Swen Widłobrody

Swen I Widłobrody

— Król Danii, Anglii i Norwegii —
Król Danii
Okres	od 987 do 3 lutego 1014
Poprzednik	Harald I Sinozęby
Następca	Harald II Svensson
Król Norwegii
Okres	od 987 do 995
Poprzednik	Harald I Sinozęby
Następca	Olaf I Tryggvason
Król Norwegii
Okres	od 1000 do 3 lutego 1014
Poprzednik	Olaf I Tryggvasson
Następca	Olaf II Haraldsson
Król Anglii
Okres	od 25 grudnia 1013 do 3 lutego 1014
Poprzednik	Ethelred II Bezradny
Następca	Ethelred II Bezradny
Dane biograficzne
Dynastia	Skjoldungowie
Data urodzenia	ok. 960
Data i miejsce śmierci	3 lutego 1014 Gainsborough
Ojciec	Harald I Sinozęby
Matka	córka księcia obodrzyckiego Mściwoja (Tofa?)
Żona	Sygryda Storråda
Dzieci	Harald Svensson Knut Wielki Gyda Estryda Świętosława

Swen Widłobrody (ur. ok. 950–960, zm. 2 lub 3 lutego 1014; duń. Svend Tveskæg, norw. Svein Tjugeskjegg, ang. Svein Forkbeard) – król duński (ok. 987–1014) i norweski (987–994), władca Anglii (1013–1014).

Rodzina

Dokładny rok urodzenia Swena nie jest znany. Badacze podają daty od 950 do 965; sporą popularnością cieszy się pogląd, że przyszedł na świat około roku 960, gdy jego ojciec, Harald Sinozęby, przyjął chrześcijaństwo. Swenowi na chrzcie nadano imię Otto na cześć cesarza Ottona I. Według podań wychowywał go Palnatoki.

Żoną Swena była Gunhilda - Świętosława, córka Mieszka I i prawdopodobnie Dobrawy, siostra Bolesława Chrobrego. Miał z nią dwóch synów, późniejszych królów Danii - Haralda II i Knuta Wielkiego, oraz kilka córek, w tym Estrydę, matkę Swena II.

Jego przydomek, Widłobrody, został mu nadany najprawdopodobniej jeszcze za życia i odnosił się do jego długich wąsów, splecionych na kształt wideł.

Panowanie

Tron Danii i Norwegii objął po śmierci swojego ojca w 986 lub 987. Niektórzy historycy uważają, że Swen stał na czele rebelii przeciwko swojemu ojcu. Nieprzepadający za Swenem kronikarz Adam z Bremy oskarża Widłobrodego o sojusz z poganami i bunt przeciwko chrześcijańskiemu władcy. Swen miał również wygnać biskupów Skanii i Zelandii, co spowodowało interwencję króla Szwecji Eryka Zwycięskiego i wygnanie Swena. Obecnie ta historia jest uznawana za nieprawdziwą, gdyż w czasie rzekomego wygnania Swen dowodził duńskimi najazdami na Anglię.

Po śmierci Eryka Zwycięskiego w 995 Swen umocnił swoją pozycję w Danii. W tym samym roku utracił jednak tron norweski na rzecz Olafa Tryggvasona. Ambicje nowego króla norweskiego do podboju całej Skandynawii nie podobały się Widłobrodemu, który zmontował antynorweską koalicję Danii, Szwecji i Słowian, która 9 października 1000 pokonała Olafa w bitwie pod Svolder. Olaf zginął, a Swen odzyskał władzę w Norwegii. Nie opanował jednak całego kraju, jego częścią rządził jarl Eiríkr Hákonarson, który był wasalem Swena.

Kwestią sporną jest wyznanie króla Swena. Nie ulega wątpliwości, że został w dzieciństwie ochrzczony, ale liczni ówcześni kronikarze, tacy jak Adam z Bremy, oskarżają go o wyznawanie pogaństwa. Swen wspierał Kościół i budował nowe świątynie, ale toczył spory z organizacją kościelną, która była zdominowana przez Niemców i bardziej oglądała się na interesy Cesarstwa niż Królestwa Danii.

Podbój Anglii

Swen wyprawiał się na Anglię już w latach 90. X wieku, ale były to tylko wyprawy łupieżcze. Do zorganizowanego podboju przystąpił w 1002. 13 listopada tegoż roku, w dzień św. Brycjusza, na rozkaz angielskiego króla Ethelreda II wymordowano kilka setek duńskich osadników. Wśród ofiar znalazła się Gunhilda, siostra Swena, wraz ze swoim mężem i małym synkiem. Widłobrody postanowił zemścić się na angielskim królu. Od tamtej pory na Anglię regularnie spadały niszczące duńskie najazdy – w latach 1002–1005 na Essex i Anglię Wschodnią, w latach 1006–1007 i 1009–1012. Anglosasi unikali groźby podboju duńskiego regularnie płacąc haracz zwany danegeld, który dochodził do astronomicznej sumy 50 tys. funtów złota i srebra.

Wysokie sumy uzyskane w wyniku najazdu oraz słabość anglosaskiej obrony zachęciły Swena do próby podboju Anglii. W 1013 przed miesiącem sierpniem, król Swen przybył ze swoją flotą do Sandwich. Szybko przemaszerował przez Anglię Wschodnią i dotarł nad rzekę Humber. Tam pospieszyli do niego earl Nortumbrii Uhtred wraz ze swoimi stronnikami, jak również mieszkańcy Lindsay oraz Pięciu Miast (chodzi o pięć miast dawnej duńskiej Mercji – Derby, Leicester, Lincoln, Nottingham i Stamford). Otrzymał również hołd ze wszystkich shire'ów. Kiedy Swen zrozumiał, że cała okoliczna ludność poddała się jego władzy zarządził, że jego wojsko ma być zaopatrywane w żywność i konie. Następnie pomaszerował na południe z głównymi siłami inwazyjnymi, pozostawiając resztę pod wodzą swojego syna, Knuta. Po przejściu Watling Street dotarł do Oksfordu, który poddał mu się i złożył mu hołd. Stamtąd udał się do Winchesteru, gdzie spotkał się z podobnym przyjęciem, a następnie pomaszerował na Londyn.

Londyńczycy jednak zdecydowali się stawić Duńczykom opór. Mosty na Tamizie zostały zniszczone, a frontalny atak Swena został odparty. Duńczycy cofnęli się ze sporymi stratami. Król Swen udał się do Wallingford, a potem do Bath, gdzie przybyli doń earl Aethelmaer oraz tanowie z zachodu i złożyli mu hołd. W ich ślady poszła reszta kraju, tylko Londyn wciąż stawiał opór. Sprawę przesądziła jednak ucieczka króla Ethelreda do Normandii. Wówczas nawet Londyn otworzył przed Swenem swoje bramy i Widłobrody został 25 grudnia 1013 ukoronowany na króla Anglii. Swen udał się następnie do Gainsborough, gdzie rozpoczął organizację władzy w swym nowym królestwie. Tam jednak zmarł 3 lutego 1014 po zaledwie 5 tygodniach panowania.

Ciało Swena zostało ugotowane, aby oddzielić kości, które przewieziono do Danii i pochowano w kościele w Roskilde, który sam Swen wybudował. Jego następcą na tronie Danii został jego starszy syn Harald, jednak duńska flota w Anglii okrzyknęła królem Knuta. Po śmierci Swena do Anglii powrócił Ethelred II, który wyparł Knuta z Wyspy. Powrócił on jednak w 1016 i podobnie jak ojciec został królem Anglii.

Linki zewnętrzne

• Michał Kozłowski, Swen Widłobrody – duński mocarz [1].