedzcy Demokraci wraz z posłami Umiarkowanej Partii Koalicyjnej i Chrześcijańskich Demokratów przegłosowali propozycję budżetu, w którym założono obniżkę podatków^[17][18].

Program

Program Szwedzkich Demokratów opiera się na narodowym konserwatyzmie^[2].

Aborcja

Partia chce ograniczenia liczby wykonywanych aborcji. Postuluje ograniczenie prawa do przerywania ciąży na życzenie do 12. tygodnia (obecnie możliwe jest to do 18. tygodnia)^[19].

Imigranci

Szwedzcy Demokraci stoją na stanowisku, że obecne przepisy imigracyjne i próby integracji imigrantów nie przyniosły oczekiwanych rezultatów^[20]. SD jest jedyną partią parlamentarną, która sprzeciwia się integracji imigrantów, gdyż uważa, że Szwedzi nie powinni ponosić ciężaru lekkomyślnej polityki imigracyjnej^[21].

SD uważają, że w Szwecji przebywa zbyt dużo imigrantów, co przekłada się na brak poczucia tożsamości narodowej wśród Szwedów. Chcą temu zaradzić, dając hojne wsparcie imigrantom, którzy zamiast osiedlać się w Szwecji na stałe, wracają do swoich rodzinnych krajów.

Partia nie sprzeciwia się migracji wysoko wykwalifikowanych pracowników w dziedzinach, w których występuje ich niedobór^[19].

Lapończycy

Szwedzcy Demokraci są przeciwni nadawaniu specjalnych praw Lapończykom zamieszkującym północ Szwecji, chcą m.in. rozwiązania lapońskiego parlamentu^[22][23].

Prawo

SD chcą uniemożliwienia przedterminowego wypuszczania na wolność osób skazanych na dożywotnie pozbawienie wolności za najcięższe przestępstwa, postulują również deportację ze Szwecji cudzoziemców uznanych za winnych poważnych przestępstw. Szwedzcy Demokraci opowiadają się też za stworzeniem krajowego rejestru osób skazanych za pedofilię^[24].

Polityka zagraniczna

Szwedzcy Demokraci są przeciwni przystąpieniu Szwecji do Unii Gospodarczej i Walutowej. Nie chcą również wejścia Turcji do Unii Europejskiej. Postulują renegocjację traktatu akcesyjnego Szwecji do UE^[25].

Partia stoi na stanowisku, iż interesom Szwecji najlepiej służy pozostawanie poza NATO. Chce współpracy krajów nordyckich w dziedzinie obronności^[19].

Rodzina

Szwedzcy Demokraci są zwolennikami „tradycyjnego” modelu rodziny (uważają, że każde dziecko powinno mieć jednego ojca i jedną matkę), szanując jednocześnie inne wzorce i respektując prawa osób homoseksualnych, których łamaniem ma grozić rosnąca liczba muzułmanów w Szwecji^[26].

Ubój rytualny

Partia sprzeciwia się ubojowi rytualnemu zwierząt, stojąc na stanowisku, iż metody ich zabijania muszą być szybkie i bezbolesne. Szwedzcy Demokraci chcą zakazu uboju bez uprzedniego ogłuszania i uznają religijne tradycje w tej kwestii za absurdalne^[19].

Struktury

Na początku 2008 roku partia liczyła około 3 000 członków, w 2017 było już 28 340 członków^[27].

W chwili obecnej posiada trzynaście stowarzyszeń regionalnych oraz około stu miejscowych lub miejskich stowarzyszeń. Młodzieżówką Sverigedemokraterny jest powołana do życia w 1998 Liga Młodzieży.

Przewodniczący partii

• Anders Klarström (1992–1995)
• Mikael Jansson (1995–2005)
• Jimmie Åkesson (od 2005)

Wybory

Riksdag

Wybory	suma głosów	% głosów	liczba mandatów	±
1988	1 118	0,0	0/349
1991	4 887	0,1	0/349
1994	13 954	0,3	0/349
1998	19 624	0,4	0/349
2002	76 300	1,4	0/349
2006	162 463	2,9	0/349
2010	339 610	5,7	20/349	20
2014	801 178	12,9	49/349	29
2018	1 100 662	17,6	62/349	13
2022	1 330 325	20,54	73/349	11

Wybory do PE

• 1999 – 0,3% głosów i 0 mandatów na 22
• 2004 – 1,1% głosów i 0 mandatów na 19
• 2009 – 3,3% głosów i 0 mandatów na 18
• 2014 – 9,7% głosów i 2 mandaty na 20
• 2019 – 15,3% głosów i 3 mandaty na 20

Zobacz też

• Nowa Demokracja – szwedzka prawicowa partia polityczna

Bibliografia

• strona Ligi Młodzieży

Przypisy