Swój do swego po swoje

Swój do swego po swoje – hasło wzywające do popierania polskiego handlu i rzemiosła. Było stosowane w XX w. w dwojaki sposób:

  1. Na początku XX w. w zaborze pruskim administracja niemiecka, dążąc do germanizacji ludności, m.in. popierała przedsiębiorców niemieckich. Powodowało to opór przybierający formę solidarności narodowej ludności polskiej. Sklepy i warsztaty znajdujące się w rękach Polaka w świadomości społecznej stawały się placówką narodową, co zrodziło hasło „swój do swego” nawołujące do kupowania tylko w placówkach będących polską własnością. Pikietowano placówki niemieckie i piętnowano w prasie przypadki łamania bojkotu[1][2].
  2. Przez polskich nacjonalistów, szczególnie popularne w ostatnich latach przed II wojną światową. Nawoływało społeczeństwo do bojkotu handlu żydowskiego[3] (po raz pierwszy bojkot ogłoszono w 1912)[4] i do zaopatrywania się w sklepach prowadzonych przez polskich kupców. Wyrastało z przekonania, że sklepiki żydowskie odbierają klientów i zarobek placówkom polskim[5][6].

Zwrot pojawia się kilkakrotnie w Kosmosie Witolda Gombrowicza[7]. Do hasła odwołuje się Stowarzyszenie Przedsiębiorców i Rolników Swojak[8].

Przypisy

  1. ↑ Irena Kostrowicka, Zbigniew Landau, Jerzy Tomaszewski: Historia gospodarcza Polski XIX i XX wieku, KiW 1984, s. 220–221, ​ISBN 83-05-11411-2​.
  2. ↑ Cytat ze wspomnień T. Jackowskiego: „Chodziło o to, aby Polak kupował tylko u Polaka wszystko, czego potrzebuje jako rolnik, jako wytwórca przemysłowy lub rzemieślniczy, jako konsument [...]. Specjalne pikiety patrolowały przed sklepami i innymi lokalami niemieckimi. Zaobserwowane wypadki wyłamywania się spod ogólnej dyscypliny były surowo piętnowane w prasie”. Źródło: Irena Kostrowicka, Zbigniew Landau, Jerzy Tomaszewski; Historia gospodarcza Polski XIX i XX wieku, KiW 1984, s. 220–221, ​ISBN 83-05-11411-2​ na podstawie T.G. Jackowski, W walce o polskość, Kraków 1972, s. 215.
  3. ↑ L. Wilczkowski, Wojna z Żydami, „Przegląd Powszechny”, 54 (1937) nr 215, s. 241–247.
  4. ↑ Bohdan Halczak: Publicystyka narodowo-demokratyczna wobec problemów narodowościowych i etnicznych II Rzeczypospolitej, Zielona Góra 2000, s. 53.
  5. ↑ Stanisław Krajewski, Żydzi, Judaizm, Polska, Warszawa: Vocatio, 1997, s. 171, ISBN 83-7146-073-2, OCLC 835591702.
  6. ↑ Stefan Kieniewicz: Historia Polski, 1795–1918. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 465.
  7. ↑ Gombrowicz W. Kosmos. Instytut Literacki, 1965, s. 30, 88, 89.
  8. ↑ Nasza idea – Stowarzyszenie Przedsiębiorców i Rolników „Swojak”, swojak.org [dostęp 2018-02-07] (pol.).